Polska przystąpi do Europejskiego Obserwatorium Południowego
Po wielu latach starań, Polska podpisze we wtorek umowę o przystąpieniu do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Członkostwo oznacza łatwiejszy dostęp Polaków do światowej aparatury i miejsca pracy dla specjalistów sektora kosmicznego.
Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) to jedna z największych na świecie organizacji zajmujących się badaniami wszechświata. Powołana w 1962 roku, zrzesza 14 europejskich krajów i Brazylię. Misją ESO jest prowadzenie obserwacji kosmosu z powierzchni Ziemi oraz budowa olbrzymich teleskopów, których kraje członkowskie nie są w stanie wybudować samodzielnie. Swoje obserwatoria ESO posiada m.in. w Chile, panują tam bowiem jedne z najlepszych na świecie warunków klimatycznych do prowadzenia obserwacji astronomicznych.
Polska negocjacje z ESO rozpoczęła w maju 2014 roku. W zespole negocjacyjnym znaleźli się przedstawiciele Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN i Komitetu Astronomii PAN. We wtorek umowę o przystąpieniu Polski do ESO podpiszą minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska i dyrektor generalny ESO prof. Tim de Zeeuw.
"Podpisanie aktu przystąpienia Polski do ESO będzie ukoronowaniem wieloletnich starań podejmowanych w tym celu" - informuje dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN.
Wstąpienie do organizacji umożliwia dostęp do najlepszych instrumentów na świecie na zasadach takich, jakie mają astronomowie w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej. Członkostwo naszego kraju w ESO to też szansa na miejsca pracy nie tylko dla astronomów, ale przede wszystkim dla inżynierów, techników, informatyków i innych specjalistów, zarówno w samym ESO, jak i w firmach realizujących zlecenia na rzecz tej organizacji.
Obecnie Europejskie Obserwatorium Południowe buduje gigantyczny teleskop optyczny o średnicy zwierciadła prawie 40 metrów. Projekt nosi nazwę E-ELT, co jest skrótem od angielskiej nazwy European Extremely Large Telescope (Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski). Będzie to największy teleskop optyczny na świecie. Dla porównania obecnie największe teleskopy tego rodzaju mają średnice zwierciadeł około 10 metrów.
Z kolei należące do ESO chilijskie obserwatorium La Silla, obejmuje teleskopy średniej wielkości oraz teleskopy narodowe. To tutaj na teleskopie 3,6-metrowym pracuje spektrograf HARPS, znany z licznych odkryć planet pozasłonecznych. Z kolei w Obserwatorium Paranal działa teleskop VLT, który jest aktualnie głównym instrumentem obserwacyjnym europejskiej astronomii optycznej. VLT obejmuje cztery teleskopy o średnicach zwierciadeł 8,2 metra oraz cztery teleskopy pomocnicze o wielkości 1,8 metra. Dodatkowo w obserwatorium działają dwa teleskopy dedykowane przeglądom nieba: VISTA oraz VST.
ESO obsługuje technicznie także największą na świecie sieć radioteleskopów ALMA. Jest to wspólny projekt krajów Europy, Ameryki Północnej i Azji Wschodniej, przy czym Europa jest reprezentowana przez ESO. ALMA działa w zakresie fal milimetrowych i submilimetrowych, jej oficjalna inauguracja nastąpiła w 2013 roku. (PAP)