Książka P. Zwierzchowskiego najlepszą książką filmową 2013 r.

2014-03-28, 10:55  Tomasz Kaźmierski na podst. mat. nadesłanych
Jakie wyobrażenie wojny dominowało w latach 60-tych? M. in. na to pytanie stara sie odpowiedzieć autor. Graf: Wydawnictwo UKW

Jakie wyobrażenie wojny dominowało w latach 60-tych? M. in. na to pytanie stara sie odpowiedzieć autor. Graf: Wydawnictwo UKW

"Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60-tych" Piotra Zwierzchowskiego - najlepszą książką filmową 2013 roku.

Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60-tych to nowa książka Piotra Zwierzchowskiego, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Książka opowiada o kinie starającym się na nowo opisać II wojnę światową, uzależnionym od polityki, ale też biorącym pod uwagę istniejące w społeczeństwie stereotypy i resentymenty, traktującym wojnę jako mit założycielski PRL, zawierającym przeświadczenie o wyjątkowości polskiego doświadczenia wojny, wykorzystującym kino gatunków do kreowania tożsamości narodowej, łączącym wojnę z teraźniejszością, odnoszącym się do polskiej szkoły filmowej, dowodzącym prymatu pamięci zbiorowej nad indywidualną.

Autor stara się odpowiedzieć na pytania: jakie wyobrażenie wojny dominowało w latach 60., w jakim kontekście pojawiały się filmy, jakie miały znaczenie kulturowo-polityczne i jak były skonstruowane, przede wszystkim, jakich strategii używali filmowcy, aby uwiarygodnić prezentowaną wizję wojny?

Punktem wyjścia do rekonstruowania kina nowej pamięci są filmy, te z kanonu i spoza niego (może nawet bardziej), zrealizowane i niezrealizowane. Ale konieczne jest także wykorzystanie dokumentów archiwalnych, scenariuszy, scenopisów, filmów, prasy (nie tylko filmowej), wspomnień, fotosów, materiałów reklamowych, literatury, dokumentów politycznych i życia społecznego, innych tekstów kultury popularnej. Sięgnięcie po te źródła stwarza możliwość odtworzenia historii poszczególnych filmów, systemu produkcji, dystrybucji i recepcji, relacji z innymi tekstami kultury, szczegółów wpływu politycznego.

Zwierzchowski zwraca szczególną uwagę na fenomeny władzy, odrzuca podział na filmy kanoniczne i niekanoniczne, jak również estetyczną dominację oceny dzieła, zastanawia się nad strategiami uwiarygadniania przeszłości, przede wszystkim zaś stara się pamiętać o różnych kontekstach – zwłaszcza historycznych i politycznych, choć nie tylko – w których były osadzone zrealizowane w latach 60. XX wieku filmy o II wojnie światowej.

Przedstawiając czynniki decydujące o istnieniu kina nowej pamięci, autor rozpoczyna od kontekstów politycznych, następnie wskazuje na inne problemy związane z pamięcią i zapominaniem. Przygląda się także Strategiom uwiarygadniania przeszłości, przede wszystkim sposobom konstruowania wiarygodności historycznej, między innymi przez specyficzne relacje między historią i pamięcią zbiorową, jak również pamięcią oficjalną i indywidualną, oraz realistyczne przedstawienie rzeczywistości (nie bez znaczenia będzie tu rola filmu dokumentalnego).

Trzy kolejne rozdziały stanowią swoiste studia przypadku. W latach 60. do łask zostało przywrócone kino gatunków, między innymi komedia i kino batalistyczne. Kultura popularna jest jednym z najważniejszych i najbardziej skutecznych środków kształtowania tożsamości narodowej, ma silny wpływ na pamięć zbiorową. Autor omawia komedie wojenne, pokazujące bohaterów pozbawionych polskich kompleksów, które stanowiły o charakterze kina poprzedniej dekady. Komedie te nawiązywały do poczucia tożsamości narodowej, odwoływały się do narodowych autostereotypów, umiejętnie wykorzystując przy tym konwencje gatunkowe. Co również istotne, cieszyły się powodzeniem wśród widzów.

W dalszej części książki została zrekonstruowana historia powstania Wniebowstąpienia Jana Rybkowskiego, który przeniósł na ekran prozę Adolfa Rudnickiego. Widać dzięki temu, jak motyw Zagłady Żydów został wpisany w doskonale znany i społecznie akceptowany motyw martyrologii Polaków. Zarówno w tym rozdziale, jak i następnym, poświęconym obrazowi relacji polsko-radzieckich, w szczególności losom Dnia oczyszczenia Jerzego Passendorfera, uwaga została zwrócona właśnie na proces wytwarzania znaczeń i budowania sensów. Liczne przykłady dowodzą, że traktując obecność na ekranie radzieckiego sojusznika jako coś oczywistego, starano się jednocześnie, aby to wrażenie osłabić. Wbrew pozorom bowiem władza nie ignorowała oczekiwań i resentymentów widza. Starała się natomiast wpisać je, co będzie widoczne także we wcześniejszych rozdziałach, w polityczny projekt stworzenia nowej pamięci o II wojnie światowej.

Na koniec autor odnosi się do dwóch filmów Wojciecha Jerzego Hasa: Jak być kochaną i Szyfrów (pamiętając zarazem o twórczości Tadeusza Konwickiego i Stanisława Różewicza), dla których problem pamięci o wojnie jest sprawą fundamentalną, jednak ustawiając je w nieco odmiennym kontekście niż zazwyczaj się to czyni. Filmy te stanowią kontrapunkt dla kina nowej pamięci, jednak przede wszystkim została zrekonstruowana przestrzeń ówczesnych odczytań, zwracając w ten sposób uwagę na potencjalne funkcje pamięci o II wojnie światowej.

Kultura

Choć wyklejane, to sercem pisane. Seniorzy z Inowrocławia przygotowali wystawę ikon

Choć wyklejane, to sercem pisane. Seniorzy z Inowrocławia przygotowali wystawę ikon

2024-01-05, 07:00
W muzyce rozrywkowej to on rządzi nutami Tomasz Szymuś zaprasza na dwa koncerty

W muzyce rozrywkowej to on rządzi nutami! Tomasz Szymuś zaprasza na dwa koncerty

2024-01-04, 19:19
Fotografik Marek Czarnecki przyjęty do Królewskiego Towarzystwa Fotograficznego w Londynie

Fotografik Marek Czarnecki przyjęty do Królewskiego Towarzystwa Fotograficznego w Londynie

2024-01-04, 16:38
Wielki chór z całej Bydgoszczy zaśpiewa kolędy. Dwa koncerty w weekend [wideo, zdjęcia]

Wielki chór z całej Bydgoszczy zaśpiewa kolędy. Dwa koncerty w weekend [wideo, zdjęcia]

2024-01-04, 15:37
Żywe dyskusje o kinie i kuźnia nowych talentów. CSW w Toruniu uruchamia nowy projekt

Żywe dyskusje o kinie i kuźnia nowych talentów. CSW w Toruniu uruchamia nowy projekt

2024-01-04, 08:13
W przedziałach na pewno będzie głośno. Karaoke i tańce na pokładzie zabytkowego pociągu

W przedziałach na pewno będzie głośno. Karaoke i tańce na pokładzie zabytkowego pociągu

2024-01-03, 08:32
Chcą pobudzić kreatywność i odkryć w sobie artystę. W Chełmnie założono społeczną galerię sztuki

Chcą pobudzić kreatywność i odkryć w sobie artystę. W Chełmnie założono społeczną galerię sztuki

2024-01-02, 15:56
Pomnik Kopernika to kopalnia ciekawostek. Figurę wpisano do rejestru zabytków

Pomnik Kopernika to kopalnia ciekawostek. Figurę wpisano do rejestru zabytków

2024-01-02, 07:46
Kolejne Katarzynki na Piernikowej Alei Gwiazd. Lista zasłużonych powiększy się o dwa nazwiska

Kolejne Katarzynki na Piernikowej Alei Gwiazd. Lista zasłużonych powiększy się o dwa nazwiska

2024-01-01, 19:20
Toruń śpiewająco przywita Nowy Rok. Noworoczna Gala inspirowana Koncertem Wiedeńskim

Toruń śpiewająco przywita Nowy Rok. Noworoczna Gala inspirowana Koncertem Wiedeńskim

2024-01-01, 17:55
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę