Projekt ustawy: propozycja likwidacji OFE i automatycznego przeniesienia oszczędności do IKE

Chodzi o projekt zmieniający niektóre ustawy w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na indywidualne konta emerytalne (IKE). Fot. Pixabay

OFE zostaną zlikwidowane, a wszystkie oszczędności tam zgromadzone zostaną automatycznie przekazane do IKE; będzie się to wiązać z 15 proc. opłatą przekształceniową - przewiduje opublikowany we wtorek projekt ustawy. Opłaty nie będzie, jeśli członek OFE zdecyduje, by oszczędności trafiły do ZUS.

Chodzi o projekt zmieniający niektóre ustawy w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na indywidualne konta emerytalne (IKE), zamieszczony na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Resort inwestycji i rozwoju, który przygotował zmiany tłumaczy w Ocenie Skutków Regulacji, że projekt realizuje założenia przyjęte w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, opracowanej na podstawie przyjętego przez rząd „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”. Jednym z pięciu jego filarów jest „Kapitał dla rozwoju”, którego elementem jest Program Budowy Kapitału. Ma on zapewnić stworzenie dobrowolnego kapitałowego systemu oszczędzania w Polsce oraz długoterminowych produktów inwestycyjnych.

„Silny rynek kapitałowy jest niezbędny dla budowy silnych fundamentów gospodarki, podwyższania potencjału wzrostu dochodów indywidualnych i PKB, co długoterminowo sprzyja wzmocnieniu stabilności systemu emerytalnego oraz wzrostowi świadczeń emerytalnych” - napisano.

MIiR zauważa, że wśród głównych czynników ograniczających obecnie możliwości generowania oszczędności w Polsce są m.in.: niski poziom aktywów finansowych Polaków, brak powszechnego drugiego i trzeciego filaru systemu emerytalnego, a także nieefektywność obecnego modelu funkcjonowania OFE, skutkująca niskimi emeryturami z obecnego drugiego filaru.

„Funkcjonujące obecnie OFE nie znajdują uzasadnienia, nie zapewniając dywersyfikacji ryzyka ani bezpieczeństwa socjalnego ubezpieczonych” - oceniono.

Projekt przewiduje przede wszystkim, że powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) zarządzające OFE przekształcą się w towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), zaś OFE staną się specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi (SFIO). Wszystkie aktywa netto OFE zostaną przekazane na indywidualne konta emerytalne (IKE) prowadzone przez TFI.

Projekt zakłada wprowadzenie tzw. opłaty przekształceniowej. Ministerstwo przypomina, że wypłata emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) podlega podatkowi dochodowemu według skali, a w przypadku oszczędzania w IKE od wypłat środków gromadzonych na IKE nie jest pobierany PIT. Opłata przekształceniowa ma być substytutem podatku dochodowego pobieranego od emerytur wypłacanych z FUS. Opłata ta ma być pobierana na rzecz FUS od środków przenoszonych na IKE - w łącznej wysokości 15 proc., której płatność zostanie rozłożona na 2 lata.

„Do przekazania środków tytułem opłaty przekształceniowej obowiązane będą SFIO, które utworzą w tym celu rezerwy” - czytamy. Jak wyjaśniono, wysokość opłaty odpowiada poziomowi efektywnej stopy opodatkowania emerytur.

Przyjęto, że polityka inwestycyjna SFIO przekształconych z OFE zostanie dostosowana do wieku i profilu ryzyka ubezpieczonych.

„Możliwe będzie złożenie deklaracji przez członka OFE o przeniesieniu środków z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) i dopisaniu wartości przeniesionych środków do kapitału zgromadzonego w FUS. Przy wyborze tej opcji nie będzie pobierana opłata przekształceniowa” - tłumaczy MIiR.

Dodano, że środkami FRD zarządzał będzie Polski Fundusz Rozwoju (PFR) w ramach „zdywersyfikowanej polityki inwestycyjnej z korzyścią dla polskiej gospodarki”. Przekazanie aktywów FRD w zarządzanie Polskiemu Funduszowi Rozwoju wiąże się z koniecznością ponoszenia opłaty za zarządzanie. "Skumulowany stan aktywów FRD, zgodnie z celem istnienia funduszu rezerwowego, stanowić będzie zabezpieczenie na przyszłość w przypadku wystąpienia istotnych zaburzeń w systemie emerytalnym" - podkreślono.

W Ocenie Skutków Regulacji przyjęto, że około 20 proc. członków OFE (jest ich ok. 15,7 mln) zdecyduje się na przeniesienie oszczędności do FRD i dopisanie ich na koncie FUS. Osoby, które zdecydują się na to nie będą ponosić żadnych opłat. Natomiast pozostałe 80 proc. aktywów zostanie przeniesiona do IKE i od tej kwoty zostanie naliczona tzw. opłata przekształceniowa w wysokości 15 proc. W takim wypadku FUS, dzięki wpłatom z tytułu opłaty przekształceniowej uzyskałby w roku 2020 8,6 mld zł, a w roku 2021 8,5 mld zł, czyli 17,1 mld zł. Do obliczenia wysokości opłaty przyjęto stan aktywów w OFE na poziomie 162 mld zł (dane z dnia 28-02-2019).

Autorzy projektu ocenili, że przebudowa systemu OFE będzie miała głównie wpływ na sytuację finansową FUS. Będzie ona wypadkową: zaprzestania odprowadzania składek do OFE - od dnia 1 stycznia 2020 r. składki te będą przekazywane do FUS i ewidencjonowane na subkoncie; likwidacji tzw. suwaka bezpieczeństwa; wpłaty w latach 2020-21 opłaty przekształceniowej; niższych wypłat z FUS emerytur dla osób, które zdecydują się na przeniesienie aktywów zgromadzonych w OFE do IKE.

Przewidziano ewaluację efektów projektu w postaci dokonywanego przez rząd nie rzadziej niż co 3 lata przeglądu funkcjonowania systemu emerytalnego. Ma on być przedkładany Sejmowi w postaci informacji o skutkach obowiązywania zmian wraz z propozycjami wprowadzania kolejnych.

„Pierwszego przeglądu funkcjonowania systemu emerytalnego po wejściu w życie ustawy i przedłożenia Sejmowi informacji o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmian Rada Ministrów dokona nie później nic do dnia 31 grudnia 2022 r.” - napisano. (PAP)