Narodziny kosmicznych potworów

Grupę monstrualnych galaktyk odkryli astronomowie z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) przy pomocy teleskopu VISTA. 4-metrowej średnicy teleskop służy do przeglądu stosunkowo dużych obszarów nieba w podczerwieni, dzięki czemu może śledzić najdalsze, najsłabsze i zarazem najmłodsze obiekty Wszechświata.

Zaskoczeniem dla uczonych było znalezienie blisko 600 nowych galaktyk, których wiek ocenia się na 1-2 miliardy lat, jednak są one o wiele większe i masywniejsze niż przewiduje teoria. Masa każdej z nich jest zbliżona do masy naszej Drogi Mlecznej, która liczy sobie już ponad 13 miliardów lat. Astronomowie mają więc nową zagadkę: w jaki sposób nowo odkryte galaktyki zdążyły "przytyć" w rekordowo krótkim czasie?

Od grudnia 2009 roku teleskop VISTA wykonuje zdjęcia tego samego fragmentu nieba o widomych rozmiarach prawie czterech tarcz Księżyca; ten tryb obserwacji nosi nazwę UltraVISTA. To największy skrawek nieba sfotografowany aż tak głęboko w zakresie podczerwonym. Badacze połączyli obserwacje z UltraVISTA z danymi z należącego do NASA Kosmicznego Teleskopu Spitzera, który spogląda na kosmos na jeszcze dłuższych falach w średniej podczerwieni. Pozwala to astronomom ujrzeć obiekty, które są przesłonięte przez pył i znajdują się niezwykle daleko, powstałe gdy Wszechświat był w wieku "niemowlęcym".

"Odkryliśmy 574 nowe masywne galaktyki – największą próbkę takich ukrytych galaktyk z wczesnego Wszechświata" - wyjaśnia Karina Caputi kierująca pracami zespołu odkrywców. - Ich badania pozwolą nam odpowiedzieć na proste, ale ważne pytanie: kiedy po raz pierwszy pojawiły się masywne galaktyki? Nowe wyniki zaprzeczają aktualnym modelom ewolucji, które nie przewidują występowania tak monstrualnych galaktyk w tak wczesnych czasach istnienia Wszechświata.

Do rozwiązania zagadki uczeni chcą zaangażować należącą do ESO sieć radioteleskopów ALMA, która będzie poszukiwać kolejnych "zakurzonych" galaktyk. Jeżeli uda się je odnaleźć, będą celem dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (E-ELT) o średnicy 39-metrów, budowanego przez ESO w Chile. Instrument ma rozpocząć pracę w 2022 roku.