CBOS: W 2017 r. 60 proc. Polaków czuło zadowolenie, że coś im się udało

Ponad połowa badanych przez CBOS Polaków deklaruje, że w 2017 roku odczuwało zadowolenie, że coś im się udało (60 proc.), pewność, że wszystko układa się dobrze (57 proc.) i dumę z własnych osiągnięć (53 proc). Pozytywne emocje towarzyszyły badanym częściej niż emocje negatywne.

Według wyników sondażu CBOS samopoczucie psychiczne Polaków oraz nastroje środowiskowe w roku 2017 były zbliżone do rejestrowanych przed 10 laty i należały do najlepszych z dotychczas notowanych.

Spośród uczuć negatywnych respondenci najczęściej doświadczali zdenerwowania i rozdrażnienia (40 proc.). Blisko co trzeci ankietowany wielokrotnie w minionym roku czuł się lekceważony przez władzę (31 proc.), a mniej więcej co czwarty często lub bardzo często odczuwał zniechęcenie lub znużenie (27 proc.) oraz bezradność (24 proc.).

W grudniu CBOS, tak jak w poprzednich latach, zapytał ankietowanych o emocje, jakie towarzyszyły im w minionym roku oraz o nastroje w ich najbliższym otoczeniu – osób, które spotykają w pracy oraz w miejscu zamieszkania.

Sondaż badał samopoczucie psychiczne Polaków tak jak dotychczas, za pomocą jedenastu pytań dotyczących doświadczania różnych stanów emocjonalnych.

Ponad połowa badanych odparła, że często lub bardzo często odczuwała zadowolenie, że coś im się udało (60 proc.), pewność, że wszystko układa się dobrze (57 proc.), dumę z własnych osiągnięć (53 proc.), a ponad dwie piąte ankietowanych wielokrotnie w ciągu 2017 roku było czymś szczególnie zaciekawionych i podekscytowanych (44 proc.).

Emocji takich jak wściekłość oraz smutek, stany depresyjne Polacy doświadczali rzadziej (16 proc. badanych odczuwało je często lub bardzo często). Sporadycznie respondenci wspominali o myślach samobójczych (1 proc.)

Według CBOS z perspektywy 30 lat można zauważyć, że samopoczucie Polaków wyraźnie się poprawiło. W tym okresie wzrosły odsetki badanych doświadczających wszystkich pozytywnych emocji uwzględnionych w sondażu, a jednocześnie znacząco zmalały odsetki ankietowanych doświadczających zdenerwowania, rozdrażnienia, smutku, znużenia oraz wściekłości. Nie odnotowano natomiast wyraźnego trendu spadkowego w przypadku takich emocji jak poczucie lekceważenia przez władzę oraz odczuwanie bezradności.

Pozytywne zmiany w samopoczuciu psychicznym Polaków w ciągu ostatnich niemal trzech dekad odzwierciedla również syntetyczny wskaźnik samopoczucia psychicznego, mierzący stan pozytywnych i negatywnych emocji w społeczeństwie.

Z danych CBOS wynika, że najgorsze samopoczucie Polacy mieli w 1991 roku, kiedy to wartość wskaźnika samopoczucia była najniższa. W kolejnych latach samopoczucie Polaków poprawiało się bądź pozostawało bez większych zmian – aż do roku 2008. W kolejnych latach samopoczucie Polaków nieco się pogorszyło, natomiast od roku 2014 rejestrowano bardzo powolną, stopniową poprawę. W 2017 roku nastąpiła nieznaczna w stosunku do roku 2016 poprawa samopoczucia (wzrost wskaźnika z 2,78 do 2,80). Ubiegłoroczna wartość wskaźnika jest taka sama jak w latach 2007–2008 i należy do najwyższych z dotychczas notowanych - podali autorzy badania.

Według badań samopoczucie psychiczne jest zróżnicowane społecznie; w roku 2017 najlepszym samopoczuciem psychicznym cieszyli się badani znajdujący się w lepszym położeniu materialnym, absolwenci wyższych uczelni, ankietowani w wieku 25–34 lata, kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem, średni personel, technicy oraz pracujący na własny rachunek.

Uwzględniając kwestie światopoglądowe - w 2017 roku lepsze samopoczucie mieli badani identyfikujący się z prawicą, a także respondenci częściej biorący udział w praktykach religijnych.

Opisując nastroje w swoim otoczeniu ponad dwie piąte badanych dostrzega głównie pozytywne emocje – częściej pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej (32 proc., od grudnia 2016 roku wzrost o 9 punktów procentowych), niż ogólne odprężenie i zadowolenie, wiarę, że będzie lepiej (10 proc. wzrost o 3 punkty).

Z kolei co siódmy ankietowany uważa, że wśród ludzi, z którymi styka się na co dzień, dominuje apatia, rezygnacja, pogodzenie się z losem (15 proc., wzrost o 2 punkty), więcej niż jedna czwarta najczęściej dostrzega lęk, obawę, co przyniesie przyszłość i niepewność jutra (28 proc. spadek o 9 punktów), a co jedenasty – ogólne niezadowolenie, brak wiary w jakąkolwiek poprawę (9 proc, spadek o 4 punkty).

W porównaniu z rokiem 2016 nastroje środowiskowe się poprawiły. Znacząco przybyło osób pozytywnie oceniających nastroje w swoim najbliższym otoczeniu (o 12 punktów procentowych), ubyło zaś postrzegających je negatywnie (o 11 punktów). Biorąc pod uwagę dłuższy okres – począwszy od 1999 roku, od kiedy CBOS monitoruje tę kwestię – najgorsze nastroje środowiskowe rejestrowano w latach 1999–2003, natomiast w latach 2004–2007, wraz z poprawą sytuacji gospodarczej, nastroje zaczęły się poprawiać.

W następnych latach, wraz z pogarszaniem się koniunktury, nastąpiło pogorszenie nastrojów środowiskowych, a kolejną poprawę odnotowano od roku 2013. Ubiegłoroczne oceny są bardzo zbliżone do tych sprzed 10 lat w roku 2007.

Na postrzeganie nastrojów w najbliższym otoczeniu silnie wpływają poglądy polityczne. Stosunkowo dobrze oceniają je badani identyfikujący się z prawicą (61 proc. ocen pozytywnych) oraz potencjalni wyborcy PiS (68 proc.). Z kolei częściej niż pozostali krytycznie postrzegają je respondenci utożsamiający się z lewicą (64 proc. ocen negatywnych), ankietowani o niesprecyzowanych poglądach politycznych (63 proc.), a w potencjalnych elektoratach – wyborcy Platformy Obywatelskiej (76 proc. ocen negatywnych) oraz Nowoczesnej (71 proc.).

Ponadto częściej pozytywnie oceniają nastroje w swoim otoczeniu badani mający od 25 do 34 lat (54 proc. ocen pozytywnych), respondenci z wykształceniem zasadniczym zawodowym (50 proc.), mieszkańcy wsi (48 proc.) raz osoby zadowolone z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (49 proc.). Z kolei ponadprzeciętnie często krytyczni w ocenach są badani niezadowoleni z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (67 proc. ocen negatywnych), respondenci z wykształceniem średnim lub wyższym (w zależności od kategorii 55–56 proc. ocen negatywnych) oraz ankietowani niepraktykujący religijnie (68 proc.). Nastroje środowiskowe lepiej postrzegają mężczyźni niż kobiety (49 proc. wobec 36 proc. ocen pozytywnych).

Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 1–7 grudnia 2017 roku na liczącej 925 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.(PAP)