Zmarł dyrygent i kompozytor Jan Krenz, autor muzyki m.in. do „Kanału” Wajdy [nagranie archiwalne]

W wieku 94 lat zmarł dyrygent i kompozytor Jan Krenz. Fot. Pixabay

W wieku 94 lat zmarł dyrygent i kompozytor Jan Krenz. Należał do generacji muzyków, która rozpoczynając swą działalność po wojnie, dała fundamenty życiu muzycznemu w naszym kraju. Krenz jest m.in. autorem muzyki do "Kanału" Andrzeja Wajdy, "Eroiki" i "Zezowatego szczęścia" Andrzeja Munka.

– Byłem dzieckiem szczęścia i nie mogę narzekać na los, który mi otwierał przeróżne drzwi do mojej tak zwanej kariery - powiedział w rozmowie z Elżbietą Markowską, byłą dyrektor Programu 2 Polskiego Radia, Krenz.

– Przeżyłem trzy czwarte tego stulecia, i im większy ten bagaż przeszłości, im więcej spojrzenia na wszystkie wydarzenia, dobre i złe, to wszystko razem tworzy refleksje. Trudno tu o jakieś jednoznaczne wnioski, ale ja bym powiedział w przeciwieństwie do wielu ludzi, którzy mówią: o Boże jak bym chciał jeszcze raz być młodym, mówię bez kokieterii, że nie chciałbym być jeszcze raz młodym i czynić te wszystkie błędy, te wszystkie poszukiwania. Mnie się wydaje, że człowiek z perspektywy wielu, wielu lat ma normalne i coraz prawdziwsze spojrzenie na życie - dodał.

Ocenił, że kiedy skończyła się wojna, to jego pokolenie muzyków "powołane było przez los do tworzenia tego wszystkiego, co właściwie zniszczyła wojna i powstanie".

Jan Krenz urodził się 14 lipca 1926 roku. Podczas okupacji kształcił się pod kierunkiem Zbigniewa Drzewieckiego (fortepian) i Kazimierza Sikorskiego (kompozycja). W latach 1945-47 odbył studia muzyczne w klasie dyrygentury u Kazimierza Wiłkomirskiego i w klasie kompozycji u Sikorskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, uzyskując na ich zakończenie dyplom z odznaczeniem.

Debiutował w Filharmonii w Łodzi 6 stycznia 1946 r. W latach 1947-49 zajmował stanowisko dyrygenta Filharmonii Poznańskiej, w latach 1949-1951 związany był z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach, gdzie współpracował do z Grzegorzem Fitelbergiem.

Lata 1953-67 to intensywna działalność na czele WOSPR, obejmująca nagrania, koncerty, liczne prawykonania dzieł polskich kompozytorów, stały udział w festiwalach Warszawska Jesień oraz wyjazdy zagraniczne, które uczyniły tę orkiestrę zespołem znanym i cenionym na świecie. W roku 1963 odbyło się triumfalne i najdłuższe w dziejach polskich orkiestr tournée WOSPR (55 koncertów) przez ówczesny Związek Radziecki, Mongolię, Chiny, Japonię aż po Australię i Nową Zelandię.

W latach 60. pełnił funkcję I dyrygenta Orkiestry Denmarks Radio w Kopenhadze, co było wynikiem sukcesów odniesionych w Skandynawii. Lata 1968-73 to współpraca z Teatrem Wielkim w Warszawie i premiery, które zapisały się w historii polskiej opery, m.in. "Otello", "Elektra" i "Borys Godunow".

Był także dyrygentem orkiestry Danmarks Radio w Kopenhadze, współpracował z orkiestrą Yomiuri Nippon Symphony w Tokio oraz prowadził gościnnie takie zespoły, jak Berliner Philharmoniker, Staatskapelle Dresden, Filharmonia Leningradzka, Concertgebouw Orchestra w Amsterdamie.

W 1979 r. podpisał trzyletni kontrakt jako Generalmusikdirektor w Bonn. Powiększył Orchester der Beethovenhalle do 122 muzyków i wystawił m.in. trzyaktową wersję Lulu Berga i Straszny dwór Moniuszki z czołowymi polskimi wykonawcami. Jako kompozytor debiutował w czasie okupacji "Kwartetem smyczkowym" na prywatnym koncercie konspiracyjnym. Uprawiał twórczość kameralną, wokalną i symfoniczną.

W latach 80. – po piętnastoletniej przerwie – znów powrócił do kompozycji ("Missa breve", "Musica da camera", "Epitaphion", "II Symfonia", "Sinfonietta per fiati", "III Symfonia"). Od 1983 do 1985 współpracował z Radiem Holenderskim w Hilversum. Uczestniczył regularnie w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień", otrzymując dwukrotnie - w 1969 i 1974 - Nagrodę "Orfeusza" za wykonania muzyki polskiej, oraz w festiwalach w Edynburgu, Bergen, Pradze, Montreux, Osace i Wiedniu.

We wrześniu 2005 objął stanowisko dyrektora artystycznego i I dyrygenta Filharmonii Krakowskiej, które piastował do lipca 2008.

Jest autorem muzyki teatralnej i filmowej (m.in. do filmów "Kanał" Andrzeja Wajdy oraz "Eroica" i "Zezowate szczęście" Andrzeja Munka).

Krenz był laureatem wielu nagród, m.in. otrzymał Złoty Krzyż Zasługi (1952), Nagrodę Państwową II stopnia (1955), Nagrodę Muzyczną miasta Katowic (1957), dwukrotnie Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1968 i 1996), Nagrodę Państwową I stopnia (1972), Nagrodę "Diamentowa Batuta" z okazji 70-lecia Polskiego Radia (1995), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2005) oraz liczne międzynarodowe nagrody za nagrania płytowe. W 2011 otrzymał nagrodę honorowego Koryfeusza Muzyki Polskiej, przyznawaną przez Instytut Muzyki i Tańca.

W 2018 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi.

Informację o śmierci kompozytora potwierdziła Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach. Jan Krenz urodził się 14 lipca 1926 roku we Włocławku.