Naukowcy: pora dnia i rytm dobowy mają znaczenie w diagnozie i leczeniu raka
Rytm dobowy, któremu podlega organizm reguluje nie tylko rytm snu; może również wpływać na rozwój, diagnozę i leczenie raka – wynika z artykułu opublikowanego na łamach „Trends in Cell Biology”.
Autorzy omawiają rolę rytmów okołodobowych w rozroście i rozprzestrzenianiu się guza oraz opisują, w jaki sposób można by poprawić dokładność diagnostyki i skuteczność leczenia właściwie dobierając czas działania.
Zaburzony rytm dnia pogarsza zdrowie
„Rytm okołodobowy reguluje większość funkcji komórkowych związanych z progresją raka, dlatego jego wykorzystanie otwiera nowe obiecujące kierunki w walce z przerzutami” – piszą autorzy, onkolodzy molekularni Zoi Diamantopoulou, Ana Gvozdenovic i Nicola Aceto z Politechniki Federalnej (ETH) w Zurychu(Szwajcaria).
Dzięki rytmom dobowym organizm może synchronizować różne zadania w ciągu dnia, w tym ekspresję genów, funkcje odpornościowe i naprawę komórek. Już dawno zaobserwowano, że przewlekle zaburzone rytmy okołodobowe – na przykład w wyniku nieregularnych wzorców snu, jet lag lub pracy zmianowej – mogą zwiększać ryzyko wielu problemów zdrowotnych, w tym nowotworów. Nowsze prace wykazały, że rytmy okołodobowe nie tylko biorą udział w powstawaniu guza, ale także rządzą powiększaniem się nowotworu i powstawaniem przerzutów, głównej przyczyny zgonu pacjentów z nowotworami.
Aby wystąpiły przerzuty, komórki muszą oderwać się od pierwotnego guza, przeniknąć do krwioobiegu, a następnie osiedlić się w nowym narządzie. Jak wykazały badania, tempo, w jakim komórki nowotworowe odrywają się od guza pierwotnego i dostają się do krwioobiegu, oscyluje w ciągu dnia w rytmie zależnym od rodzaju raka. Na przykład rak piersi z większym prawdopodobieństwem daje przerzuty w nocy, podczas snu, natomiast rak prostaty i szpiczak mnogi są najbardziej aktywne pod tym względem w innych porach dnia.
Leki podać przed 16:30
Autorzy twierdzą, że można by wykorzystać te informacje podczas podawania chemio- i immunoterapii w optymalnym czasie. Praktyka dostarczania leków i terapii immunologicznych w określonych porach dnia jest znana jako chronoterapia.
„Tworzenie przerzutów oparte na rytmie okołodobowym powinno być postrzegane jako okazja do interwencji w najbardziej terminowy i skuteczny sposób – piszą autorzy.
– Chronoterapia może być cenną opcją leczenia w walce z rakiem”.
Badania kliniczne wykazały, że chronoterapia może zmniejszać nasilenie skutków ubocznych odczuwanych przez pacjentów, a także wpływać na skuteczność leczenia. Niedawne badanie wykazało, że pacjenci z czerniakiem, którzy otrzymywali leki immunoterapeutyczne przed 16:30, mieli prawie dwa razy większe szanse na przeżycie niż pacjenci, którym leki podawano później w ciągu dnia. Jak wskazują autorzy, optymalny czas podawania leków jest różny dla różnych typów raka i terapii, a na kliniczne korzyści chronoterapii mogą wpływać również takie czynniki, jak płeć pacjenta i podłoże genetyczne.
Znajomość rytmów okołodobowych komórek nowotworowych może pomóc także w rozpoznawaniu nowotworów. Komórki nowotworowe wytwarzają białka z różną szybkością w ciągu dnia, a niektóre z tych białek są wykorzystywane jako diagnostyczne markery molekularne. Pobierając biopsje i przeprowadzając badania w porze dnia, kiedy stężenie tych białek jest najwyższe, można by zmniejszyć ryzyko błędnej diagnozy.
„Wymagane będzie bardziej mechanistyczne zrozumienie tych procesów, aby w pełni uwolnić ich potencjał po stronie klinicznej” – piszą autorzy. – Zdefiniowanie kontrolowanego przez rytm okołodobowy czasu proliferacji i uwalniania krążących komórek nowotworowych do krwioobiegu w dodatkowych typach nowotworów może pomóc w określeniu optymalnego okna czasowego do podania terapii”.
Badania były wspierane przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, Komisję Europejską, Szwajcarską Narodową Fundację Nauki, Szwajcarską Ligę ds. Raka oraz ETH Zürich.
Zobacz także
Dzień Bezpiecznego Internetu: Co trzeci Polak ma jedno hasło do kilku serwisów
2022-02-08, 11:43- Z bezpiecznych haseł do logowania nie korzysta 44 proc. Polaków - wynika z badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów. Za największe zagrożenie 39 proc. osób uważa wyciek danych osobowych. We wtorek (8 lutego) świętowany… Czytaj dalej »
Bydgoskie respiratory są w Warszawie. Czas na badania z udziałem zwierząt
2022-02-04, 08:48Bydgoskie respiratory są już w Warszawie. Wkrótce w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego rozpoczną się badania na zwierzętach z zastosowaniem urządzeń, które powstały na Politechnice Bydgoskiej. Czytaj dalej »
Kto ciężko choruje i umiera na COVID? Odkryli gen, ma go 14 proc. Polaków
2022-01-13, 11:16- Zaawansowanie wieku, nadwaga, płeć męska, a na czwartym miejscu czynnik genetyczny decydują o ciężkości przebiegu COVID-19 - wynika z badań naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Czytaj dalej »
Zmieni się standard nadawania telewizji naziemnej. Czy Twój telewizor jest na to gotowy?
2022-01-07, 21:30W związku z aktualizacją standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej, ponad dwóm milionom gospodarstw domowych w Polsce grozi utrata sygnału - ostrzega Związek Cyfrowa Polska. Apeluje do konsumentów, aby upewnili się, czy ich telewizory… Czytaj dalej »
Jego publikacje cytują na całym świecie. Pierwszy profesor Politechniki Bydgoskiej
2022-01-04, 21:00Po raz pierwszy od momentu przekształcenia w Politechnikę Bydgoską powiększyło się grono profesorskie największej uczelni technicznej w regionie. Postanowieniem prezydenta RP, tytuł profesora otrzymał Michał Choraś. Czytaj dalej »