Polskie instrumenty kosmiczne zbadają Jowisza i jego księżyce

Polscy naukowcy opracowali dwa z 11 instrumentów naukowych sondy, która ma zbadać Jowisza i jego największe księżyce. Start sondy jest planowany na 2022 r., a przylot do Jowisza na 2030 r. - poinformował w środę resort gospodarki w przesłanym PAP komunikacie.

JUICE(z ang. JUpiter ICy moons Explorer mission) jest pierwszą dużą misją realizowaną w ramach programu Cosmic Vision 2015-2025 Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). 11 instrumentów tej misji opracowują zespoły naukowe z 16 krajów europejskich, w tym z Polski.

Jak poinformowało w komunikacie Ministerstwo Gospodarki, listę instrumentów, które znajdą się na sondzie, zatwierdził Komitet Programu Naukowego ESA. Będą tam między innymi kamery, spektrometry, wysokościomierz i radar do badań pokrywy lodowej, magnetometr oraz mierniki plazmy i cząstek elementarnych.

Polskie urządzenia, które polecą z misją, powstają z udziałem Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN).

Pierwsze z nich – o nazwie RPWI – to zestaw przyrządów plazmowych, które posłużą do przeprowadzania eksperymentu radiowego. „Dzięki nim dowiemy się, w jaki sposób silne, pochodzące z Jowisza pola elektryczne i magnetyczne oddziałują na największe księżyce tej planety, Ganimedesa i Europę” – wyjaśnia cytowany w komunikacie dyrektor CBK PAN prof. Marek Banaszkiewicz.

Drugie instrument służy do obserwacji fal submilimetrowych generowanych przez wzbudzone molekuły w atmosferze Jowisza. Za jego pomocą można też obserwować emisję promieniowania z powierzchni i atmosfer Ganimedesa, Europy i Kallisto (kolejnego księżyca Jowisza).

„Za pomocą tych narzędzi będziemy mogli zbadać procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w środkowej atmosferze Jowisza oraz ocenić grubość i scharakteryzować pokrywy lodowe jego księżyców” - tłumaczy dyrektor CBK PAN.

Dyrektor ESA ds. nauki i bezzałogowej eksploracji Alvaro Giménez Cańete zaznacza, że wybór instrumentów JUICE „jest kluczowym krokiem dla tej flagowej misji ESA do zewnętrznych krańców Układu Słonecznego”. Jest to też okazja do „pokazania europejskich możliwości technologicznych i kompetencji naukowych” – dodaje Cańete.

Przez co najmniej trzy lata sonda będzie prowadziła szczegółowe obserwacje Jowisza i trzech jego największych księżyców. Mogą one skrywać pod swoją lodową powierzchnią rozległe wodne oceany. JUICE ma wykonać mapy ich powierzchni, sondować wnętrze i ocenić możliwości podtrzymania życia przez te wody.

Celem JUICE będzie obserwacja atmosfery oraz magnetosfery Jowisza i poznawanie oddziaływań między księżycami a gazowym gigantem. Sonda wykona też kilkanaście przelotów koło Kallisto. W końcu trafi na orbitę Ganimedesa - największego księżyca w Układzie Słonecznym i jedynego, który ma własne pole magnetyczne. Będzie badała jego powierzchnię i wnętrze, w tym hipotetyczne podpowierzchniowe oceany.

Jak przekonuje naukowiec z zespołu sondy JUICE Dmitrij Titov, Jowisz i jego księżyce tworzą swoisty mini układ słoneczny. „Te obserwacje są szansą dla europejskich naukowców i naszych międzynarodowych partnerów na poszerzenie wiedzy o możliwościach zamieszkania światów wokół innych gwiazd” – ocenia badacz.(PAP)