Jak „nękane” są gwiazdy?

Astronomowie z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) odkryli olbrzymie plamy na powierzchni ekstremalnie gorących gwiazd. Są one nie tylko „nękane” przez plamy magnetyczne, ale niektóre doświadczają także superrozbłysków – eksplozji energii miliony razy silniejszych niż podobne wybuchy na Słońcu.Observatory of Padua we Włoszech zbadał szczególny typ gwiazd pod nazwą Extreme Horizontal Branch Stars (w skrócie: EHB).

Są to obiekty o masie około pół razy mniejszej od Słońca, ale 4-5-krotnie gorętsze. Występują w gromadach kulistych.

Obserwując trzy różne gromady kuliste Momany i jego współpracownicy odkryli, że wiele gwiazd EHB wykazuje regularne zmiany jasności w ciągu zaledwie kilku dni lub tygodni. Jedynym możliwym wyjaśnieniem tego fenomenu było przyjęcie, iż jest to efekt obecności plam na ich powierzchniach - takich jak te, które występują na Słońcu.

Plamy na gwiazdach EHB wydają się być jednak całkiem odmienne. Są bowiem jaśniejsze i gorętsze niż otaczająca je powierzchnia gwiazdy, w przeciwieństwie do Słońca, gdzie widzimy je jako ciemne obszary, chłodniejsze niż ich otoczenie. Plamy na gwiazdach EHB są także znacząco większe niż plamy słoneczne: pokrywają nawet do jednej czwartej powierzchni gwiazdy. Są przy tym niezwykle trwałe - istnieją przez dekady!

Oprócz zmian w jasności spowodowanych plamami, zespół odkrył także, że niektóre gwiazdy EHB wykazują superrozbłyski – nagłe eksplozje energii dziesiątki milionów razy silniejsze niż te na Słońcu. Henri Boffin, współautor badań, wyjaśnia: - Takie zachowanie nie było przez nas oczekiwane i podkreśla ważną rolę pól magnetycznych w wyjaśnianiu własności tego typu gwiazd.

Więcej na temat mówimy w „Radiu Planet i Komet" z 8 czerwca 2020 roku.