XV-wieczny słownik teologiczny można oglądać w bibliotece miejskiej w Bydgoszczy
Średniowieczny inkunabuł z dawnego księgozbioru bernardynów, który przeszedł gruntowną renowację, zaprezentowano w bydgoskiej bibliotece. Dzieło odzyskało blask dzięki wsparciu ministra kultury.
Inkunabuł to dzieło włoskiego franciszkanina, błogosławionego Angelusa Carlettiego z Chivasso, pt. "Summa angelica de casibus conscientiae", znane głównie pod skróconym tytułem "Summa angelica". Wydane zostało w Norymberdze, w 1488 roku, przez cenionego drukarza Antona Kobergera.
Podzielone na 659 rozdziałów dzieło jest określane jako słownik teologii moralnej. W swojej epoce cieszyło się ogromną popularnością: od chwili pierwszego wydania w 1476 roku do 1520 roku ukazało się aż 31 edycji.
Jak podkreślają specjaliści z Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, która jest właścicielem inkunabułu, stan jego zachowania był już bardzo zły i z uwagi na skażenie mikrobiologiczne groził destrukcją obiektu. Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz samorządu województwa kujawsko-pomorskiego, dzieło poddano restauracji, co uchroniło je przed całkowitym zniszczeniem.
Zabytek stanowi część księgozbioru zgromadzonego niegdyś w Bydgoszczy przez zakon bernardynów. Jest to najstarszy zachowany w mieście księgozbiór, którego początki sięgają schyłku XV w.
W 1480 r., z fundacji biskupa włocławskiego Zbigniewa z Oleśnicy potwierdzonej przez Kazimierza Jagiellończyka, powstał w Bydgoszczy konwent Braci Mniejszych św. Franciszka z Obserwantów, zwanych w Polsce bernardynami. Przy konwencie powstała biblioteka z książkami niezbędnymi do pracy misjonarskiej i do sprawowania obrzędów kościelnych.
Po kasacie klasztoru przez władze pruskie biblioteka - licząca niespełna dwa tys. obiektów - przechowywana była w bydgoskiej farze, a w 1907 roku trafiła do Biblioteki Miejskiej. Najcenniejszym jej elementem jest unikalna ulotka Hieronima Savonaroli "Reguła dla wszystkich zakonników" wydana we Florencji, w 1489 roku.
Niestety większość zbioru po zakonnikach wymaga gruntownej renowacji i konserwacji. Odnowienie jednej księgi trwa kilka miesięcy i kosztuje około 20-30 tys. zł. W ubiegłym roku, dzięki wsparciu z tego samego źródła odrestaurowano dzieło niemieckiego dominikanina i filozofa Johannesa Herolta (Herolda) "Sermones discipuli de tempore et de sanctis cum promptuario exemplorum et de Beata Virgine", wydane w Kolonii, w latach 1477/1478.
Inkunabuł Angelusa Carlettiego prezentowany będzie do końca października w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bydgoszczy. (PAP)