Skamielina ryby pokazuje, kiedy zaczęły się wykształcać tylne nogi

Skamielina ryby sprzed 375 mln lat, znaleziona na kanadyjskiej wyspie Ellesmere pokazuje, że tylne nogi zaczęły się wykształcać u ryb jeszcze zanim niektóre gatunki kręgowców wybrały życie na suchym lądzie.

Artykuł opisujący, jak płetwy mogły się przekształcić w tylne nogi ukazał się właśnie w prestiżowym "Proceedings of the National Academy of Science" (PNAS). Amerykańscy badacze zajmowali się skamielinami ryby Tiktaalik roseae, znalezionymi na kanadyjskiej północy.

Choć Tiktaalik roseae była rybą, to jednak jest już u niej wykształcona miednica, porównywalna z kościami miednicy wczesnych czworonogów, co oznacza, że "tylne" płetwy mogły już u niej pełnić funkcję tylnych odnóży.

Tymczasem w dotychczasowych hipotezach zakładano, że pierwsze czworonogi miały napęd "na przednie koła", jak piszą autorzy artykułu w PNAS, Neil Shubin, Edward Daeschler i Farish Jenkins, czyli poruszały się używając przednich kończyn, zaś wsparcie w ruchu, pochodzące z obręczy kończyny dolnej, było późniejszym "wynalazkiem" czworonogów. Tymczasem, jak podkreślają autorzy, odkrycie skamieliny obręczy kończyny dolnej i płetw mającej charakter zwierzęcia czworonożnego Tiktaalik roseae pokazują, jak mógł wyglądać etap przejściowy.

Choć szkielet "czworonożnej ryby" jest jeszcze prymitywny, to wielkość miednicy jest już prawie taka, jak u zwierząt mających cztery kończyny. Zdaniem autorów artykułu w PNAS, wygląd tylnych płetw Tiktaalik roseae wskazuje, że mogły one być używane nie tylko do ruchu "wiosłowania" przy przemieszczaniu się, ale po prostu - do chodzenia.

Tiktaalik roseae to ryba długości prawie 3 metrów, z płetwami, ale pod niektórymi względami przypominająca już czworonożne zwierzęta. Miała ruchomą szyję, szeroki rozstaw żeber, skrzela i prymitywne płuca, przednie płetwy (piersiowe) zbudowane w taki sposób, że mogły się zginać w połowie. Ryba nieco przypominająca krokodyla żyła w płytkich wodach przybrzeżnych, ale mogła też przebywać na lądzie.

Ellesmere Island to dziesiąta co do wielkości wyspa na świecie.

Z Toronto Anna Lach (PAP)