ESO pokazuje jak rodzą się planety

Narodziny odległych systemów planetarnych sfotografowano w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO) z niespotykaną dotąd precyzją. Jest to efekt pracy instrumentu SPHERE sprzężonego z teleskopem VLT. Podstawowym zadaniem SPHERE jest odkrywanie i badanie wielkich egzoplanet krążących wokół pobliskich gwiazd techniką bezpośredniego obrazowania.

SPHERE działa na zasadzie koronografu. Zamontowany na 8-metrowej średnicy teleskopie VLT w Chile pozwala astronomom stłumić jasne światło obserwowanej gwiazdy, aby uzyskać lepszy widok na obszar w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

Nowe zdjęcia uzyskane za pomocą SPHERE ukazują pyłowe dyski otaczające pobliskie młode gwiazdy bardziej szczegółowo niż do tej pory. Widać różnorodność kształtów, rozmiarów i struktur, w tym prawdopodobne efekty narodzin planet będących jeszcze ciągle w procesie formowania się. Opublikowany zestaw obrazów jest zaledwie próbką dużej różnorodności dysków odkrywanych wokół młodych gwiazd. Na zdjęciach widać np. jak prezentują się dyski protoplanetarne w zależności od kąta, pod jakim widzi je SPHERE.

Podstawowym zadaniem SPHERE jest odkrywanie i badanie wielkich egzoplanet krążących wokół pobliskich gwiazd techniką bezpośredniego obrazowania. Ale instrument jest także jednym z najlepszych istniejących narzędzi do uzyskiwania obrazów pyłowych obszarów wokół młodych gwiazd. Wiele z zaprezentowanych w mozaice pochodzi z nowego badania gwiazd typu T Tauri, klasy słońc, które są bardzo młode (mają poniżej 10 milionów lat) i zmieniają jasność. Dyski wokół tych gwiazd zawierają gaz, pył i planetozymale – składniki budulcowe stanowiące zalążki planet.

Zdjęcia pokazują także jak nasz Układ Słoneczny mógł wyglądać we wczesnych etapach formowania się, ponad cztery miliardy lat temu.