Voyager 2 w przestrzeni międzygwiezdnej

Gdzie są granice Układu Słonecznego? Odpowiedzi na to pytanie pomoże udzielić sonda Voyager 2, która w listopadzie 2018 roku przekroczyła heliopauzę. Heliopauza to strefa w przestrzeni kosmicznej, gdzie wpływ tzw. wiatru słonecznego ustępuje promieniowaniu cząstek docierających z zewnętrznej części naszej Galaktyki.

5 listopada 2018 urządzenia pokładowe Voyagera 2 zarejestrowały nagły spadek aktywności strumienia pochodzącego od Słońca, za to gwałtowny wzrost promieniowania z zewnętrznych rubieży Wszechświata. Od tego czasu instrument Plasma Science Experiment (PLS) nie obserwuje przepływu wiatru słonecznego w obszarze wokół próbnika, co daje naukowcom pewność, iż sonda opuściła heliosferę. Jest to obszar wokół Słońca, w którym ciśnienie wiatru słonecznego przeważa nad ciśnieniem wiatrów galaktycznych, tworząc "bąbel" wyrzucanej przez Słońce materii w otaczającym ośrodku międzygwiazdowym. To właśnie granice tego "bąbla" przekroczyła sonda Voyager 2.

Po raz drugi w historii zbudowany przez człowieka obiekt dotarł do przestrzeni międzygwiezdnej. Sonda Voyager 2 dołączyła tym samym do sondy Voyager 1, która przekroczyła heliopauzę w sierpniu 2012 roku. Voyager 2 znajduje się obecnie ponad 18 miliardów kilometrów od Ziemi.

Czy to oznacza, że oba statki opuściły Układ Słoneczny? Oto jest pytanie! Dokładna granica naszego systemu planetarnego jest trudna do zdefiniowania. Niektórzy astronomowie twierdzą, że to właśnie heliopauza powinna stanowić jego granice. Inni zaś sugerują, że granica Układu Słonecznego powinna być wyznaczana przez wpływ grawitacyjny naszej gwiazdy, który kończy się znacznie dalej niż zaczyna się przestrzeń międzygwiezdna – w sferycznym Obłoku Oorta, gdzie gromadzą się skalno-lodowe bryły wędrujące ku nam w postaci komet. Voyager 2 osiągnie Obłok Oorta za mniej więcej 300 lat, a za kolejne 30 000 ostatecznie go minie. Najpewniej wtedy będziemy mogli uznać, że sonda opuściła Układ Słoneczny.

Próbnik podróżuje od blisko 42 lat. Jego wielkim osiągnięciem jest zbadanie aż czterech gazowych olbrzymów krążących w zewnętrznym Układzie Słonecznym: Jowisza (1979), Saturna (1981), Urana (1986) i Neptuna (1989). Wedle przewidywań specjalistów, jego nuklearne akumulatory wyczerpią się około 2025 roku.

Więcej na temat mówimy w "Radiu Planet i Komet" z 28.01.2019.