W Szwecji powstanie Europejskie Źródło Spalacyjne

Najsilniejsze na świecie źródło neutronów do badań materii - Europejskie Źródło Spalacyjne - powstanie w szwedzkim Lund.

W czwartek wbudowany zostanie kamień węgielny pod budowę ośrodka. Rozpoczęcie eksperymentów zaplanowano na początek roku 2023.

Europejskie Źródło Spalacyjne (European Spallation Source- ESS) będzie nowoczesnym i najsilniejszym na świecie źródłem neutronów do badań materii. ESS dostarczy narzędzi poznawczych, które umożliwią dokonanie kolejnych ważnych odkryć w obszarze nanotechnologii, nauk o życiu i środowisku, farmakologii, inżynierii materiałowej i fizyki doświadczalnej.

"W ośrodku będzie można badać strukturę i dynamikę materii. Takie silne źródła neutronów są potrzebne np. po to, aby badać reakcje chemiczne tak, jak przebiegają w rzeczywistości. Dzięki temu będzie można sprawdzać np., co dzieje się z urządzeniami pracującymi w ekstremalnych warunkach podczas ich eksploatacji: od urządzeń w samochodach, turbin, aż po części samolotów" - powiedział PAP dr hab. Wojciech Zając z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN.

Przyznał, że tego typu ośrodki na świecie już istnieją, ale na mniejszą skalę. Jak wyjaśnił, światową politykę naukową prowadzi się w ten sposób, aby w każdym rejonie świata, było jedno takie duże urządzenie.

"ESS jest wielką infrastrukturą naukową, której projekt wypracowano, aby sprostać zapotrzebowaniu na urządzenia przekraczające potencjał pojedynczych krajów lub instytucji ze względu na zakres zastosowań i ich złożoność" - mówi dyrektor generalny ESS Jim Yeck.

W projekcie uczestnicy 17 europejskich krajów. W prace będą zaangażowani również polscy naukowcy. "Inżynierowie i technicy z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN uczestniczą w najbardziej ambitnych inwestycjach dla nauki w Europie. Nasi uczeni powinni mieć możliwość pracy w najlepszych zespołach i na urządzeniach najwyższej światowej rangi" - powiedział dyrektor IFJ PAN prof. Marek Jeżabek.

Pierwsze neutrony z ESS mają pojawić się w 2019 roku. Rozpoczęcie eksperymentów zaplanowano na początek roku 2023. (PAP)