Magiczna woda i oczekiwanie na wschód słońca. Jak zmieniały się tradycje wielkanocne?

2024-03-31, 11:09  Iwona Muszytowska-Rzeszotek/Tomasz Kaźmierski/Redakcja
Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wielkanoc w Polsce to jedno z najważniejszych świąt w Polsce. Wiąże się z nim wiele specyficznych zwyczajów i tradycji. Wiele z nich przetrwało do dziś, jak np. święcenie pokarmów, ozdabianie jajek czy lany poniedziałek.

Jednak sporo obrzędów pozostaje już tylko wspomnieniem o dawnej tradycji. Jednym z takich zwyczajów było wypatrywanie wschodu słońca. Dlatego, dla ułatwienia sobie zadania przy chałupach na Kociewiu czy w Borach Tucholskich stawiano drabiny – wyjaśnia Oliwia Gemza z Muzeum Etnograficznego w Toruniu.

– Całe rodziny doglądały tego wschodu słońca i liczyły na to, że zobaczą, jak na przykład tarcza słońca drga, lub zobaczą np. skaczącego po słońcu baranka. Jeżeli ktoś zobaczył coś takiego, to wtedy mógł mieć pewność, że przez cały rok będzie szczęśliwy i zdrowy – podkreśla Gemza.

Jak dodaje, wierzono także w magiczną moc wody. Właśnie z nią związany był rytuał pozbywania się kołtuna z włosów, w którym, jak uznawano, gromadzi się choroba. Można to było zrobić tylko w czasie Wielkanocy.

– Właśnie podczas Wielkiej Nocy taki kołtun można było bezpiecznie uciąć i wrzucić do rwącej rzeki, która miała mieć magiczne właściwości. Miała ona uzdrawiać nie tylko taki kołtun, ale również ciało człowieka. Dlatego w niedzielę, w poranek wielkanocny szczególnie dziewczęta udawały się do strumieni, aby przemyć twarz, żeby przynajmniej przez następny rok były wiecznie młode i piękne – zaznacza Gemza.

Dawne tradycje związane z Wielkanocą prezentowane są na aranżacjach w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Także te, które przetrwały do dziś, jak przywołówki znane w Szymborzu oraz kwiatowe dywany z Kujaw sypane piaskiem.

– Jastra, czyli pierwsze święto wielkanocne. Zaczyna się rano Jutrznią, czyli procesją wokół kościoła i jest pierwsza msza. Dawniej, w tej chwili tego zwyczaju już się nie praktykuje, ale dawniej na wsiach w Borach chłopacy obchodzili wieś. Mieli patelnie, kotły, w każdym razie strasznie hałasowali. To na pamiątkę tego, jak odsuwany był kamień z grobu, kiedy Chrystus zmartwychwstał – opowiadała Maria Ollick, prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury w Tucholi.

O tradycjach kulinarnych i zwyczajach Borowiaków można przeczytać w książce Marii Ollick pod tytułem: „Maltych i grapa. Tradycja, specjały kuchni i ciekawostki z Borów Tucholskich.”

Oliwia Gemza wyjaśnia, dlaczego całe rodziny wpatrywały się we wschód słońca

Kolejnym obrzędem było obmywanie się w rzece, która według wierzeń miała magiczne moce

O zwyczajach panujących w Borach Tucholskich opowiadała Maria Ollick

Kultura

Spotkanie na grobie Jana Kasprowicza. Rocznica śmierci wieszcza związanego z Kujawami

Spotkanie na grobie Jana Kasprowicza. Rocznica śmierci wieszcza związanego z Kujawami

2024-08-01, 21:20
Katarzyna Figura, Małgorzata Szumowska i Michał Englert na bydgoskim Festiwalu Przeźrocza

Katarzyna Figura, Małgorzata Szumowska i Michał Englert na bydgoskim Festiwalu Przeźrocza

2024-08-01, 19:54
Steve McQueen z Nagrodą Specjalną dla Wybitnego Reżysera na EnergaCAMERIMAGE

Steve McQueen z Nagrodą Specjalną dla Wybitnego Reżysera na EnergaCAMERIMAGE

2024-08-01, 15:30
Wystąpi 78 grup z całej Polski. Seniorzy tym razem zaprezentują się we Włocławku [program]

Wystąpi 78 grup z całej Polski. Seniorzy tym razem zaprezentują się we Włocławku [program]

2024-08-01, 07:45
Historia odbita na 29 monetach. Inowrocławskie muzeum przygotowuje wystawę [zdjęcia]

Historia odbita na 29 monetach. Inowrocławskie muzeum przygotowuje wystawę [zdjęcia]

2024-07-31, 12:27
Ziemia Bydgoska będzie reprezentować Polskę na Festiwalu Kultur na wyspie Azory [zdjęcia]

Ziemia Bydgoska będzie reprezentować Polskę na Festiwalu Kultur na wyspie Azory [zdjęcia]

2024-07-29, 15:58
Kurhan, a w nim grób ciałopalny z połowy I wieku. Niezwykłe odkrycie w powiecie świeckim [film z drona, zdjęcia]

Kurhan, a w nim grób ciałopalny z połowy I wieku. Niezwykłe odkrycie w powiecie świeckim [film z drona, zdjęcia]

2024-07-29, 11:35
Gry na fortepianie uczyli się razem, ona też była zdolna. Książka o Paderewskim i jego siostrze

Gry na fortepianie uczyli się razem, ona też była zdolna. Książka o Paderewskim i jego siostrze

2024-07-28, 20:04
Wielkie musicalowe hity zaśpiewa Hanna Śleszyńska. Recital w ramach cyklu Rzeka Muzyki

Wielkie musicalowe hity zaśpiewa Hanna Śleszyńska. Recital w ramach cyklu „Rzeka Muzyki”

2024-07-28, 15:32
Dyrektor Filharmonii prosi o pomoc parlamentarzystów

Dyrektor Filharmonii prosi o pomoc parlamentarzystów

2024-07-28, 14:00
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę