100 lat temu urodził się pisarz i filozof Albert Camus

2013-11-06, 07:09  Polska Agencja Prasowa

Pisarz, eseista, filozof absurdu, laureat literackiej Nagrody Nobla - Albert Camus, autor "Dżumy" i "Mitu Syzyfa" urodził się 100 lat temu, 7 listopada 1913 roku. Camus stał się jedną z najważniejszych osobistości filozoficznego nurtu francuskiego egzystencjalizmu.

Termin "egzystencjalizm" wywodzi się w prostej linii z niemieckiej filozofii nowoczesnej, która odżyła wraz z ustaniem pierwszej wojny światowej, silnie oddziałując na myśl francuską. Camus, choć uznawany za jedną z ikon francuskiego egzystencjalizmu powtarzał uparcie: "Nie jestem egzystencjalistą", wprawiając w niezrozumienie rzesze naśladujących go studentów. Dla nich był bohaterem, wzorem intelektualnym jak i estetycznym. Naśladowano "egzystencjalny ubiór": ubierano się na czarno, zakładano golfy, marynarki i obowiązkowe okulary w rogowych oprawkach.

Niemiecka filozof Hannah Arendt pisze w swoim "Salonie berlińskim": "Francuscy egzystencjaliści, chociaż wewnętrznie bardzo zróżnicowani, tworzą jedność w dwóch głównych punktach: po pierwsze, ścisłego odrzucenia tego, co nazywają +l'espirit se serieux+ (grzechem pierworodnym - PAP) i, po drugie, gniewnej odmowy akceptacji świata takiego, jaki jest, jako naturalnego, z góry przeznaczonego środowiska człowieka".

"L'espirit se serieux" stał się także osią "Obcego" Camusa. Bohater utworu, skonstruowany jako every-man, odmawia życia w zgodzie z wyznaczoną mu społecznie funkcją. Nie płacze na pogrzebie swojej matki, nie traktuje poważnie małżeństwa. Jest obcy, wyalienowany, żyje poza społeczeństwem. I musi zapłacić za to karę z własnego życia. W ostatniej scenie, tuż przed śmiercią, dostrzega sens swojego istnienia właśnie w jego radykalnym absurdzie i niejasności.

Jedna z najgłośniejszych jego prac, esej "Mit Syzyfa" to opowieść o absurdzie codziennych zmagań z egzystencją. Przedstawia obraz człowieka po omacku poszukującego sensu, który legitymizowałyby jego istnienie. Camus korzysta z mitologicznej postaci Syzyfa, skazanego na wieczną, bezużyteczną pracę wtaczania głazu na szczyt góry. Za każdym razem gdy wydaje mu się, że zbliża się do celu, głaz wysuwa się i spada w dół. Czy wobec absurdu egzystencji człowiek winien popełnić samobójstwo? Camus odpowiada: nie - powinien się zbuntować. Swój głośny tekst kończy słowami: "Aby wypełnić ludzkie serce, wystarczy walka prowadząca ku szczytom. Trzeba sobie wyobrazić Syzyfa szczęśliwym".

Albert Camus urodził się 7 listopada 1913 r. w miasteczku Drean, na przedmieściach Algieru w ubogiej i niepiśmiennej rodzinie; matka przyszłego noblisty była katalońską emigrantką, ojciec zginął w 1914 r. w bitwie z Niemcami pod Marną. Matka pisarza w nauce widziała dla niego wyjście z ubóstwa; trudne warunki bytowe odbiły się na zdrowiu Camusa - w 17 roku życia zdiagnozowano u niego gruźlicę. Z tą chorobą pisarz borykał się do końca życia. W 1932 r. wstąpił na Uniwersytet w Algierze, gdzie studiował filozofię i historię kultury antycznej.

Kilka lat później zaczęły się jego pierwsze związki z polityką, teatrem i dziennikarstwem. Camus na stałe przeniósł się do Paryża w 1942 roku, podczas okupacji był jednym z redaktorów podziemnego pisma "Combat". W tym okresie zaprzyjaźnił się z Jeanem Paulem Sartrem z którym łączyła go wspólnota poglądów filozoficznych, dzieliła jednak ocena realiów politycznych.

W połowie lat 30. Camus wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, z której został jednak po dwu latach wydalony za "trockizm". Lewicę Camus popierał do końca życia, jak pisał, "wbrew sobie i wbrew samej lewicy". Był zdania, że nie wolno podporządkowywać władzy żadnej ideologii. W przeciwieństwie do większości francuskich lewicowych intelektualistów Camus nie idealizował ZSRR. Prowadził na ten temat prasową polemikę z Sartrem. Camus opublikował zbiór esejów "Człowiek zbuntowany", w którym m.in. wbrew modzie panującej wśród francuskich intelektualistów poddał surowej krytyce stalinizm i ujawnił mało znane na zachodzie fakty dotyczące masowych zbrodni komunistycznych.

W 1942 r. ukazała się jego pierwsza powieść, "Obcy", przez którą - i przez znajomość z Sartrem - pisarza identyfikowano z nurtem egzystencjalizmu, mimo jego protestów. Najsłynniejsza książka Camusa ukazała się w 1947 r. Akcja "Dżumy" rozgrywa się w algierskim Oranie, odciętym od świata i nękanym przez epidemię. Powieść podejmowała uniwersalne tematy rozprzestrzeniania się zła i postaw ludzkich w obliczu kryzysu i perspektywy śmierci; sytuacji, w której zawieszone zostają, funkcjonujące w normalnych okolicznościach, prawa.

Do najsłynniejszych dzieł Camusa należą ponadto dramaty "Kaligula" i "Stan oblężenia", eseje "Mit Syzyfa", "Człowiek zbuntowany", zbiory opowiadań "Wygnanie i królestwo" i "Lato" oraz powieść "Upadek". W 1957 r. pisarz otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za "ogromy wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia".

Trzy lata później, w wieku 46 lat, Camus zginął w wypadku samochodowym w miasteczku Villeblevin. Przy sobie miał maszynopis niedokończonej powieści "Pierwszy człowiek". W jego kieszeni znaleziono także bilet na pociąg, którym początkowo zamierzał podróżować. Zdecydował się jednak skorzystać z zaproszenia wydawcy Michela Gallimarda do podróży samochodowej. (PAP)

Kultura

Folklor i historia regionu w Rapsodii Pałuckiej. Prawykonanie dzieła Igora Jankowskiego

Folklor i historia regionu w „Rapsodii Pałuckiej”. Prawykonanie dzieła Igora Jankowskiego

2024-10-06, 11:50
Pięć spektakli na afiszu festiwalu SytuacjeRelacje. Nie tylko tekst jest ważny [zdjęcia]

Pięć spektakli na afiszu festiwalu „Sytuacje/Relacje". Nie tylko tekst jest ważny! [zdjęcia]

2024-10-05, 18:30
Na tym festiwalu najważniejsze są piosenki z tekstami Aleksandry Bacińskiej

Na tym festiwalu najważniejsze są piosenki z tekstami Aleksandry Bacińskiej

2024-10-05, 14:45
MKiDN chce wstrzymać drugi etap budowy Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage

MKiDN chce wstrzymać drugi etap budowy Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage

2024-10-04, 18:30
Jedyna taka data w roku, gdy księgarnie otwierają się po zmroku Podajemy adresy

Jedyna taka data w roku, gdy księgarnie otwierają się po zmroku! Podajemy adresy

2024-10-04, 17:07
Oda do radości na finał. Ostatni koncert 62. Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego

„Oda do radości” na finał. Ostatni koncert 62. Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego

2024-10-04, 16:30
Od 70 lat kreuje i promuje kulturę regionów etnograficznych. Jubileusz bydgoskiego KPCK

Od 70 lat kreuje i promuje kulturę regionów etnograficznych. Jubileusz bydgoskiego KPCK

2024-10-04, 14:00
Filozofia, gwara góralska i oscypki. Spotkanie z bratem ks. Tischnera w Inowrocławiu [zdjęcia]

Filozofia, gwara góralska i oscypki. Spotkanie z bratem ks. Tischnera w Inowrocławiu [zdjęcia]

2024-10-04, 12:31
Niebezpieczne związki w specjalnej cenie. Weekend Seniora z kulturą w Operze Nova

„Niebezpieczne związki” w specjalnej cenie. „Weekend Seniora z kulturą” w Operze Nova

2024-10-02, 18:53
Ośmioro wspaniałych Biblioteka na Starym Rynku promuje postaci walczące o polską Bydgoszcz

Ośmioro wspaniałych! Biblioteka na Starym Rynku promuje postaci walczące o polską Bydgoszcz

2024-10-01, 20:44
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę