Historia – w Polskim Radiu PiK

Archiwum Dokumentów Fonicznych Polskiego Radia PiK (ADF) to ponad 100 tysięcy audycji. Pierwsze z nich pochodzą z 1946 roku – wcześniejsze zostały zniszczone przez niemieckich i radzieckich okupantów. Zachowane nagrania stanowią dźwiękową historię Kujaw, Pałuk, Kociewia, Krajny, Borów Tucholskich i innych regionów województwa. Kolejne pozycje ADF przedstawiają wydarzenia społeczne, gospodarcze, sportowe, religijne, kulturalne i są ważnym elementem dziedzictwa narodowego.

Polskie Radio Pomorza i Kujaw, jako pierwsza rozgłośnia w Polsce, udostępniło w 2009 roku wszystkie nagrania i dokumenty programowe na portalu: archiwum.radiopik.pl. Najważniejszym elementem dokumentacji papierowej są scenariusze audycji, często opatrzone pieczęcią cenzury. Teksty wygłoszone na antenie od 14 lutego 1945 roku zajmują ponad milion stron a sam proces digitalizacji i udostępniania na portalu zajmie kilka lat.

Bogactwo treści, zarówno w formie pisanej, jak i audialnej, może stanowić źródło wiedzy o regionie (i nie tylko) a specyfika dokumentów jest dodatkową atrakcją ułatwiającą jej poznanie. Radio z Historią, wykorzystując internetowe linki, tagi, słowa kluczowe itp., przedstawi prosty sposób na uzupełnienie wiadomości o Kazimierzu Wielkim, Mikołaju Koperniku, Andrzeju Szwalbe, Leonie Wyczółkowskim, Mennonitach, Krzyżakach, Krwawej Niedzieli oraz wielu innych postaciach, wydarzeniach, miejscowościach oraz obiektach związanych z regionem Pomorza i Kujaw.

---

Pochmurnym szlakiem trzeciej środy listopada, w audycji „Radio z Historią” zabraliśmy Państwa na Pałuki do Żnina. Oczywiście po śladach audycji i materiałów dziennikarskich zachowanych w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

Na początek felieton o Żninie z jego historią i teraźniejszością, przedstawiony 22 marca 2017 roku przez Ewę Dąbrowską w cyklu „Legendy Pomorza i Kujaw”. W audycji pt. „I kamienie tam śpiewają”, 20 marca 1953 roku Elżbieta Górska, Anna Jachnina zaprosiły Słuchaczy do wędrówki po Pałukach w cyklu „Opowieści wędrownicze”. „Żniniok ci jo Żniniok” to tytuł słuchowiska Anny Jachniny opartego na folklorze pałuckim, zaprezentowanego 31 grudnia 1953 roku. Żnin odnajdujemy w reportażu pt. „Za kurtyną dziejów” Bohdana Hniedziewicza, z 1 października 1966 roku. „Artysta ze Żnina” to tytuł audycji Reginy Adamczak z 22 października 1966 roku, opowiadającej o malarzu Tadeuszu Małachowskim. 1 stycznia 1973 roku o pracy młynarza opowiedziała Anna Jachnina w audycji etnograficznej pt. „Młynarze ze Żnina”. Żnin i jego zabytki, rozwój i historię miasta przedstawiła Dorota Ignasiak w reportażu pt. „Spacerkiem po Żninie” z 9 kwietnia 1984 roku. „Jesień na Pałukach” to tytuł reportażu Ryszarda Lewandowskiego z 26 listopada 1987, odnoszącego się do festiwalu w Żninie. Kujawsko-Pomorskie w Sercu Europy zaznaczone miastem Żnin, w audycji Macieja Jastrzębskiego, Wojciecha Sobocińskiego i Pawła Janickiego, zaprezentowanej 16 sierpnia 2006 pt. „Mówimy to publicznie - Rendez-vous”. Do inwestycji realizowanych w Żninie odniósł się Michał Słobodzian w audycji z cyklu „Co w gminie piszczy” z 6 listopada 2012 roku. „Śniadecki w Żninie” to tytuł audycji Małgorzaty Maniszewskiej z 11 września 2006 roku, z udziałem uczestników konferencji naukowej zorganizowanej w Żninie z okazji 250-lecia urodzin Jana Śniadeckiego. „Uroczystości Powstania Wielkopolskiego w Żninie” opisał Robert Erdmann w materiale z 9 stycznia 2914 roku. Znani i lubiani z telewizyjnych ekranów zostawili odciski dłoni w Żninie, o czym 20 sierpnia 2019 roku w materiale pt. „Optymiści w Żninie” opowiedziała Kamila Zroślak. 22 marca 2017 roku legendę „O strażniku żnińskiej baszty” opowiedziała Małgorzata Jarocińska w cyklu Ewy Dąbrowskiej pt. „Legendy Pomorza i Kujaw”.

Listopadowa wycieczka do Żnina tropem przeszłości Pomorza i Kujaw zapisanej śladami publikacji naszych dziennikarzy w spotkaniach z cyklu „Radio z Historią”, to oczywiście mała część naszych radiowych zbiorów. Zachęcamy do kolejnych spotkań z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Druga środa listopada w audycji „Radio z Historią” w trakcie trwającego w Bydgoszczy „Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej” jest okazją do przeglądu dziejów tego wydarzenia, zapisanego śladami audycji i materiałów dziennikarskich zachowanych w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

„VIII Tydzień Kultury Chrześcijańskiej” był pierwszą okazją włączenia się do wydarzenia Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, o czym 15 stycznia 1990 roku opowiadał materiał Małgorzaty Maniszewskiej. Ojciec Jacek Salij był gościem „XIV Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy”, a 31 grudnia 1994 roku rozmowę z nim przedstawiła Ewa Dąbska. W ramach XV „Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej” odbyła się „Sesja naukowa poświęcona kościołowi”, której poświęcony był materiał Katarzyny Rodziewicz z 15 listopada 1996 roku. Spotkanie pod hasłem „Wolność krzyżami mierzona...” zorganizowane w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy, było częścią „Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej”, do czego w relacji pt. „Niepodległość - uroczystość” z 9 listopada 2008 roku odniósł się Robert Erdmann. XXX Tydzień Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy odbywał się pod hasłem „Żyć wiarą pierwszych chrześcijan”, czemu 5 listopada 2011 roku audycję „Pierwszy Dzień Tygodnia” poświęciła Ewa Dąbrowska. „Gdyby ks. Jerzy Popiełuszko pisał wiersze” to tytuł spektaklu wystawionego w ramach XXXII Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, do którego Ewa Dąbrowska odniosła się w audycji „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 9 listopada 2013 roku. Słowa papieża Franciszka „Potrzebujemy wzrastania w solidarności” przewodziły XXXIII edycji „Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej”, o czym mówiła Tatiana Adonis w materiale z 27 października 2014 roku. Jan Budziaszek, perkusista Skaldów, prowadzi rekolekcje, spotkania dla młodych, osadzonych w więzieniach, alkoholików, seminarzystów, o czym dowiedzieliśmy się z audycji Ewy Dąbrowskiej „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 15 listopada 2014 roku. Odnosząc się do XL „Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, 12 listopada 2021 roku o strategii na rzecz rodziny Michał Jędryka rozmawiał z gośćmi audycji „Regionalny Punkt Widzenia”.

Trwający w Bydgoszczy „Tydzień Kultury Chrześcijańskiej” to już 43. edycja tego wydarzenia, które na stałe zapisało się w kalendarzu ważnych spotkań na Pomorzu i Kujawach. Inne z listy tych wydarzeń również warto przypomnieć. Proszę śledzić kolejne środowe wieczory pośród śladów publikacji naszych dziennikarzy w spotkaniach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Wieczór pierwszej środy listopada w audycji „Radio z Historią” spędzamy w dolnym biegu Wisły i Noteci, które gęsto zapisały się śladami odnajdywanymi w audycjach i materiałach dziennikarskich zachowanych w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

O stanie zagrożenia powodzią na Wiśle i Noteci informował Janusz Drozdowski w wypowiedzi pt. „W dolnym biegu Wisły i Noteci” z 14 lutego 1969 roku. O zanieczyszczeniu Noteci opowiadał reportaż „Ciemna rzeka” Krystyny Bacciarelli zaprezentowany 8 października 1979 roku. O projekcie wpisania Doliny Noteci na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO opowiadali Magda Jasińska i Wojciech Sobociński w audycji z cyklu „Europejskie rendez-vous” z 3 września 2006 roku. W tym samym cyklu 9 sierpnia 2007 roku Wojciech Sobociński mówił o szansach, jakie w Noteci upatruje Nakło, a 4 marca 2008 roku Paweł Janicki odniósł się do rozwoju Noteci w ramach projektu „Natura 2000”. 22 października 2024 w Domu Kultury w Sztumie zaprezentowano słuchowisko Marka Rzepy pt. „Historie z błękitnej rzeki”. O Noteci podtapiającej miejscowość Występ w powiecie nakielskim informował Andrzej Krystek w audycji „Magazyn wiejski” z 18 grudnia 2010 roku. 27 grudnia 2010 roku o Noteci zalewającej nadrzeczne tereny Pakości i okolic Nakła, a także rolnicze tereny w gminach Łabiszyn i okolicznych, informował Andrzej Krystek w relacji pt. „Pakość podtopienia”. O pomocy dla poszkodowanych na terenach zalanych przez Noteć mówił Michał Słobodzian w audycji z cyklu „Dwunasta dwadzieścia” z 16 marca 2011 roku. O uroczystościach 15-lecia istnienia Związku Miast i Gmin Nadnoteckich dowiedzieliśmy się z relacji Andrzeja Krystka pt. „Gminy nadnoteckie” z 16 grudnia 2015 roku. O wysychaniu Noteci, a za tym obniżaniu poziomu wody w okolicznych jeziorach, opowiadał reportaż Żanety Walentyn przedstawiony 17 lutego 2020 roku w cyklu „Nasz mały świat”. 21 kwietnia 2024 o sprzątaniu Noteci dowiedzieliśmy się z audycji „Rodzinny PiKnik” Tomasza Kaźmierskiego.

Listopadowy spacer szlakiem dolnego biegu Wisły i Noteci zbliżył nas tylko do części materiałów odnoszących się historii ziem na Kujawach i Pomorzu, których rytm wyznaczają owe rzeki. Z pewnością znalazłoby się ich więcej wśród zbiorów i tematów, które warto przypomnieć. Ale o tym już w kolejnych środowych wycieczkach śladami publikacji naszych dziennikarzy w spotkaniach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Nietypowo bo sobotni wieczór rozpoczynamy listopadową serię spotkań w audycji „Radio z Historią”. Jej bohaterami będą święci i błogosławieni z regionu, których ślady odnajdujemy w audycjach i materiałach dziennikarskich zachowanych w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

Włocławskie uroczystości związane z 72. rocznica aresztowania biskupa Michała Kozala opisał Marek Ledwosiński w rozmowie pt. „Biskup Kozal - rocznica” z 6 listopada 2011 roku. 22 sierpnia 2021 roku w audycji z cyklu „Pierwszy Dzień Tygodnia” Ewy Dąbrowskiej poznaliśmy historię błogosławionego ks. Franciszka Dachtery. „Czesław Jóźwiak i Poznańska Piątka” byli również bohaterami wspomnianego cyklu Ewy Dąbrowskiej, w audycji z 22 września 2019 roku. Również Ewa Dąbrowska w audycji „Życie za Boże Ciało” z 16 czerwca 2022 roku przybliżyła błogosławionych księży, Wincentego Matuszewskiego i Józefa Kurzawę. „Maria Karłowska błogosławiona” to tytuł felietonu Agnieszki Wysockiej zaprezentowanego 7 lipca 2018 roku. 24 lutego 2019 roku w audycji z cyklu „Pierwszy Dzień Tygodnia”, Ewa Dąbrowska przybliżyła postać błogosławionego ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego. „Losy kapłanów podczas II wojny światowej” wypełniły audycję Ewy Dąbrowskiej z cyklu „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 9 maja 2015 roku. 22 stycznia 2018 roku odniosła się do ekshumacja biskupa Adolfa Piotra Szelążka i przeniesienia szczątek duchownego do sarkofagu w kościele św. Jakuba w Toruniu. „Bydgoskie ślady kadrynała Wyszyńskiego” mogliśmy poznać dzięki audycji Michała Jędryki z 24 lutego 2020 roku.

Sobotni spacer śladami świętych i błogosławionych, którzy zapisali się w dziejach naszego regionu, jest odniesieniem do bogactwa radiowych zbiorów i tematów, które warto przypomnieć. Proszę być blisko pomorsko-kujawskiej anteny, która co tydzień zabiera zainteresowanych na wieczorne wycieczki śladami publikacji naszych dziennikarzy w spotkaniach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.