Heavy metal na kometach!

Dwa zespoły uczonych - przy użyciu instrumentów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) – wykryły cząsteczki żelaza i niklu w zimnych otoczkach komet. Wśród odkrywców są Polacy.
- Wykrycie atomów żelaza i niklu w atmosferze komet, które obserwowaliśmy w ciągu ostatnich dwóch dekad było wielkim zaskoczeniem. Dotyczy to około 20-tu obiektów - w tym nawet jednej znajdującej się daleko od Słońca w zimnym kosmicznym otoczeniu – mówi Jean Manfroid z University of Liège (Belgia), kierujący badaniami dotyczącymi Układu Słonecznego, których wyniki opublikowano w prestiżowym Nature.

Astronomowie wiedzą, że ciężkie pierwiastki występują w skalistych wnętrzach komet. Ponieważ metale zwykle nie sublimują do stanu gazowego w niskich temperaturach, nie spodziewano się znaleźć ich w śladowych atmosferach komet, które podróżują daleko od Słońca. Tymczasem nikiel i żelazo w stanie gazowym wykryto nawet w kometach odległych o 480 milionów kilometrów od Słońca, czyli trzy razy dalej niż dystans Ziemia-Słońce.

Inny znaczący wynik w tej dziedzinie osiągnęli astronomowie z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wykryli ono metale ciężkie w otoczce międzygwiazdowej komety 2I/Borisov. Polski zespół obserwował ten obiekt na przełomie 2019/2020 roku korzystając ze spektrografu X-shooter na teleskopie VLT. Okazało się, że zimna atmosfera 2I/Borisov zawiera gazowy nikiel.

Najpierw trudno nam było uwierzyć, że atomowy nikiel naprawdę mógłby występować w 2I/Borisov tak daleko od Słońca. Trzeba było zrobić wiele testów sprawdzających zanim sami siebie przekonaliśmy, iż tak faktycznie jest – wskazuje autor badań Piotr Guzik. Kometę obserwowano, gdy znajdowała się około 300 milionów kilometrów od Słońca.

Polskie i belgijskie badania pokazują, że 2I/Borisov i komety Układu Słonecznego mają jeszcze więcej wspólnego, niż do tej pory sądzono. Wyobraźmy sobie, że komety Układu Słonecznego mają swoje prawdziwe odpowiedniczki w innych systemach planetarnych – super, nieprawdaż? – podsumowuje Michał Drahus z Uniwersytetu Jagielońskiego w Krakowie.

Więcej na temat mówimy w „Radiu Planet i Komet” z 23 maja 2021 roku.