Gender Słowem Roku 2013

2014-01-07, 13:17  Polska Agencja Prasowa

Gender został wybrany Słowem Roku 2013 w konkursie prowadzonym przez naukowców z Instytutu Języka Polskiego UW i Fundacji Języka Polskiego. Inne wyróżnione w tym roku słowa to: ekspert, Euromajdan, janosikowe, podsłuch, słoik, tęcza.

Naukowcy z Instytutu Języka Polskiego UW i Fundacji Języka Polskiego od kilku lat analizują używanie przez polskie media języka polskiego, wybierając Słowa Dnia, Tygodnia i Miesiąca. To te słowa, których w ostatnim dniu lub tygodniu użyto w gazetach znacznie częściej, niż by się można spodziewać na podstawie danych z okresu porównawczego, mierzonego w miesiącach lub latach. Najczęstsze nazwiska, nazwy miejsc, firm, organizacji, a także rzeczowniki pospolite, czasowniki i przymiotniki mówią o tym, kto był bohaterem dnia, czym zajmowali się politycy i urzędnicy, na kim i na czym skoncentrowało się zainteresowanie dziennikarzy i czytelników.

Słowo Roku wytypowano z udziałem internautów. Mogli oni nadsyłać swoje propozycje, lub też oddać głos na któreś z tegorocznych Słów Tygodnia lub Miesiąca. "Słowo roku nie musi być słowem najczęstszym ani takim, które pojawiło się dopiero w tym roku, choć obie cechy są bardzo ważne dla poczucia istotności wyrazów i pojęć. Chodzi o słowo i pojęcie (wydarzenie, przedmiot czy myśl), które skłonni jesteśmy traktować jako najważniejsze. Takie słowo chcemy wybrać spośród zestawień słów dnia, można proponować też słowa spoza zestawień, ale tylko rzeczowniki pospolite (nie nazwiska, nazwy miejsc, organizacji czy firm), przymiotniki, czasowniki lub inne części mowy, a także krótkie zwroty i wyrażenia" - napisano na stronie konkursu.

Z nadesłanych przez internautów propozycji wyboru dokonała kapituła profesorów językoznawstwa w składzie: Jerzy Bartmiński (Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Jerzy Bralczyk, Uniwersytet Warszawski, Andrzej Markowski (UW), Jan Miodek (UW), Walery Pisarek (Uniwersytet Papieski w Krakowie), Renata Przybylska (Uniwersytet Jagielloński), Halina Zgółkowa (Uniwersytet A. Mickiewicza w Poznaniu).

"Słowo gender w roku 2013 weszło gwałtownie do idiolektalnego repertuaru leksykalnego bardzo wielu Polaków reprezentujących różne kategorie wiekowe, środowiskowe, regionalne itp. i pewnie już tam pozostanie. Słowo ma co prawda niejasną, rozmytą semantykę, ale za to bardzo wyraziste dwubiegunowe nacechowanie aksjologiczne (chyba jeszcze bardziej biegunowe niż np. słowo tolerancja). Dlatego nolens volens stało się słowem roku, a my jako kapituła jedynie to zdiagnozowaliśmy" - napisała prof. Halina Zgółkowa z UAM.

Angielskie słowo gender, pochodzące ze starofrancuskiego gendre od łacińskiego genus oznacza przede wszystkim rodzaj gramatyczny. Już od lat 50. w USA określenie to bywa używane w dyskursie uniwersyteckim w dzisiejszym znaczeniu płci kulturowej - systemu ról społecznych przypisywanych mężczyznom i kobietom. W Polsce takie użycie pojawiło się wraz z rozwojem nowoczesnego feminizmu, prawdopodobnie w latach 90. W roku 2000 pojawił się w kwartalniku "Zadra" artykuł wyjaśniający, co to jest gender i gender studies (w spisach treści wcześniejszych pism feministycznych tego terminu brak). W 2005 roku gender trafił już do słownika "100 tysięcy potrzebnych słów" pod redakcją Jerzego Bralczyka.

"Nazwę dyscypliny gender studies najczęściej zostawiamy w wersji angielskiej i nie odmieniamy - tak jest w oficjalnych spisach zajęć uniwersyteckich, rzadziej mówi się o studiach genderowych lub potocznie o genderach. Słowo genderka oznaczające adeptkę takich studiów lub feministkę jest zwykle ironiczne lub lekceważące (w słowie gender nie ma żadnej oceny). Samo słowo gender ma oczywiście rodzaj męski, zgodnie z zakończeniem spółgłoskowym i niezgodnie z łacińskim pierwowzorem. Najczęściej normalnie się odmienia, ale bywa pozostawione bez odmiany (tak też w modnej ostatnio zbitce ideologia gender)" - podają językoznawcy z Instytutu Języka Polskiego UW.

Inne wyróżnione przez jury słowa to: ekspert, Euromajdan, janosikowe, podsłuch, słoik, tęcza.

W plebiscycie poza najczęściej typowanym słowem gender (pisanym niekiedy jako dżender) często zgłaszane były słowa: tęcza, Franciszek, kibol, ekspert, Euromajdan, słoik, projekt, orkan, naród, miłość, kryzys, jakby, związki partnerskie, zboczeniec, zamach, wykluczenie, wiśnia, weganizm, szczaw i mirabelki, referendum 6 latków, przeciek, porażka, po prostu, pedofilia, papież, obłuda, młotek, majdan, like, lew, leming, lapsus, konklawe, komisja, jesteś cały?, innowacyjny, heca, grafen, genderyzm, epicki, dylemat, chrzan, brzoza, ateistyczne dewotki, abdykacja, Smoleńsk, Polska, OFE, Donald.

W minionym roku Słowem Stycznia 2013 były "związki partnerskie", w lutym, w związku z ustąpieniem papieża, częściej niż zwykle w mediach pojawiało się słowo "abdykacja", a w marcu - "konklawe". Słowo Kwietnia to "zarodek", zastąpiony w maju przez "szmatę" (ze względu na Marsz Szmat, który w tym miesiącu przeszedł ulicami Warszawy). Czerwiec to "nawałnica", lipiec - "ubój rytualny" oraz "próg ostrożnościowy", Słowem Sierpnia natomiast okazał się "kibol". We wrześniu wybrano "janosikowe", a październik to miesiąc "podsłuchu". Słowem Listopada okazała się być "tęcza", a Słowem Grudnia - "gender".

Słowem Roku 2012 został "parabank", wyróżnienia przypadły natomiast słowom: "kryzys", "leming", "ministra", trotyl" i "zamach". (PAP)

Nauka i technologie

Rok 2014 pod znakiem e-edukacji i e-medycyny

2014-01-14, 16:02

Krzyżackie rękopisy z kolekcji UMK dostępne w internecie

2014-01-14, 15:57

W Kujawsko-Pomorskiem ruszył program przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu

2014-01-13, 21:02

Statek towarowy dotarł na ISS ze sprzętem i żywnością

2014-01-12, 14:44
Budowle z klocków Lego na wystawie we Wrocławiu

Budowle z klocków Lego na wystawie we Wrocławiu

2014-01-11, 21:14

Wyszukiwarka Nekst uporządkuje polski internet

2014-01-10, 08:31

Wystartowała rakieta z zaopatrzeniem dla ISS

2014-01-09, 20:41

Największy polski superkomputer pomoże w eksperymentach CERN

2014-01-09, 20:40

Udana próba nawiązania kontaktu z Międzynarodową Stacją Kosmiczną

2014-01-08, 23:05

Rząd: do 2020 r. każdy Polak z dostępem do internetu co najmniej 30Mb/s

2014-01-08, 22:56
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę