Wiosna w pełni to szczyt aktywności kleszczy [wideo]

2019-05-18, 10:14  Polska Agencja Prasowa/Redakcja
Naukowcy opisali dotychczas ok. 900 gatunków kleszczy, spośród których w Polsce na stałe występuje 19. Fot. gis.gov.pl

Naukowcy opisali dotychczas ok. 900 gatunków kleszczy, spośród których w Polsce na stałe występuje 19. Fot. gis.gov.pl

Kleszcze piją krew od żywicieli trzy razy w ciągu całego swojego życia, wyszukują ofiary dzięki niezwykle czułym zmysłom, reagującym m.in. na ciepło i wydychany dwutlenek węgla i potrafią przeżyć kilkunastostopniowe mrozy. Właśnie rozpoczął się szczyt aktywności tych pasożytów.

Borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu to choroby, o których już od jakiegoś czasu robi się głośno wraz z przyjściem lata. Internet zapełnia się informacjami o chorobach, jak i pośredniczących w ich przenoszeniu organizmach: kleszczach. Te niewielkie pajęczaki wzbudzają niepokój z powodu swoich zwyczajów żywieniowych: pasożytują bowiem na ludziach i zwierzętach, przenosząc w ten sposób groźne dla zdrowia choroby.

Ile jest gatunków kleszczy?

Naukowcy opisali dotychczas ok. 900 gatunków kleszczy, spośród których w Polsce na stałe występuje 19. Spotkać je można w zacienionych, ciepłych i wilgotnych miejscach, takich jak lasy, okolice zbiorników wodnych czy parki. Nie występują jednak równomiernie na całym terenie. To nie przypadek. Kleszcze gromadzą się np. tam, gdzie przebywa więcej zwierząt, a więc gdzie łatwiej o posiłek. Z badań przeprowadzonych w 2018 roku przez polsko-słowacką grupę naukowców wynika, że na leśnych ścieżkach, z których korzystają dzikie zwierzęta, jest nawet siedem razy więcej kleszczy, niż np. w zaroślach.

Mitem jest przeświadczenie, że kleszcze mogą żyć na drzewach i skakać z nich na przechodzących ludzi i zwierzęta; pajęczaki te przebywają na wysokości maksymalnie 1,5 metra, cierpliwie czekając na potencjalnych żywicieli. Kleszcze wyszukują swoje ofiary dzięki umiejętności wyczuwania ze sporej odległości zapachu (zwłaszcza potu), ciepła i wydychanego dwutlenku węgla. Po znalezieniu się na ciele żywiciela mogą długo wędrować, szukając dobrze ukrwionego miejsca do wkłucia. Dzięki temu, że ślina kleszcza zawiera substancje chemiczne o działaniu znieczulającym, samo ukłucie jest bezbolesne. Kleszcz pozostaje przyssany i może pobierać krew nawet przez 5-14 dni.

Najbardziej rozpowszechnionym w naszym kraju gatunkiem kleszcza jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus). Jego cykl rozwojowy trwa dwa-trzy lata i obejmuje trzy stadia rozwojowe: od larwy, przez nimfę, aż po postać dorosłą (dorosły samiec mierzy 2-3 mm, z kolei samica - do 5 mm).



Co warto wiedzieć o kleszczach?

Aby kleszcz przetrwał, musi napić się krwi na każdym etapie rozwoju. Trudno jest zauważyć dorosłego samca, który od żywiciela pobiera niewiele pokarmu, zwiększając rozmiary tylko do 2,5 mm. Natomiast opita krwią samica znacznie się powiększa, przybierając rozmiary nawet blisko 2 cm. Człowiek może być żywicielem wszystkich stadiów rozwojowych kleszcza pospolitego.

Kleszcze zazwyczaj rozpoczynają poszukiwanie żywicieli wiosną, kiedy gleba osiąga temperaturę 5-7 stopni Celsjusza; kończą, gdy średnia temperatura powietrza spada powyżej 5 stopni. "Jednak łagodne zimy powodują, że kleszcze mogą być aktywne przez cały rok, a do przekazania człowiekowi chorobotwórczych patogenów może dojść nawet zimą" - ostrzega Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Warszawie. Jak dodaje, dopiero temperatura poniżej minus 20 stopni powoduje ich umieranie.

Co ciekawe, kleszcze nie są nowym zagrożeniem - atakowały już... dinozaury. W 2017 r. na łamach pisma „Nature Communications” naukowcy poinformowali o odkryciu w Birmie uczepionego pióra dinozaura kleszcza, który przetrwał 99 mln lat w bursztynie. Był to pierwszy bezpośredni dowód pasożytowania kleszczy na dinozaurach, a gatunek (dziś już wymarły) nazwano Deinocroton draculi, co można przetłumaczyć jako „straszny kleszcz Drakuli”.

Zapamiętaj!

Ryzyko kontaktu z kleszczem można ograniczyć poprzez:
  • noszenie długich spodni (nogawki należy wpuścić do skarpetek), koszul z długim rękawem,
  • stosowanie repelentów (preparaty odstraszające) zgodnie z zaleceniami producenta nie należy wydłużać odstępów czasu pomiędzy ich stosowaniem, ponieważ ochrona staje się wtedy nieskuteczna.

Zwykle nie czuć ukąszenia przez kleszcza, gdyż posiadają one w swojej ślinie specjalne substancje znieczulające, dlatego też:
  • po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy należy dokładne obejrzeć całe ciało,
  • wstępne oględziny należy zrobić jeszcze przed wejściem do domu, ponieważ kleszcze przyniesione w ubraniu do domu potrafią przeżyć w pomieszczeniach wiele miesięcy,
  • następnie należy obejrzeć dokładnie również zakryte części ciała, w tym również przejrzeć włosy u dzieci, po zauważeniu kleszcza, należy jak najszybciej go usunąć.

Jak właściwie usunąć kleszcza?
  • należy specjalnym zestawem do usuwania kleszczy lub pęsetą ująć kleszcza przy samej skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, jak najmniej przy nim manipulować lub zgniatać,
  • nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia,
  • miejsce ukłucia należy zdezynfekować,
  • jeśli usunięcie kleszcza sprawia trudności lub nie mamy w tym wprawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.
(Źródło: PAP i gis.gov.pl)

Nauka i technologie

Replikę Księgi Henrykowskiej udostępniono w Opactwie Cysterskim

Replikę Księgi Henrykowskiej udostępniono w Opactwie Cysterskim

2018-10-26, 10:45
Nowa mapa Marsa pokazuje, że lodu jest na nim więcej, niż sądzono

Nowa mapa Marsa pokazuje, że lodu jest na nim więcej, niż sądzono

2018-10-20, 13:52
Już za dwa lata powstanie w Toruniu kosmiczne laboratorium

Już za dwa lata powstanie w Toruniu kosmiczne laboratorium

2018-10-05, 07:00
Najstarszą, nieznaną wersję polskiego przekładu Koranu wydadzą filolodzy z Torunia

Najstarszą, nieznaną wersję polskiego przekładu Koranu wydadzą filolodzy z Torunia

2018-10-03, 16:00
Dzięki noblistom z chemii można uzyskiwać zupełnie nowe materiały i leki

Dzięki noblistom z chemii można uzyskiwać zupełnie nowe materiały i leki

2018-10-03, 14:35
Na UMK testują metodę, która może zwiększyć liczbę przeszczepianych nerek

Na UMK testują metodę, która może zwiększyć liczbę przeszczepianych nerek

2018-09-25, 19:17
W Toruniu nagrodzono uczestników Konkursu Astronomicznego

W Toruniu nagrodzono uczestników Konkursu Astronomicznego

2018-09-25, 16:32
Świat online to nie wszystko

Świat online to nie wszystko

2018-09-25, 12:30
Polscy archeolodzy odkryli w Bułgarii bogate groby z okresu rzymskiego

Polscy archeolodzy odkryli w Bułgarii bogate groby z okresu rzymskiego

2018-09-23, 10:55
Gowin: astronomia będzie osobną dyscypliną nauki

Gowin: astronomia będzie osobną dyscypliną nauki

2018-09-20, 13:23
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę