Dziękuję, nie słodzę! Cukier niszczy nam zdrowie! [wideo]

W ciągu ostatnich 10 lat aż o blisko 12 kg rocznie wzrosła przeciętna ilość cukru spożywanego przez jednego mieszkańca Polski. Fot. Pixabay

W ciągu ostatnich 10 lat aż o blisko 12 kg rocznie wzrosła przeciętna ilość cukru spożywanego przez jednego mieszkańca Polski. Grafika nadesłana

W ciągu ostatnich 10 lat aż o blisko 12 kg rocznie wzrosła przeciętna ilość cukru spożywanego przez jednego mieszkańca Polski. Choć jemy mniej cukru tradycyjnego (białego), wzrasta konsumpcja cukru w napojach i wysokoprzetworzonych produktach. Prognozy nie są optymistyczne — szacuje się, że w 2025 r. w Polsce otyłych będzie 26% dorosłych kobiet i 30% dorosłych mężczyzn. Dlatego wprowadzenie podatku cukrowego jest jak najbardziej zasadne i potrzebne. Ma przede wszystkim cel prozdrowotny, a nie fiskalny. Zależy nam na efektach, które osiągnięto w innych państwach, czyli trwałej zmianie zwyczajów żywieniowych. Wpływy z tej opłaty zostaną przeznaczone na leczenie, ale przede wszystkim będą oddziaływać na zachowania konsumenckie istotne dla zachowania zdrowia, na czym nam najbardziej zależy.

Wywiad z dr Zofią Ruprecht, konsultantem wojewódzkim ds. diabetologii w województwie kujawsko-pomorskim.

Cukier krzepi - hasło wymyślone przez Wańkowicza jest kłamstwem ?

Sławna reklama "Cukier krzepi" Melchiora Wańkowicza, zdobiąca dworce i ulice niemal wszystkich miast przedwojennej Polski propagowała ówczesny przemysł cukrowniczy. Reklama jak to reklama została sowicie opłacona pomysłodawcy. Niewątpliwie reklama ta propagowała niezdrowe żywienie i położyła podwaliny pod przyszłą plagę otyłości. Chociaż niewątpliwie cukier spożywczy w tamtych czasach mógł uchodzić za rarytas.
Cukry to węglowodany, które występują w różnej postaci i są podstawowym źródłem energii dla naszego organizmu, zwłaszcza dla naszego mózgu. Najzdrowszy jest cukier występujący w formie węglowodanów złożonych natomiast najbardziej szkodliwe są węglowodany proste, czyli takie, które ulegają szybkiemu wchłonięciu z przewodu pokarmowego.

Jak to się dzieje, że cukier zamienia się w naszym organizmie w tłuszcz ?

Cukier, który przyjmujemy z pokarmem jest źródłem glukozy, która jest podstawowym paliwem dla większości procesów metabolicznych zachodzących w ustroju zdrowego człowieka. Glukoza jest odkładana w wątrobie w formie glikogenu jako zapas na okresy pomiędzy posiłkami, aby zapewnić ustrojowi stały dopływ glukozy. Nie wszyscy ludzie są świadomi, że nadmiar spożywanych cukrów prowadzi do karmienia nimi komórek tłuszczowych i odkładania się ich w postaci nadmiaru tkanki tłuszczowej. Jest to skutkiem złożonych procesów metabolicznych.

Jakie choroby grożą nam z powodu nadmiernego spożycia cukru ?

W dłuższej perspektywie prowadzić może do wystąpienia wielu zaburzeń i schorzeń metabolicznych. Zwiększenie masy ciała do nadwagi i otyłości, insulinooporność, cukrzyca typu 2, próchnica zębów, wzrost poziomu cholesterolu we krwi, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zapalenie pęcherzyka żółciowego to konsekwencje nadmiaru cukru w diecie. Każdy świadomy swego stanu zdrowia człowiek, powinien znać swój wskaźnik masy ciała (BMI body mass index), który mówi nam czy nasza masa ciała jest prawidłowa czy też mamy już nadwagę lub otyłość.

Które produkty są najbardziej podstępne ?

Należą do nich pieczywa zawierające miód, karmel, słód jęczmienny, ciasta biszkoptowe, kruche, francuskie, ucierane, drożdżowe, ciepłe pieczywa pszenne pod postacią tostów, zapiekanek, bułeczek na ciepło, chipsy, rozgotowane makarony, ryż, kasze.
Podstępne są wszelkiego rodzaju słodycze typu light, które zawierają słodkie dodatki zamiast cukru, ale są bardzo kaloryczne, produkty tzw. bez cukru, które naturalnie są bardzo słodkie i zawierają dużą ilość cukrów prostych, np. daktyle. Wszelkiego rodzaju słodzone cukrem napoje gazowane i niegazowane zawierają niebezpieczny dla zdrowia ładunek glikemiczny. Batony zawierające syrop fruktozowo-glukozowy, jogurty, desery mleczne, serki homogenizowane, soki wyciskane jednodniowe, soki z kartonów. Lista jest, niestety, bardzo długa i nie sposób wymienić wszystko. Należy zwracać uwagę na etykiety produktów i patrzeć co się je i ile spożywa kalorii, aby nie być zdziwionym wzrastającą z tygodnia na tydzień masą ciała. Należy unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym i wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym i z dużą zawartością błonnika.

Czy jedzenie cukru grozi cukrzycą ?

Jeżeli mówimy o cukrze mając na myśli cukry proste, to pośrednio tak, prowadząc do rozwoju nadwagi, otyłości i insulinooporności, która jest konsekwencją nadwagi lub otyłości leży u podstaw patofizjologicznych cukrzycy typu 2 obok defektu wydzielniczego komórki Beta trzustki.

Cukrzycę typu 2 określa się mianem choroby cywilizacyjnej, co to oznacza?

Choroby cywilizacyjne (choroby XXI wieku) to choroby szerzące się globalnie, powszechnie znane, spowodowane rozwojem cywilizacji i odpowiadające za ponad 80% zgonów. Częstotliwość ich występowania zależy od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. Cukrzyca typu 2 obok nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, otyłości i wielu innych jest jej przykładem. Cukrzyca to pierwsza niezakaźne choroba uznana ponad 10 lat temu przez Organizację Narodów Zjednoczonych za epidemię XXI wieku. Według Światowej Organizacji Zdrowia na cukrzycę choruje na świecie 415 mln ludzi, a do 2035 ich liczba może wzrosnąć do ponad 600 mln. Cukrzyca to choroba, na którą obecnie choruje około trzech milionów osób w Polsce. Zdecydowana większość z nich 80-90% to pacjenci z cukrzycą typu 2, około 200000 to pacjenci z cukrzycą typu 1. Wśród nich jest kilkaset tysięcy osób z cukrzycą jeszcze nie rozpoznaną. Są to oczywiście głównie pacjenci z cukrzycą typu 2, którzy po prostu nie mają oczywistych, ewidentnych objawów i u których nie uchwycono tej choroby, bo nie zostali poddani badaniom przesiewowym. Prognozy na przyszłość nie wyglądają niestety optymistycznie. Społeczeństwo nam się starzeje, a wiek jest w ścisłym związku z zapadalnością na cukrzycę typu 2, wzrasta liczba osób otyłych, zbyt mało się ruszamy, niezdrowo odżywiamy się.

Czy istnieje profilaktyka cukrzycy ?

Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się wysokim stężeniem glukozy (cukru) we krwi, który jest konsekwencją defektu wydzielania i lub działania insuliny. Insulina jest hormonem wydzielanym przez komórki Beta trzustki i jedynym hormonem w naszym organizmie obniżającym poziom cukru we krwi. Utrzymujący się przewlekłe wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do uszkodzenia i niewydolności różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Zgodnie z klasyfikacją WHO istnieje wiele typów cukrzycy. Odnośnie cukrzycy typu 1 obecnie nie istnieje żadna skuteczna i wprowadzona do praktyki klinicznej metoda zapobiegania tej chorobie zarówno w populacji ogólnej, jak i u osób z grup ryzyka. Podobnie jest w przypadku różnych innych typów cukrzyc np. uwarunkowanych genetycznie.

Natomiast prewencja i opóźnianie rozwoju cukrzycy jest możliwa w odniesieniu do cukrzycy typu 2, która występuje w populacji najczęściej i jest ciągle zbyt późno rozpoznawana. Nadal zbyt często pierwszym objawem cukrzycy jest zawał serca, albo udar mózgu i sposobem na to, by uniknąć takiego niekorzystnego scenariusza jest aktywne poszukiwanie tej choroby.

Należy przede wszystkim przeprowadzać regularnie badania przesiewowe w kierunku cukrzycy za pomocą oznaczania glukozy na czczo pobranej z żyły lub za pomocą doustnego testu tolerancji glukozy (krzywej cukrowej) z użyciem 75 g glukozy. Te badania znajdują się w gestii lekarza rodzinnego i to właśnie nie kto inny jak lekarz rodzinny powinien prowadzić badania przesiewowe w kierunku cukrzycy w grupach ryzyka.

Osoby obciążone wysokim ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 powinny być poddane odpowiedniej edukacji na temat zasad zdrowego stylu życia ( zbilansowanej diety, wysiłku fizycznego, zaprzestania palenia papierosów). Udowodniona jest skuteczność redukcji masy ciała i jej utrzymania, aktywności fizycznej minimum 150 min/tydzień w zapobieganiu zachorowania na jawną cukrzycę (np. chodzenie, jazda na rowerze, pływanie). Pacjentom charakteryzującym się już obecnością stanu przedcukrzycowego (nieprawidłowa glikemia na czczo i lub nietolerancja glukozy) należy zalecać zmniejszenie masy ciała i zwiększenie aktywności fizycznej (przynajmniej 150 min tygodniowo. U osób tych oraz u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej należy rozważyć prewencję farmakologiczną cukrzycy w postaci stosowania metforminy.

Korzyści ze zwiększenia aktywności fizycznej odnoszą wszystkie osoby, bez względu na wiek. Udowodniono najwyższą skuteczność takiej interwencji u osób po 60 r. ż., a więc na ruch nigdy nie jest za późno.