Historia – w Polskim Radiu PiK

Archiwum Dokumentów Fonicznych Polskiego Radia PiK (ADF) to ponad 100 tysięcy audycji. Pierwsze z nich pochodzą z 1946 roku – wcześniejsze zostały zniszczone przez niemieckich i radzieckich okupantów. Zachowane nagrania stanowią dźwiękową historię Kujaw, Pałuk, Kociewia, Krajny, Borów Tucholskich i innych regionów województwa. Kolejne pozycje ADF przedstawiają wydarzenia społeczne, gospodarcze, sportowe, religijne, kulturalne i są ważnym elementem dziedzictwa narodowego.

Polskie Radio Pomorza i Kujaw, jako pierwsza rozgłośnia w Polsce, udostępniło w 2009 roku wszystkie nagrania i dokumenty programowe na portalu: archiwum.radiopik.pl. Najważniejszym elementem dokumentacji papierowej są scenariusze audycji, często opatrzone pieczęcią cenzury. Teksty wygłoszone na antenie od 14 lutego 1945 roku zajmują ponad milion stron a sam proces digitalizacji i udostępniania na portalu zajmie kilka lat.

Bogactwo treści, zarówno w formie pisanej, jak i audialnej, może stanowić źródło wiedzy o regionie (i nie tylko) a specyfika dokumentów jest dodatkową atrakcją ułatwiającą jej poznanie. Radio z Historią, wykorzystując internetowe linki, tagi, słowa kluczowe itp., przedstawi prosty sposób na uzupełnienie wiadomości o Kazimierzu Wielkim, Mikołaju Koperniku, Andrzeju Szwalbe, Leonie Wyczółkowskim, Mennonitach, Krzyżakach, Krwawej Niedzieli oraz wielu innych postaciach, wydarzeniach, miejscowościach oraz obiektach związanych z regionem Pomorza i Kujaw.

---

W kolejnym styczniowych spotkań odcinku cyklu środowych spotkań w audycji „Radio z Historią” wracamy jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Przekonamy się co znalazło się w radiowej ofercie w tym tygodniu wiele lat temu i co zwróciło uwagę naszych dziennikarzy i reporterów. Podążymy ścieżkami przeszłości w materiałach dziennikarskich i audycjach zachowanych w bogatych zbiorach Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

27 stycznia 1957 roku w audycji pt. „Pisarz i książka”, zaprezentowała wypowiedź Adama Grzymały-Siedleckiego, jako dyrektora Teatru Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy. Gadki i piosenki zarejestrowane w trakcie wizyty u Państwa Kondys z Grocholina na Pałukach, przedstawiła Anna Jachnina w audycji pt. „Dziadkowe wspominki” z 22 stycznia 1958 roku. W audycji z cyklu „Szlakiem Kopernika” z 22 stycznia 1966 roku, Bohdan Hniedziewicz zaprezentował reportaż pt. „Za kurtyną dziejów” z udziałem Wilhelminy Iwanowskiej - astronom z UMK w Toruniu, powstały we współpracy z Reginą Adamczak. 18 stycznia 1967 roku na naszej antenie zabrzmiało słuchowisko pt. „Bliżnięta” Jerzego Sulimy-Kamińskiego z udziałem Wiesława Drzewicza. Pierwsze dni po wyzwoleniu Bydgoszczy zilustrowała Urszula Łączkowska w reportażu pt. „Dziecko się rodzi” z 27 stycznia 1968 roku. Wspomnienia z wyzwolenia Bydgoszczy umieścił również Ryszard Jankowski w reportażu pt. „Pisane z pamięci” z 22 stycznia 1973 roku. 24 stycznia 1945 roku - dzień wyzwolenia Bydgoszczy - przypomniany został w reportażu Marka Dopierały, zaprezentowanym 23 stycznia 1970 roku w audycji „Bydgoskie Radio-Echo”. Zamawiamy piosenki - oto jak przedstawiał się „Repertuar Koncertu Życzeń” przygotowany 22 stycznia 1969 roku do emisji 8 lutego 1969 roku. Związek zawodowy NFZZ Solidarność w placówkach kulturalnych, przedstawił Krzysztof Rogoziński w reportażu pt. „Zawodowe i twórcze” z 27 stycznia 1981 roku. Pod tytułem „Zapomniani przez Boga i ludzi”, 23 stycznia 1997 roku Ewa Kurzawa zaprezentowała reportaż poświęcony Polonii w Kazachstanie. „Wytańczyć siebie” to tytuł reportażu Grzegorza Fafińskiego, docenionego w Ogólnopolskim Konkursie „Polska i Świat 1998”. Zapis spotkania z profesor Danielą Szymańską - demografem z UMK w Toruniu, przedstawił Piotr Majewski w reportażu pt. „Mniej niż zero” z 25 stycznia roku 2000. 26 stycznia 2005 roku kartki z muzycznego kalendarza, zapowiedzi koncertowe i inne ciekawostki ze świata muzyki przedstawił Zdzisław Pająk w audycji z cyklu „5 dekad Rock'n'Rolla”.

Kolejny środowy spacer śladami zapisanymi w ciągu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach, z pewnością pozwolił nam bliżej poznać historię radiofonii w naszym regionie, a przecież jest jeszcze wiele ciekawych przykładów działalności dziennikarskiej. Wrócimy zatem do ważnych radiowych wspomnień, które obudzimy w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

15 stycznia br. minęło okrągłe 90 lat od uroczystego otwarcia Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia. Wszystko zaczęło się we wsi Stawki pod Toruniem, o czym dowiedzieć się z dziejów rozgłośni na Pomorzu i Kujawach. W kolejnym odcinku cyklu środowych spotkań w audycji „Radio z Historią” wracamy do tych dni, do twórców radia i jego pracowników, do śladów przeszłości w materiałach dziennikarskich i audycjach zachowanych w bogatych zbiorach Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

O budowie radiostacji we wsi Stawki pod Toruniem, opowiedział Roman Szada w materiale Marka Rzepy pt. „Historia Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia” z 14 grudnia 2004 roku. „Na początku był eter” to tytuł słuchowiska Marka Rzepy z 15 stycznia 2005 roku, z udziałem Romana Szady i Mieczysława Franaszka. Do uroczystego nastroju dnia otwarcia radiostacji w Toruniu nawiązała Adriana Andrzejewska w reportażu pt. „Rozgłośnia Pomorska Polskiego Radia” z 23 stycznia 2019 roku. Jednym z bohaterów audycji pt. „Zapisane zachowane” Bohdana Hniedziewicza z 31 grudnia 1989 roku, był Feliks Stachowski, pracownik przedwojennej rozgłośni pomorskiej. Innym z bohaterów wspomnieniowej audycji pt. „Nasi byli pracownicy” Bohdana Hniedziewicza z 1 stycznia 1990 roku, był Józef Dojas, pracownik studia w Teatrze Miejskim na Placu Teatralnym w Bydgoszczy. Szereg przysłów i wierzeń ludowych związanych z rokiem gospodarskim przedstawiła Anna Jachnina w audycji pt. „Ze starego kalendarza” z 15 stycznia 1960 roku. „My ze spalonych wsi” to tytuł słuchowiska Kazimierza Kummera z 20 stycznia 1962 roku, w którym zawarte zostały wspomnienia bojowników. 19 stycznia 1967 roku pt. „Rywale” zaprezentowana została humoreska sensacyjna Leonarda Milczyńskidego w reżyserii Zenona Jarugi, według opowiadania Martina Armstronga. 19 stycznia 1978 roku „Program radiowy” przedstawił Roman Szada. 17 stycznia 1985 roku w reportażu Janusza Drozdowskiego pt. „Spotkanie z Yeti” zabrzmiały wspomnienia uczestników wyprawy do Nepalu. W reportażu pt. „Końska filozofia” z 16 stycznia 2001 roku, Katarzyna Rodziewicz odniosła się do naturalnego uroku codzienności w gospodarstwie agroturystycznym.

Trzeci i z pewnością nieostatni spacer śladami zapisanymi w ciągu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach, przybliżył Słuchaczom jego początki. Dziewięć dekad dziejów naszej rozgłośni zachowało się echem działalności dziennikarskiej wypełniając bogate zbiory, z których z pewnością będziemy jeszcze czerpać. Nasza historia wciąż się toczy, a ciekawych tematów wciąż przybywa. Pozostało jeszcze wiele ważnych radiowych wspomnień, które obudzimy w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Rozpoczynamy od „Sprawozdania z konferencji programowej Polskiego Radia w Bydgoszczy” przedstawionego 6 stycznia 1946 roku. O ludziach powracających z tułaczki opowiedział Ryszard Jankowski w reportażu pt. „Powracające ptaki” z 13 stycznia 1961 roku. „Ból ma smak soli” to tytuł słuchowiska Marka Dopierały w reżyserii Zenona Jarugi, zaprezentowanego 8 stycznia roku 1965. W reportażu pt. „Wizyta karnawałowa” z 6 stycznia 1971 roku, Włodzimierz Chłodziński przybliżył zabawy na polskiej wsi. „Humoreski” to tytuł audycji rozrywkowej Leonarda Milczyńskiego z udziałem Zenona Jarugi, zaprezentowanej 10 stycznia 1974 roku. „Plandeka” z 9 stycznia roku 1977, to słuchowisko obyczajowo-humorystyczne, które zdobyło II nagroda w konkursie Polskiego Radia Bydgoszcz. W audycji pt. „Związkowi doradcy” z 12 stycznia 1983 roku, Wojciech Sobociński zaprasza do wysłuchania rozmowy na temat nowego prawa związkowego uchwalonego w 1983 roku. O otwarciu Galerii Artystycznej w Bydgoszczy opowiedział Janusz Drozdowski w reportażu pt. „Galeria 85 i coś jeszcze” z 9 stycznia 1986 roku. Leszek czerwiński zwrócił uwagę na problem narkomanii w Bydgoszczy, w relacji z sesji PRON przedstawionej 12 stycznia 1987 roku pt. „Makowce i kompoty”. „Afera Janusza Palucha” to tytuł materiału Pawła Janickiego z 1 stycznia roku 1993. W reportażu-grotesce pt. „Lekarz na dachu” z 6 stycznia 1994 roku, Ewa Dąbska dotknęła sprawy kosztów użytkowania neonu na szpitalu Jurasza w Bydgoszczy, w kontekście złej kondycji finansowej służby zdrowia. „Olimpiada młodzieży w Bydgoszczy” to tytuł audycji Macieja Pakulskiego, przedstawionej 10 stycznia 1996 roku. Jestem człowiekiem - a nie konsumentem, to motto audycji „Homo ecce” Iwony Komisarek i Żanety Walentyn zaprezentowanej 8 stycznia 2001 roku. O historii pomorsko-kujawskiej rozgłośni opowiedziała Magda Jasińska w audycji pt. „70 lat Polskiego Radia PiK” z 13 stycznia roku 2005.

Za nami drugi i z pewnością nieostatni spacer śladami zapisanymi w ciągu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Temat w swojej kontynuacji przedstawi nowe ważne sytuacje, o czym przekonamy się w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Na początek proponujemy „Pieśń dżungli” Zbigniewa Lengrena i w reżyserii Zenona Jarugi, pierwsze z zachowanych słuchowisk radiowych zaprezentowane 31 grudnia 1949 roku. „Na Kujawach szukaj żony” to tytuł słuchowisko regionalne o Kujawach i ziemi włocławskiej autorstwa Anny Jachniny, zaprezentowanego 31 grudnia 1953 roku.W audycji pt. „Dla ojczyzny” z 31 grudnia 1960 roku, Aleksandra Ciesielska zawarła wspomnienia powstańców wielkopolskich w Szubinie. W audycji pt. „Słów kilka o pewnej wystawie” z 3 stycznia 1964 roku, Anna Jachnina opowiedziała o wpływie kultury ludowej na kulturę ogólnonarodową. O podsumowanie roku 1971 w audycji „Bydgoskie Radio-Echo” z 30 grudnia 1971 roku pokusili się Zbigniew Kuczewski i Zdzisław Urbanek. Również Zdzisław Urbanek w audycji pt. „Spojrzenia” z 30 grudnia 1984 roku, podsumował mijający rok odnosząc się do wydarzeń w regionie i pracy programowej Polskiego Radia w Bydgoszczy. W reportażu pt. „Bukareszt 89 - Pałac symbol” z 1 stycznia roku 1990, Zbigniew Ostrowski odniósł się do wydarzeń rumuńskich i zaprosił Słuchaczy na wycieczkę po pałacu prezydenckim. 8 stycznia 1995 roku w audycji Magdy Jasińskiej pt. „Konkurs koncesyjny KRRiT” zabrzmiały wypowiedzi osób związanych z mediami i regionem po pierwszym konkursie koncesyjnym. 7 stycznia 2000 roku Maciej Jastrzębski zaprosił do wysłuchania reportażu pt. „Jaki Kościół w trzecim tysiącleciu?”. 7 stycznia roku 2007 w audycji „Ambasador Regionu 2009 - Arkadiusz Jawień” Magda Jasińska zaprosiła do Filharmonii Pomorskiej na galowy koncert. 6 stycznia 2024 roku, w święto Trzech Króli przedstawiliśmy noworoczny i świąteczny odcinek radionoweli Jarosława Jakubowskiego pt. „W Cichej Dolinie” w reżyserii i realizacji radiowej Marka Rzepy.

Nieco być może zmęczeni wydarzeniami Sylwestra i pierwszymi godzinami Nowego Roku, podążyliśmy śladami zapisanymi w ciągu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Temat z pewnością znajdzie swoją kontynuację w kolejnych audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.