Liczba Pi ma swoje święto
Badali ją już starożytni Egipcjanie, Wisława Szymborska poświęciła jej wiersz, a matematyk William Shanks przez 15 lat wyliczał 707 cyfr jej rozwinięcia. 14 marca swój dzień obchodzi liczba Pi. Z tej okazji kilka uczelni planuje poświęcone jej wykłady i warsztaty.
Pi - zwana też ludolfiną - jest jedną z pierwszych odkrytych przez człowieka liczb niewymiernych. Oznacza stosunek długości obwodu koła do długości jego średnicy. Jest też pierwszą literą greckiego słowa "perimetron", oznaczającego obwód. Datę 14 marca na Dzień Liczby Pi wybrano nieprzypadkowo - w Stanach Zjednoczonych zapisuje się ją jako 3.14, tak jak przybliżoną wartość ludolfiny.
Jako pierwszy wartość liczby Pi, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku obliczył najprawdopodobniej Archimedes w III w. p.n.e. Jednak odkryli ją ci, którzy wymyślili koło, czyli Sumerowie. Informacje o Pi znajdują się też w Piśmie Świętym, bo liczba ta pojawia się przy okazji budowy świątyni Salomona. Pi badali również Egipcjanie, którzy podawali, że jest to 16/9 podniesione do kwadratu, co było już dosyć dokładnym przybliżeniem tej liczby.
Na początku XVII w. niemiecki matematyk Ludolph van Ceulen, podał jej rozwinięcie z dokładnością do 35 miejsc po przecinku. Po śmierci uczonego liczbę Pi wyryto na jego nagrobku i właśnie dzięki niemu liczba Pi bywa nazywana "ludolfiną". Pod koniec XIX wieku brytyjski matematyk amator William Shanks obliczył wartość liczby Pi z dokładnością do 707 miejsc po przecinku. Ponieważ obliczenia prowadził ręcznie, osiągnięcie to zajęło mu 15 lat.
Współcześni pasjonaci matematyki mają ułatwione zadanie. W styczniu 2010 r. francuski informatyk Fabrice Bellard ogłosił, że obliczył liczbę Pi do prawie 2,7 bilionów miejsc po przecinku. Rekordowych obliczeń dokonał na domowym komputerze. Poprzedni rekord - należący do Japończyka Daisuke Takahashi z Uniwersytetu Sukuba - pobił o około 123 miliardy miejsc po przecinku.
Pi to jedyna liczba, która ma swoje święto. Po raz pierwszy Dzień Liczby Pi obchodzono w 1988 roku w San Francisco. Do dziś w Stanach Zjednoczonych cieszy się ono dużą popularnością. Z tej okazji pieczone są tam okrągłe placki ("pie" wymawia się podobnie do "pi") i dyskutuje się o dziwnych właściwościach liczby Pi.
Po raz kolejny naukowe atrakcje z okazji Dnia Liczby Pi zorganizowały wybrane polskie uczelnie. Po raz szósty obchody święta liczby Pi organizują: Instytut Matematyki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Studenckie Koło Naukowe Rozmaitości. W programie wydarzenia znalazły się m.in. wykład popularnonaukowy dr hab. Halszki Tutaj-Gasińskiej pt. "Kampania napoleońska a matematyka", referat członków SKN Rozmaitości pt. "Liczba Pi na przestrzeni wieków", rozstrzygnięcie konkursu "Portret Liczby Pi". Zajęcia odbędą się 14 marca w auli budynku G Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach przy ul. Świętokrzyskiej 15.
Obchody Dnia Liczby Pi organizuje też Politechnika Krakowska. W budynku Wydziału Fizyki, Matematyki i Informatyki przy ul. Podchorążych 1 w Sali F003 bity będzie rekord rozwinięcia liczby Pi. Zgłoszone wcześniej osoby będą podawały rozwinięcie liczby Pi z pamięci.
Atrakcje z okazji "Święta liczby Pi" 15 i 16 marca będą czekały na gości Centrum Hewelianum w Gdańsku. Odwiedzający placówkę poznają sposoby na samodzielne wyznaczanie wartości liczby Pi przy użyciu sznurka lub... patyczków. Pamiątką z udziału w wydarzeniu będzie odcisk liczby Pi czy specjalny Pi-shirt - koszulka ozdobiona motywem graficznym z liczbą Pi, wykonanym techniką sitodruku. Na uzdolnionych manualnie czekają warsztaty z tworzenia Pi-biżuterii lub specjalna Pi-kolorowanka sporządzona na 10 metrowym arkuszu papieru. Z kolei utalentowani muzycznie będą mogli zagrać liczbę Pi na specjalnym instrumencie wykonanym z rurek.
Z okazji święta liczby Pi na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach organizowany jest ósmy festiwal nauk ścisłych i przyrodniczych. Uczestnicy będą mogli skorzystać m.in. z zagadek logicznych, pokazów chemicznych, wykładów poświęconych m.in.: akceleratorom i detektorom wykorzystywanym we współczesnej fizyce, odmiennym stanom materii, a nawet temu czy lepiej urodzić się bogatym, czy mieć w życiu szczęście. Szczegółowy program jest dostępny na stronie: http://swietopi.pl/harmonogram.php (PAP)
Zobacz także
Rozstrzygnięto konkurs PAP i MNiSW dla popularyzatorów nauki
2014-12-08, 16:37Dr Robert Mysłajek, Michał Szydłowski, Instytut Geofizyki PAN, Piotr Cieśliński, Grupa Ekologiczna, portal Wszechnica.org.pl oraz Fundacja PZU - to laureaci konkursu Popularyzator Nauki 2014, organizowanego przez serwis PAP Nauka w Polsce… Czytaj dalej »
Udany próbny lot statku kosmicznego Orion
2014-12-05, 18:05Po raz pierwszy od ponad 40 lat NASA wysłała w Kosmos statek przeznaczony do lotów załogowych. Rakieta Delta 4 Heavy wystartowała z przylądka Canaveral z kapsułą Orion, tym razem jeszcze bez załogi. Orion wodował na Pacyfiku po 4,5… Czytaj dalej »
Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej na Politechnice Gdańskiej
2014-12-04, 10:43Na Politechnice Gdańskiej powstało unikatowe Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej, czyli wirtualna jaskinia, w której można oglądać m.in. symulacje rzeczywistego świata. Pracownia służyć może informatykom, ale też… Czytaj dalej »
WMO: rok 2014 może być najcieplejszy od końca XIX w.
2014-12-03, 20:51Rok 2014 może być najcieplejszy na całym świecie od 1880 roku, kiedy zaczęto prowadzić takie pomiary - poinformowała w środę Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO), prezentując dane dotyczące temperatur od stycznia do października… Czytaj dalej »
Media: wirus Regin powiązany z amerykańskim i brytyjskim rządem
2014-11-30, 16:46Groźny wirus komputerowy Regin najpewniej jest powiązany z amerykańskim i brytyjskim wywiadem. Był on wykorzystywany do ataków na sieci informatyczne europejskich rządów i firmę telekomunikacyjną w Belgii - podał w poniedziałek… Czytaj dalej »