Nobel z fizyki dla badaczy neutrin
Takaaki Kajita i Arthur B. McDonald zdobyli tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie oscylacji neutrin, co dowodzi, że te cząstki elementarne mają masę - ogłosił we wtorek w Sztokholmie Komitet Noblowski.
"To odkrycie zmieniło nasze rozumienie najgłębszych tajników materii i może się okazać kluczowe dla naszego pojmowania Wszechświata" - uzasadnił swoją decyzję Komitet.
Japończyk Takaaki Kajita (ur. 1959) i Kanadyjczyk Arthur B. McDonald (ur. 1943 r.) podzielą się po równo kwotą 8 mln koron szwedzkich (ok. 855 tys. euro). Kajita pracuje na Uniwersytecie Tokijskim, a McDonald jest emerytowanym profesorem na Uniwersytecie Queen s w Kingston (Kanada).
Neutrina to cząstki elementarne, które są niemal nie do powstrzymania - potrafią przenikać przez nasze ciała, ziemię, skały, wodę. Są obojętne elektrycznie i słabo oddziałują z materią, dlatego ich badanie jest niezwykle trudne.
Oscylacja, czyli zmiana neutrin z elektronowych w mionowe i taonowe dowodzi, że ta niezwykle przenikliwa cząsteczka wbrew dotychczasowym założeniom ma jednak masę, choć bardzo małą - tego właśnie dowiedli zdobywcy tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki.
Neutrina powstają zarówno w reaktorach jądrowych czy na Słońcu, jak i w ziemskiej atmosferze pod wpływem promieniowania kosmicznego. Powstają nawet w naszych ciałach - podczas rozpadu promieniotwórczych izotopów potasu. W każdej sekundzie przenikają nas biliony neutrin - niektóre powstałe przed miliardami lat - ale nie da się tego poczuć. Mogą przenikać na wylot przez ołowiane ściany, a nawet przez gwiazdy i planety.
Ponieważ neutrina nie mają ładunku elektrycznego i są niezwykle przenikliwe, bardzo trudno je wykryć. Konieczne są skomplikowane urządzenia, na przykład takie, jak japoński detektor Super-Kamiokande ulokowany w kopalni niedaleko miejscowości Kamioka w Japonii, który waży 50 000 ton.
Właśnie dzięki temu detektorowi naukowcy zauważyli, że ze Słońca nie dolatuje do Ziemi tyle neutrin, ile wynikałoby z teoretycznych założeń - brakuje aż dwóch trzecich. Zjawisko udało się wyjaśnić dopiero na przełomie tysiącleci. Najpierw, w 1998 r., Takaaki Kajita wykazał, że powstające w atmosferze pod wpływem promieniowania kosmicznego neutrina zmieniają "tożsamość", zanim trafią do Super-Kamiokande. Było to tak zwane zjawisko oscylacji.
Tymczasem grupa badawcza z Kanady, kierowana przez Arthura B. McDonalda, pracująca w kanadyjskim Sudbury Neutrino Observatory wykazała, że neutrina (konkretnie neutrina elektronowe) powstające na Słońcu nie zanikają w drodze na Ziemię. Także i one zmieniały tożsamość w drodze ze Słońca na naszą planetę.
Odkrycie zjawiska oscylacji neutrin dowiodło, że te cząstki - przez dziesięciolecia uważane za pozbawione masy - jednak ją mają (choć to bardzo mała masa). Oznacza to, że dotychczasowy Model Standardowy, wyjaśniający wzajemne oddziaływania cząstek tworzących Wszechświat, trzeba zmodyfikować. Odkrycia dotyczące neutrin mogą zmienić nasze poglądy na przeszłość, strukturę i przyszłość Wszechświata.(PAP)
Zobacz także
Google stworzyło aplikację do konwertowania programów z Androida
2015-04-02, 14:50Google zaprezentowało narzędzie umożliwiające uruchamiania aplikacji dedykowanych dla mobilnego systemu operacyjnego Android na komputerach z systemami Windows, OSX czy Linux. Aplikacja ARC Welder działa w ramach internetowej przeglądarki… Czytaj dalej »
Konkurs na prace badawcze i konserwację ołtarza Wita Stwosza
2015-04-01, 20:28Parafia mariacka w Krakowie ogłosiła konkurs na kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza - jednego z najwspanialszych gotyckich zabytków w Polsce. Działania te planowane są na kilka najbliższych lat, a powinny… Czytaj dalej »
W Poznaniu uruchomiono Laboratorium Fotowoltaiczne
2015-03-31, 19:10Metody skutecznego i efektywnego wykorzystania energii słonecznej w przedsiębiorstwach badać ma otwarte we wtorek w Poznaniu Laboratorium Fotowoltaiczne. W przyszłości ma być ono elementem eksperymentalnej elektrowni fotowoltaicznej. Czytaj dalej »
Aktualizacja aplikacji poczty Gmail dla systemu operacyjnego Android
2015-03-31, 09:21Dzięki nowej aktualizacji oprogramowania aplikacji Gmail dla urządzeń z mobilnym systemem operacyjnym Android użytkownicy będą mogli sprawdzać w tym samym czasie wiadomości ze wszystkich swoich skrzynek poczty elektronicznej - ogłosił… Czytaj dalej »
Samolot o napędzie słonecznym kontynuuje lot dookoła świata
2015-03-31, 09:02Samolot o napędzie słonecznym Solar Impulse 2 wylądował we wtorek nad ranem w środkowych Chinach kończąc kolejny etap historycznego lotu dookoła świata. Jego celem jest propagowanie stosowania odnawialnej energii - poinformowali … Czytaj dalej »