ZUS w Dzień Matki: do matek, ojców i rodzin kierujemy szerokie wsparcie

ZUS zapewnia, że rodzice mogą liczyć na szeroką pomoc ze strony Zakładu/fot. PAP/Tytus Żmijewski

Zasiłek macierzyński czy świadczenia dla rodzin – to tylko niektóre formy wsparcia udzielanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Każdego roku matki, ojcowie i dzieci w całej Polsce otrzymują łącznie wiele miliardów złotych – przekazała prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska.

– W tym szczególnym dniu – Dniu Matki – warto przypominać, że polskie państwo ustanowiło bogaty wachlarz uprawnień socjalnych dla obywateli znajdujących się w różnych sytuacjach życiowych, takich jak urodzenie lub przysposobienie dziecka, przebywanie na urlopach związanych z rodzicielstwem, wychowywanie dzieci, rezygnacja z działalności zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem – powiedziała prezes Uścińska.

– Mnogość dostępnych form wsparcia i przesłanek uprawniających do skorzystania z nich uświadamia nam, jak wielkim wyzwaniem jest posiadanie dzieci we współczesnym świecie – dodała profesor.

– ZUS realizuje wiele zadań polegających na udzielaniu wsparcia, wypłacie świadczeń adresowanych do rodziców. Każdego roku matki, ojcowie i dzieci w całej Polsce otrzymują łącznie wiele miliardów złotych – podkreśliła.

Osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym jest uprawniona do zasiłku macierzyńskiego z ZUS za okres urlopu macierzyńskiego (przy pojedynczym urodzeniu 20 tygodni). Ubezpieczony ojciec dziecka może skorzystać z części tego świadczenia, o ile matka, po co najmniej 14 tygodniach wróci do pracy. W ściśle określonych sytuacjach ojciec może skorzystać z niego w pełni zamiast matki.

Kwota wypłat przekroczyła dziewięć miliardów
Prawo do zasiłku macierzyńskiego rozciąga się także na okres urlopu rodzicielskiego. Przy pojedynczym urodzeniu przysługuje zasiłek w sumie za 41 tygodni, z czego do wyłącznego wykorzystania przez matkę oraz ojca jest po 9 tygodni urlopu i tym samym zasiłku.

Ojcom przysługuje także zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego (2 tygodnie).

– W 2022 roku zasiłek macierzyński pobierało 443 tysięcy kobiet i 192 tysięcy mężczyzn. Prawie 175 tysięcy matek i ponad 60 tysięcy ojców skorzystało z zasiłku macierzyńskiego od stycznia do końca kwietnia 2023 roku. Roczna kwota wypłat tego świadczenia w 2022 roku wyniosła 9,1 mld zł – przekazała szefowa ZUS.

–Osoby, które z różnych przyczyn nie są ubezpieczone w ZUS i nie uzyskają zasiłku macierzyńskiego, mogą otrzymać świadczenie rodzicielskie z systemu pomocy społecznej. Jest to świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, w pewnym stopniu odpowiednik zasiłku macierzyńskiego dla osób nieubezpieczonych – dodała profesor.

Istotną informacją dla matek przygotowujących się do swojej funkcji jest to, że zasiłek chorobowy przyznany w okresie ciąży wynosi 100 procent wynagrodzenia, a nie jak zazwyczaj 80 procent.

Innym rodzajem wsparcia dla matek i ojców podlegających ubezpieczeniu chorobowemu są zasiłki opiekuńcze z ZUS, na które w 2022 roku przeznaczono z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kwotę 1,5 mld zł.

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?
– Świadczenia te przysługują, gdy nastąpiła sytuacja wymagająca naszej opieki nad dzieckiem, przez co nie możemy iść do pracy lub prowadzić działalności. Jest to przede wszystkim choroba tego dziecka, ale także między innymi nieprzewidziane zamknięcie żłobka, do którego uczęszcza, choroba niani lub członka rodziny, który na co dzień opiekuje się naszym dzieckiem – wyjaśnia prezes Uścińska.

W wychowywaniu dziecka pomaga także wsparcie oferowane przez państwo, gdy rodzice chcą zatrudnić opiekunkę do dziecka. „Jeśli zostanie podpisana umowa, budżet państwa, za pośrednictwem ZUS, sfinansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię od części pensji nieprzekraczającej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia” – zauważa profesor.

ZUS zajmuje się obsługą świadczeń na rzecz rodzin, czyli świadczenia wychowawczego Rodzina 500+, programu Dobry Start 300+, rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz dofinansowania żłobkowego. Świadczenie 500+ przysługuje na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, niezależnie od osiąganych dochodów. Środki na wyprawkę szkolną z programu Dobry Start 300+ przysługują rodzicom dzieci do 20. roku życia i do 24. roku życia – w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami. Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 35 miesiąca. Rodzice małych dzieci otrzymują maksymalnie 12 tys. zł. Z kolei w ramach dofinansowania pobytu w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, rodzice mogą uzyskać wsparcie rzędu nawet 400 zł.

– Od początku obsługi tych świadczeń ZUS wypłacił już 49,3 miliarda złotych. Musiał w tym celu załatwić ok. 15 milionów wniosków, w większości automatycznie. Od 1 czerwca br. rusza kolejny okres świadczeniowy 500+ – mówi prof. Gertruda Uścińska.

– Państwo polskie przewiduje także rozwiązania, które sprawiają, że szczególna sytuacja matek jest honorowana także po latach. Do tych rozwiązań należy finansowanie ze środków publicznych składek za niektóre okresy przerw w karierze zawodowej, co pomaga na przykład uzyskać rentę, ale przede wszystkim daje w przyszłości wyższą emeryturę – wskazuje szefowa ZUS.

Polskie państwo ustanowiło także dodatkowe gwarancje dochodowe na starość dla osób, które w przeszłości wychowały co najmniej czwórkę dzieci – rodzicielskie świadczenie uzupełniające, w przypadku którego 99,6 procent uprawnionych stanowią kobiety.

– Świadczenie znane także pod nazwą Mama 4+ funkcjonuje od 1 marca 2019 roku Świadczenie pobiera z ZUS i KRUS około 57 tysięcy osób, a łączna kwota wypłat w 2022 roku to 416 milionów złotych. Po spełnieniu określonych warunków o świadczenie mogą również ubiegać się mężczyźni – wskazuje profesor.