Katastrofa łódzka
2019-03-29
Autorzy: Sebastian AdamkiewiczRealizator: Polskie Radio Łódź
Producent: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Czas trwania: 39'24''
Jesienią 1899 roku do Łodzi przybył Józef Piłsudski wraz ze świeżo poślubioną żoną Marią. Na terenie miasta stworzyli tajną drukarnię nielegalnego pisma "Robotnik". Po czterech miesiącach konspiracyjnej pracy zostali aresztowani w nocy z 21 na 22 lutego. Wpadkę nazwano "katastrofą łódzką". Aresztowanie doprowadzić bowiem mogło do likwidacji na ziemiach polskich organizacji Polskiej Partii Socjalistycznej, a dla samego Piłsudskiego skończyć się wyrokiem śmierci. Po 2 miesiącach pobytu w łódzkim więzieniu Piłsudski przewieziony został do warszawskiej Cytadeli, a stamtąd - ze względu na symulowaną chorobę psychiczną - do szpitala na obłąkanych w Petersburgu, skąd udało mu się zbiec. Słuchowisko jest próbą rekonstrukcji tamtych dramatycznych wydarzeń. Ukazuje kulisy drukowania pisma, narastający stan zagrożenia, moment aresztowania, piekło przesłuchań i przygotowania do ucieczki. Oparte jest na wspomnieniach Piłsudskiego zawartych w broszurze "Bibuła" wydanej w 1903 roku w Krakowie, oraz odnalezionych dokumentach związanych z przedstawianymi wydarzeniami. Część nagrań odbywa się w oryginalnych pomieszczeniach dawnego łódzkiego więzienia carskiego przy ul. Gdańskiej 13, gdzie przetrzymywany był Józef Piłsudski. Produkcja w barwny sposób opisuje okoliczności wspomnianego epizodu z życia Marszałka. Przenosi nas do Łodzi okresu przełomu XIX i XX wieku, gdy dym z fabrycznych kominów połączony z carską niewolą tworzył ponurą atmosferę miasta. Jest dramatycznym - choć nie pozbawionym wątków humorystycznych - zapisem wydarzeń sprzed blisko 120 lat, które mogły zmienić bieg naszej historii. Przypomina jednocześnie mniej znany fakt z życia Marszałka, nie gloryfikując go lecz prezentując w całej złożoności postaci.
