50 lat temu ukazała się Biblia Tysiąclecia
50 lat temu ukazało się pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia. Dzieło opublikowane w 1965 roku, tuż przed milenijną rocznicą chrztu Polski, było pierwszym od prawie czterech wieków kompletnym tłumaczeniem Pisma św. na język polski w Kościele katolickim.
Publikowana przez Wydawnictwo Księży Pallotynów Pallottinum Biblia Tysiąclecia ukazała się dotąd w pięciu wydaniach, na rynku obecnych jest ponad 50 różnych wersji edytorskich. Liczba egzemplarzy wydanych w ciągu ostatniego półwiecza jest trudna do oszacowania.
Zgodnie z dekretem prymasa Polski, Biblia Tysiąclecia jest tłumaczeniem używanym w liturgii Kościoła katolickiego w Polsce. Była też głównym i podstawowym przekładem, z którego korzystał św. Jan Paweł II.
Za dzień ukazania się Biblii Tysiąclecia przyjmuje się 2 sierpnia 1965 r., kiedy to dyrektor Pallottinum ks. Piotr Granatowicz wręczył jej pierwsze egzemplarze prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu.
Obecny prymas, abp Wojciech Polak, podkreślając znaczenie Biblii Tysiąclecia w życiu Kościoła w Polsce przypomniał, że nowe tłumaczenie miało wpływ na odnowę wiary w kraju.
„Nowy polski przekład Pisma św. z języków oryginalnych wpisał się nie tylko w reformę liturgii zainicjowaną przez Sobór Watykański II, ale również przyczynił się do odnowy wiary w naszej ojczyźnie, ożywił duszpasterstwo biblijne i stworzył wzorzec języka biblijnego, którym posługujemy się do dnia dzisiejszego” – powiedział PAP prymas.
Prace nad nowym przekładem Biblii zainicjowane zostały przez opactwo benedyktynów tynieckich. Miało to być pierwsze kompletne tłumaczenie Starego i Nowego Testamentu od czasu ukazania się w 1599 roku Biblii Jakuba Wujka.
„Na przeszkodzie stworzenia kolejnego, po Biblii Jakuba Wujka, kompletnego tłumaczenia stanęły zabory, krótki czas międzywojenny, potem II wojna światowa i nielekkie dla Kościoła czasy powojenne. Po wojnie liczba tłumaczy, egzegetów, znawców literatury w Polsce była bardzo ograniczona – nie miał kto przystąpić do tłumaczeń. Dopiero na przełomie lat ’50 i ’60 udało się zgromadzić zespół, który mógł rozpocząć pracę” - powiedział PAP dyrektor Pallottinum ks. Zbigniew Rembisz.
Prace polskich biblistów trwały od 1959 roku pod redakcją benedyktyna o. Augustyna Jankowskiego. Redaktorem wydania ze strony Wydawnictwa Pallottinum, był ks. Kazimierz Dynarski. Tłumaczenie nazwano początkowo Biblią Tyniecką. Ponieważ ukazało się ono na rok przed 1000. rocznicą chrztu Polski, określono je ostatecznie jako Biblia Tysiąclecia.
Do dziś ukazało się pięć głównych wydań Biblii Tysiąclecia. Obecnie dostępnych na rynku jest ponad 50 różnych wersji edytorskich, w tym wersje w różnych rozmiarach, oprawach, z ilustracjami i zdjęciami, oraz wersje dla dzieci i z równoległym tekstem w języku angielskim. Nieznana jest liczba egzemplarzy w których ukazała się Biblia Tysiąclecia.
„Pallottinum tego nie kontrolowała, nie liczyła - głównie ze względu na specyfikę lat PRL. Biblia przez dziesięciolecia była wydawana nielegalnie, bez zgody wydawnictwa. Pallottinum nie dochodziło swoich praw – chodziło o to, by Słowo Boże się rozprzestrzeniało. Setki tysięcy egzemplarzy drukowano też za granicą” – powiedział ks. Rembisz.
Obecnie najchętniej wybierane są dwie wersje Pisma św.: podstawowa, wydana w 1965 roku o formacie A5, oraz o połowę mniejsze tzw. wydanie oazowe. Ks. Rembisz podkreślił, że do dziś Biblia Tysiąclecia jest absolutnym bestsellerem wydawnictwa.
Na razie wydawnictwo nie przygotowuje kolejnego wydania Pisma św. Piąte wydanie ukazało się w 1999 roku.
„Jest ono bardzo dobrze oceniane. Funkcjonujący w nim język Pisma św. jest już tak zakorzeniony, że nie chcielibyśmy go naruszać kolejnym tłumaczeniem. Piąte wydanie właśnie trafia do ksiąg liturgicznych – w miejsce tekstów z wydania trzeciego” – powiedział ks. dyrektor.
Tekst Biblii Tysiąclecia można znaleźć w całości w internecie, dostępny jest też jako aplikacja na iPada. Wydawnictwo nie wyklucza, że w przyszłości Biblia Tysiąclecia ukaże się też w wersji na czytniki ebooków. (PAP)