Historia – w Polskim Radiu PiK

Archiwum Dokumentów Fonicznych Polskiego Radia PiK (ADF) to ponad 100 tysięcy audycji. Pierwsze z nich pochodzą z 1946 roku – wcześniejsze zostały zniszczone przez niemieckich i radzieckich okupantów. Zachowane nagrania stanowią dźwiękową historię Kujaw, Pałuk, Kociewia, Krajny, Borów Tucholskich i innych regionów województwa. Kolejne pozycje ADF przedstawiają wydarzenia społeczne, gospodarcze, sportowe, religijne, kulturalne i są ważnym elementem dziedzictwa narodowego.

Polskie Radio Pomorza i Kujaw, jako pierwsza rozgłośnia w Polsce, udostępniło w 2009 roku wszystkie nagrania i dokumenty programowe na portalu: archiwum.radiopik.pl. Najważniejszym elementem dokumentacji papierowej są scenariusze audycji, często opatrzone pieczęcią cenzury. Teksty wygłoszone na antenie od 14 lutego 1945 roku zajmują ponad milion stron a sam proces digitalizacji i udostępniania na portalu zajmie kilka lat.

Bogactwo treści, zarówno w formie pisanej, jak i audialnej, może stanowić źródło wiedzy o regionie (i nie tylko) a specyfika dokumentów jest dodatkową atrakcją ułatwiającą jej poznanie. Radio z Historią, wykorzystując internetowe linki, tagi, słowa kluczowe itp., przedstawi prosty sposób na uzupełnienie wiadomości o Kazimierzu Wielkim, Mikołaju Koperniku, Andrzeju Szwalbe, Leonie Wyczółkowskim, Mennonitach, Krzyżakach, Krwawej Niedzieli oraz wielu innych postaciach, wydarzeniach, miejscowościach oraz obiektach związanych z regionem Pomorza i Kujaw.

---

O czasach Mikołaja Kopernika opowiedziała dzieciom Krystyna Królikowska w słuchowisku pt. „Janko poznaje zegar słoneczny” z 19 lutego 1953 roku. W audycji pt. „O milicjantach, regionalnych piosenkach, zdobytych sukcesach” z 21 lutego 1955 roku Anna Jachnina zaprezentowała słuchowisko oparte na folklorze pałuckim w wykonaniu chóru ze świetlicy Powiatowej Komendy Milicji Obywatelskiej w Żninie. 20 lutego 1958 roku w reportażu pt. „Kaszubska wieczornica”, Anna Jachnina odniosła się do otwarcia w Chojnicach szkoły im. Hieronima Derdowskiego. W reportażu pt. „Opera za trzy grosze” z 25 lutego 1960 roku, Ryszard Jankowski opowiedział o początkach Opery Bydgoskiej. O odznaczeniu doktora Józefa Bruskiego medalem „Stolema” opowiedziała Anna Jachnina w audycji pt. „W Krainie Stolemów” z 22 lutego 1961 roku. Do 20-lecia rozgłośni odniósł się Krzysztof Nowicki w reportażu pt. „Radiowy Wieczór Autorski” z 21 lutego 1965 roku. W audycji „Dzień dobry-to my” z 23 lutego 1969 roku, Jacek Biniak zaprezentował swoją humoreskę pt. „Drobne”. 23 lutego 1977 roku w reportażu pt. „Przed jubileuszem”, Ryszard Borkowski opowiedział o przygotowaniach do obchodów 75-lecia Liceum Ziemi Kujawskiej we Włocławku. Zabieg przyszycia ręki w toruńskim szpitalu, zespolenie naczyń i mięśni - o tym wszystkim opowiada reportaż Jacka Kurzawskiego pt. „Przypadek z ostrego dyżuru”, zaprezentowany 23 lutego 1984 roku. W audycji „Radio-Echo” z 20 lutego 1996 roku, w materiale pt. „Wybuch gazu” Andrzej Krystek odniósł się do skutków eksplozji w domu jednorodzinnym przy ul. Mińskiej w Bydgoszczy. 25 lutego 2003 roku, na żywo z Pieczysk, Maciej Jastrzębski zaprezentował audycję pt. „Dylematy człowieka XXI wieku”. 23 lutego 2003 roku o jaskrze w audycji prozdrowotnej pt. „Serduszko pika w rytmie PiK-a” opowiadał Maciej Świtoński.

Cały 2025 rok w środowych spotkaniach z historią poświęcamy prezentacji radiowych śladów z 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Kolejne już czekają, by je odszukać i przypomnieć w środowe wieczory. Wrócimy zatem do Państwa z kolejnymi wspomnieniami, a wtedy zabrzmią... Ale o tym już w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Kolejny w lutym odcinek cyklu środowych spotkań w audycji „Radio z Historią”, odwołuje się do jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. O czym w tym tygodniu na przestrzeni lat mówiono na falach naszej rozgłośni? Co proponowaliśmy naszym Słuchaczom poświęcającym nam swój czas? Co przykuło uwagę naszych dziennikarzy i reporterów? Przekonamy się śledząc przeszłość zapisaną w bogatych zbiorach Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

80 lat temu, 14 lutego w Radiowęźle Bydgoskim wygłoszono pierwsze komunikaty, o czym opowiada audycja Marka Rzepy pt. „70 lat w 70 minut” z 14 stycznia 2005 roku. W audycji Anny Jachniny z 13 lutego 1957 roku „Fragmenty wesela kaszubskiego” zaprezentował Zespół Pieśni i tańca „Kaszuby” z Czerska. 12 lutego 1961 roku w audycji pt. „Gdzieś w powiecie”, Anna Jachnina i Elżbieta Górska zabrały Słuchaczy do Szafarni i w jej okolice w poszukiwaniu śladów twórczości młodego Chopina. Satyrę, piosenki i fraszki na 25-lecie Rozgłośni, zaprezentował Leonard Milczynski w audycji „Dzień dobry to my” z 14 lutego 1970 roku. „Żądza pieniądza” to tytuł mikrosłuchowiska Jerzego Sulimy-Kamińskiego z 16 lutego 1972 roku. 18 lutego 1973 roku Grzegorz Galiński przeczytał na naszej antenie rozdział pierwszy powieści Jerzego Sulimy Kamińskiego pt. „Most Królowej Jadwigi”. W reportażu pt. „Światło Rypina” z 17 lutego 1975 roku, Edward Mielniczek przedstawił historię tego miasta. 13 lutego 1981 roku w reportażu pt. „Zapach celulozy” Krystyna Bacciarelli odniosła się do tematu ochrony środowiska przez pryzmat zakładów celulozowych w Świeciu. W cyklu „Biblioteki Domowe”, w audycji pt. „Źródło” Janusz Drozdowski zaprezentował księgozbiór Rajmunda Kuczmy. „Wielki popłoch” to tytuł reportażu Krystyny Bacciarelli z 12 lutego 2003 roku, w którym autorska opisuje sytuację po kontroli w składnicach złomu. Problemy związane z budową szpitala onkologicznego w Fordonie, przedstawił Leszek Czerwiński w reportażu pt. „Klinika na skraju miasta” z 18 lutego 1987 roku. 16 lutego 1988 roku w reportażu pt. „Profesor Górski - Order Św. Grzegorza Wielkiego”, Danuta Maciejewska odniosła się do wyróżnienia nadanego prof. Konradowi Górskiemu przez Watykan. Warszawskie Spotkanie Patem Metheny z 4 lutego 2000 roku i wypowiedzi tego znakomitego gitarzysty jazzowego w trakcie konferencji prasowej, przedstawił Zdzisław Pająk w audycji pt. „Godzina z... Pat Metheny” z 18 lutego 2000 roku. Do spotkania z ks. Wojciechem Szukalskim odniósł się Paweł Janicki w audycji „Po zgiełku dnia” z 12 lutego 2003 roku.

Po raz pierwszy w lutym i nietypowo, bo w sobotni wieczór spotykamy się w cyklu audycji „Radio z Historią”, w którym od początku 2025 roku wracamy do jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Zainteresujemy się tym, co w lutym wiele lat temu oferowaliśmy Słuchaczom na pomorsko-kujawskiej antenie. Pójdziemy tropem wydarzeń, które zainteresowały naszych dziennikarzy i reporterów, pozostawiając tym samym ślady przeszłości zapisane w materiałach dziennikarskich i audycjach zachowanych w bogatych zbiorach Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

Katastrofa sterowca „Italia” i akcja ratownicza pod biegunem północnym ukazane zostały w słuchowisku Tadeusza Bąblewskiego pt. „Na ratunek”, z 2 lutego 1951 roku. W audycji pt. „Spotkanie z Pałukami” z 11 lutego 1958 roku Anna Jachnina przedstawiła śpiewaków ludowych i zespoły ludowe Pałuk. Również w audycji Anny Jachniny pt. „Tańce ludowe” z 10 lutego 1960 roku, o stroju pałuckim, o folklorze i pokazach tanecznych przy muzeum w Toruniu opowiadał Roderyk Lange. 5 lutego 1966 roku w teatrzyku starej piosenki „Lamusik z wariacjami” Leonarda Milczyńskiego, zaprezentowane zostało mikrosłuchowisko satyryczne w reżyserii Zenona Jarugi. „Kaskader” to tytuł mikrosłuchowiska autorstwa Kazimierza Kummera, zaprezentowanego 8 lutego 1969 roku. Również 8 lutego 1969 roku spotkanie w audycji dla kobiet pt. „Radiowy Magazyn Ewa” przygotowała Urszula Łączkowska. Pod tytułem „Wyżyny nasza miłość”, 6 lutego 1975 roku Urszula Łączkowska przedstawiła reportaż o zaangażowaniu społeczników w budowę bydgoskiego osiedla. O przekształceniu Książnicy Miejskiej w Toruniu w Bibliotekę Wojewódzką opowiada reportaż Zdzisława Urbanka pt. „Z toruńskiej Książnicy” z 6 lutego 1976 roku. 6 lutego 1977 roku zaprezentowane zostało słuchowisko Jerzego Sulimy-Kamińskiego pt. „Ciepły kącik”, w reżyserii Hieronima Konieczki i z udziałem aktorów Teatru Polskiego w Bydgoszczy. W ramach cyklu pt. „Krajobrazy Historyczne”, w reportażu pt. „Na uboczu wielkich szlaków” z 8 lutego 1979 roku, Krystyna Bacciarelli przedstawiła historię i dzień dzisiejszy Grudziądza. „Tanzańskie drogi do zbawienia” to tytuł reportażu Zbigniewa Ostrowskiego z udziałem ks. Wojciecha Kowalskiego, który 9 lutego 1987 roku opowiedział o rozwoju chrześcijaństwa w Tanzanii. 7 lutego 2000 roku, w cyklu pt. „Alfabet gmin”, Magda Kujawa przybliżyła Chełmno. Czy człowiek musi latać w kosmos? - 10 lutego 2003 roku odpowiedzi na to pytanie szukali Piotr Majewski i Jerzy Rafalski w audycji z cyklu „Radio Planet i Komet”.

To dopiero początek lutowych wspomnień w cyklu środowych spotkań z historią, w którą wpisało się 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Po takie właśnie rocznicowe wspomnienia sięgać będziemy do końca 2025 roku. O czym przypomną nam kolejne środowe wieczory? Okaże się w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.