Nie było filmowania bez rysowania! Wystawa z reżyserskiego zaplecza Andrzeja Wajdy

2023-04-13, 08:00 Marcin Doliński/Redakcja

Wystawę poświęconą życiu i pracy Andrzeja Wajdy można oglądać w grudziądzkim muzeum/fot. muzeum.grudziadz.pl

Wystawa „Z Archiwum Andrzeja Wajdy” pokazuje reżyserskie kuluary jednego z najwybitniejszych twórców w historii polskiego kina. Szkice, notatki i plany sporządzone ręką reżysera, rejestrują poszczególne etapy realizacji filmów oraz spektakli teatralnych.

Poza niekwestionowaną wartością dokumentacyjną i historyczną prezentowane eksponaty posiadają także wartości artystyczne, dowodzące plastycznej wrażliwości Andrzeja Wajdy. Zaprezentowane w ramach ekspozycji archiwalia oraz plakaty i rekwizyty filmowe ukazują twórczość Wajdy w różnych wymiarach i płaszczyznach – od szkicu w notesie po gotowe dzieło.

Wystawę przygotowano ze zbiorów Archiwum Andrzeja Wajdy, działającego przy Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie.

– Grudziądz to miasto nieprzypadkowe, ponieważ w 2008 roku Wajda ze swoją ekipą kręcił tu film, pt. „Tatarak" z Krystyną Jandą w roli głównej – mówi Dominika Górowska z Archiwum Andrzeja Wajdy Andrzej. – Wystawa to zbiór plakatów, rysunków z całego życia, notatek, scenopisów, scenariuszy które Andrzej Wajda w 2011 roku złożył w swoim archiwum. Prezentujemy również materiały zgromadzone podczas prac nad spektaklami teatralnymi. Dodatkowo postanowiliśmy pokazać kilka rekwizytów do filmów pana Andrzeja.

Mateusz Matysiak z Archiwum Andrzeja Wajdy przypomina, że Andrzej Wajda początkowo był studentem Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. – Dopiero potem przyniósł się na łódzką filmówkę. Natomiast co było dla niego charakterystyczne jako dla reżysera: on cały czas rysował, szkicował, malował, rozpisywał różne sceny. Jego notesy szkicowniki pełne są rysunków napotkanych osób, zwierząt, zabytków, wystaw, które oglądał przez całe życie (...).

Wystawa będzie czynna do 4 czerwca 2023 roku.

Więcej w relacji Marcina Dolińskiego.

Andrzej Wajda (1926–2016) - wybitny reżyser filmowy i teatralny, inicjator wielu przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, polityk, artysta.

Urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Tuż po drugiej wojnie światowej wstąpił do krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie zaprzyjaźnił się z Andrzejem Wróblewskim, zostawszy członkiem jego Grupy Samokształceniowej. Po zrezygnowaniu z kariery malarskiej przeniósł się do Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, którą ukończył w 1953 roku. Debiutował rok później filmem „Pokolenie". Jego drugi film – „Kanał" – uznaje się za symboliczny początek polskiej szkoły filmowej. Przyniósł on reżyserowi uznanie międzynarodowej krytyki, Wajda otrzymał za niego Srebrną Palmę w Cannes w 1957 roku. Następny – „Popiół i diament" – ugruntował jego pozycję w świecie jako jednego z najzdolniejszych twórców powojennego kina w Polsce. Na przestrzeni lat zrealizował wiele dzieł filmowych na czele z „Weselem", „Ziemią obiecaną", „Człowiekiem z marmuru" i „Pannami z Wilka". W 1981 roku, w okresie karnawału Solidarności, otrzymał Złotą Palmę w Cannes za „Człowieka z żelaza", w którym w fabularyzowany sposób przedstawił historię podpisania porozumień sierpniowych. Czterokrotnie nominowany do Oscara, nagrodę Amerykańskiej Akademii Filmowej otrzymał za całokształt twórczości w 2000 roku. W latach 1972–1983 kierował Zespołem Filmowym „X”. Pod jego okiem dojrzewali tacy twórcy jak Agnieszka Holland, Feliks Falk czy Ryszard Bugajski. Porównywany do innych wielkich twórców narodowych, takich jak Federico Fellini, Akira Kurosawa i Ingmar Bergman.

Za najważniejsze spektakle teatralne w reżyserii Andrzeja Wajdy należy uznać adaptacje dzieł Dostojewskiego („Biesy", „Nastazja", „Zbrodnia i kara"), ale także „Noc listopadową" na podstawie dramatu Stanisława Wyspiańskiego czy kilkukrotne interpretacje „Hamleta" Williama Shakespeare’a.

W latach 1989–1991 senator pierwszej kadencji Parlamentu RP. Wraz z żoną Krystyną Zachwatowicz pomysłodawca powstania Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, któremu przekazał znaczną część swojej kolekcji oraz prywatne archiwum.

Zmarł w wieku 90 lat w Warszawie 9 października 2016 roku. Został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.