Magiczna woda i oczekiwanie na wschód słońca. Jak zmieniały się tradycje wielkanocne?

2024-03-31, 11:09  Iwona Muszytowska-Rzeszotek/Tomasz Kaźmierski/Redakcja
Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wielkanoc w Polsce to jedno z najważniejszych świąt w Polsce. Wiąże się z nim wiele specyficznych zwyczajów i tradycji. Wiele z nich przetrwało do dziś, jak np. święcenie pokarmów, ozdabianie jajek czy lany poniedziałek.

Jednak sporo obrzędów pozostaje już tylko wspomnieniem o dawnej tradycji. Jednym z takich zwyczajów było wypatrywanie wschodu słońca. Dlatego, dla ułatwienia sobie zadania przy chałupach na Kociewiu czy w Borach Tucholskich stawiano drabiny – wyjaśnia Oliwia Gemza z Muzeum Etnograficznego w Toruniu.

– Całe rodziny doglądały tego wschodu słońca i liczyły na to, że zobaczą, jak na przykład tarcza słońca drga, lub zobaczą np. skaczącego po słońcu baranka. Jeżeli ktoś zobaczył coś takiego, to wtedy mógł mieć pewność, że przez cały rok będzie szczęśliwy i zdrowy – podkreśla Gemza.

Jak dodaje, wierzono także w magiczną moc wody. Właśnie z nią związany był rytuał pozbywania się kołtuna z włosów, w którym, jak uznawano, gromadzi się choroba. Można to było zrobić tylko w czasie Wielkanocy.

– Właśnie podczas Wielkiej Nocy taki kołtun można było bezpiecznie uciąć i wrzucić do rwącej rzeki, która miała mieć magiczne właściwości. Miała ona uzdrawiać nie tylko taki kołtun, ale również ciało człowieka. Dlatego w niedzielę, w poranek wielkanocny szczególnie dziewczęta udawały się do strumieni, aby przemyć twarz, żeby przynajmniej przez następny rok były wiecznie młode i piękne – zaznacza Gemza.

Dawne tradycje związane z Wielkanocą prezentowane są na aranżacjach w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Także te, które przetrwały do dziś, jak przywołówki znane w Szymborzu oraz kwiatowe dywany z Kujaw sypane piaskiem.

– Jastra, czyli pierwsze święto wielkanocne. Zaczyna się rano Jutrznią, czyli procesją wokół kościoła i jest pierwsza msza. Dawniej, w tej chwili tego zwyczaju już się nie praktykuje, ale dawniej na wsiach w Borach chłopacy obchodzili wieś. Mieli patelnie, kotły, w każdym razie strasznie hałasowali. To na pamiątkę tego, jak odsuwany był kamień z grobu, kiedy Chrystus zmartwychwstał – opowiadała Maria Ollick, prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury w Tucholi.

O tradycjach kulinarnych i zwyczajach Borowiaków można przeczytać w książce Marii Ollick pod tytułem: „Maltych i grapa. Tradycja, specjały kuchni i ciekawostki z Borów Tucholskich.”

Oliwia Gemza wyjaśnia, dlaczego całe rodziny wpatrywały się we wschód słońca

Kolejnym obrzędem było obmywanie się w rzece, która według wierzeń miała magiczne moce

O zwyczajach panujących w Borach Tucholskich opowiadała Maria Ollick

Kultura

Don Pasquale z mafią w tle. Inauguracja Bydgoskiego Festiwalu Operowego [zdjęcia]

„Don Pasquale" z mafią w tle. Inauguracja Bydgoskiego Festiwalu Operowego [zdjęcia]

2024-04-19, 13:02
Prezentuje się Wydział Jazzu Akademii Muzycznej. Koncert w Filharmonii Pomorskiej

Prezentuje się Wydział Jazzu Akademii Muzycznej. Koncert w Filharmonii Pomorskiej

2024-04-19, 07:55
Świętowanie i nauka historii na świeżym powietrzu. Bydgoskie dzieci uczciły urodziny miasta

Świętowanie i nauka historii na świeżym powietrzu. Bydgoskie dzieci uczciły urodziny miasta

2024-04-18, 10:26
Promują muzykę liturgiczną, w centrum pieśń sakralna. Festiwal SurrexitVere we Włocławku

Promują muzykę liturgiczną, w centrum pieśń sakralna. Festiwal „Surrexit Vere” we Włocławku

2024-04-18, 07:45
Pisarze, kryminolodzy i pani z domu pogrzebowego. Startuje Gwiazdozbiór Kryminalny [program]

Pisarze, kryminolodzy i „pani z domu pogrzebowego”. Startuje Gwiazdozbiór Kryminalny [program]

2024-04-17, 16:05
Wojskowy koncert w Filharmonii Pomorskiej. Okazją jest m.in. rocznica wejścia Polski do NATO

Wojskowy koncert w Filharmonii Pomorskiej. Okazją jest m.in. rocznica wejścia Polski do NATO

2024-04-17, 13:39
Człowiek i jego prawa okiem kamery. Objazdowy Festiwal Watch Docs w Toruniu

Człowiek i jego prawa okiem kamery. Objazdowy Festiwal Watch Docs w Toruniu

2024-04-17, 09:40
Zaśpiewają i zagrają dla 8-letniej Julki. Koncert i licytacje w Nowej Wsi Wielkiej

Zaśpiewają i zagrają dla 8-letniej Julki. Koncert i licytacje w Nowej Wsi Wielkiej

2024-04-16, 15:08
Badacze z Torunia biorą udział w konserwacji XVII-wiecznego ikonostasu z Podlasia [wideo]

Badacze z Torunia biorą udział w konserwacji XVII-wiecznego ikonostasu z Podlasia [wideo]

2024-04-16, 11:03
Między nutami z gwiazdami. Był konkurs, czas na koncerty, pt. Szkolna partytura

Między nutami z gwiazdami. Był konkurs, czas na koncerty, pt. „Szkolna partytura"

2024-04-16, 10:11
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę