Historia – w Polskim Radiu PiK

Archiwum Dokumentów Fonicznych Polskiego Radia PiK (ADF) to ponad 100 tysięcy audycji. Pierwsze z nich pochodzą z 1946 roku – wcześniejsze zostały zniszczone przez niemieckich i radzieckich okupantów. Zachowane nagrania stanowią dźwiękową historię Kujaw, Pałuk, Kociewia, Krajny, Borów Tucholskich i innych regionów województwa. Kolejne pozycje ADF przedstawiają wydarzenia społeczne, gospodarcze, sportowe, religijne, kulturalne i są ważnym elementem dziedzictwa narodowego.

Polskie Radio Pomorza i Kujaw, jako pierwsza rozgłośnia w Polsce, udostępniło w 2009 roku wszystkie nagrania i dokumenty programowe na portalu: archiwum.radiopik.pl. Najważniejszym elementem dokumentacji papierowej są scenariusze audycji, często opatrzone pieczęcią cenzury. Teksty wygłoszone na antenie od 14 lutego 1945 roku zajmują ponad milion stron a sam proces digitalizacji i udostępniania na portalu zajmie kilka lat.

Bogactwo treści, zarówno w formie pisanej, jak i audialnej, może stanowić źródło wiedzy o regionie (i nie tylko) a specyfika dokumentów jest dodatkową atrakcją ułatwiającą jej poznanie. Radio z Historią, wykorzystując internetowe linki, tagi, słowa kluczowe itp., przedstawi prosty sposób na uzupełnienie wiadomości o Kazimierzu Wielkim, Mikołaju Koperniku, Andrzeju Szwalbe, Leonie Wyczółkowskim, Mennonitach, Krzyżakach, Krwawej Niedzieli oraz wielu innych postaciach, wydarzeniach, miejscowościach oraz obiektach związanych z regionem Pomorza i Kujaw.

---

To przedostatnie w tym roku i przedświąteczne spotkanie w środowym cyklu „Radio z Historią” i choć minęliśmy półmetek grudnia, za chwilę przywitamy zimę i ani śladu białego puchu za oknami. A co to za Wigilia i Boże Narodzenie bez śniegu? Poszukamy go w materiałach dziennikarskich zachowanych śladami w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

Pod tytułem „Pierwszy śnieg” kryje się mikrosłuchowisko Leonarda Milczyńskiego, w reżyserii Zenona Jarugi, zaprezentowane 11 listopada 1966 roku. O zasypanym przez śnieg toruńskim węźle kolejowym, opowiada „Wstawka” Zbigniewa Kuczewskiego z 3 lutego 1970 roku. „Serce na śniegu” to tytuł reportażu Ryszarda Jankowskiego z udziałem Marii Warzyńskiej z Grudziądza, zaprezentowanego 20 sierpnia 1972 roku. 26 grudnia roku 1977 w magazynie literacko-muzycznym Zdzisław Pruss zaprezentował swoje słuchowisko pt. „Śnieg”. 14 marca 1989 roku Ryszard Lewandowski zaprezentował „Audycję szkolną - Ostatni śnieg”. 31 stycznia 1997 roku wyemitowany został pierwszy z dziewięciu odcinków radiowej adaptacji baśni „Królowa śniegu” Hansa Christiana Andersena, w reżyserii Wojciecha Bąka i z udziałem Iwony Żelaźnickiej. Starą jest prawda, że zima potrafi zaskoczyć drogowców, o czym 24 stycznia 2005 roku w relacji pt. „Zima i śnieg” mówił Marcin Kupczyk. „Śnieg na drogach” obudził również opinie Słuchaczy w magazynie „Popołudnie z Nami” w opracowaniu Ireneusza Sangera. 10 stycznia 2010 roku o problemach zasypanego śniegiem regionu mówił Marek Ledwosiński w relacji ze swojego miasta pt. „Śnieg we Włocławku”. Gdzie jest śnieg? - pytają firmy odśnieżające w materiale pt. „Zima” Tatiany Adonis z 26 stycznia 2012 roku. Choć nie lubią go drogowcy i kierowcy, „Śnieg” w przyrodzie jest niezbędny, o czym 11 stycznia 2016 roku przekonywali Marcin Doliński i Daniel Siewert. O śniegu w ogrodzie i pielęgnacji zimowej naszych działek mówili goście Małgorzaty Burchardt w audycji „Raz na zielono” z 11 grudnia 2011 roku. O sztucznym śniegu na stoku narciarskim w bydgoskim Myślęcinku dowiedzieliśmy się z audycji „Popołudnie z Nami” Magdy Jasińskiej z 10 stycznia 2024 roku.

Śnieg pobielił bogato ślady publikacji naszych dziennikarzy, które pozwalają nam zbliżyć się do atmosfery grudniowej w radiowej przeszłości. Do czego zbliży nas ostatnia w tym roku spotkanie? Przekonamy się za tydzień w audycji z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

Kolejne w grudniu spotkanie w cyklu „Radio z Historią” zbliża nas do teatru w dziejach Pomorza i Kujaw. Prezentujemy fragmenty audycji z XX wieku w materiałach dziennikarskich zachowanych śladami w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

7 grudnia 1965 roku w reportażu Reginy Adamczak pt. „Od trupy Kaspra Kamińskiego po teatr Siemaszkowej”, dzieje Teatru Bydgoskiego czytała Łucja Krajewska. „Kartki z dziejów bydgoskiego teatru” to tytuł felietonu Reginy Adamczak z 26 listopada 1978 roku, przybliżającego teatr bydgoski w latach dwudziestych XX wieku. W audycji Ewy Dąbskiej pt. „Taki był teatr” z 22 marca 2000 roku, przedwojenny teatr wspominają: Wanda Rucińska i Zofia Pietrzak. 24 października 1980 roku, w reportażu pt. „Gospodarz teatru”, Ryszard Jankowski zaprosił Słuchaczy do zwiedzania teatru w Toruniu. Wspomnienia aktorzy Teatru Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu, znalazły się w reportażu Reginy Adamczak pt. „Kawiarnia pod sceną” z 1 lutego 1964 roku. Lata powojenne oraz czasy współczesne amatorskiego teatru nauczycielskiego z Włocławka, przedstawił Ryszard Jankowski w pełnej wspomnień rozmowie pt. „Teatr Ludzi Upartych” z 15 kwietnia 1978 roku. Teatr Miniatur „Zwierciadło” to tytuł reportażu Krystyny Kasprzykowskiej z 12 listopada 1972 roku. W reportażu pt. „Teatr Pani Krystyny” z 4 grudnia 1976 roku, Ryszard Jankowski rozmawia z panią Krystyną Wasilkowską-Frelichowską, twórcą amatorskiego teatru w Nieszawie.W materiale pt. „Chłopski teatr” z 8 czerwca 1979 roku, Ryszard Jankowski zaprosił Słuchaczy do wsi Zgłowiączka pod Włocławkiem na spotkanie z pasjonatami teatru amatorskiego. 18 marca 1988 roku w reportażu pt. „Melpomena w kasku” Krzysztof Rogoziński odniósł się do działań zabezpieczenia przeciwpożarowego Teatr Kameralnego w Bydgoszczy. W reportażu pt. „Spotkania ze sztuką” z 2 czerwca 1972 roku Regina Adamczak rozmawia z Heleną Radwan-Łodzińską o jej 50-leciu na scenie Teatru im.W.Horzycy w Toruniu. Pod tytułem „Teatr jak posłannictwo” Iwona Muszytowska przestawiła 7 listopada 2000 roku rozmowę z Zofią Melechówną.

Życie teatru w naszym regionie to cenny rozdział w dziejach utrwalających XX wiek w zapisach zachowanych dla przyszłych pokoleń. Jest ich oczywiście o wiele więcej i gotowych, by sięgnąć po nie, odkurzyć i przypomnieć naszym Słuchaczom. Co jeszcze skupi naszą i Państwa uwagę? Przekonamy się w kolejnych grudniowych spotkaniach z publikacjami naszych dziennikarzy w audycjach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

W pierwszym grudniowym i nietypowym bo sobotnim spotkaniu w cyklu „Radio z Historią” prezentujemy materiały dziennikarskie odwołujące się do hasła „Adwent”. Ten szczególny okres liturgiczny, poprzedzający uroczystość Bożego Narodzenia i wydarzenia jemu towarzyszące, przez lata zostawiły wiele śladów zachowanych w bogatym Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

8 grudnia 2007 roku o Rekolekcjach Adwentowych opowiadała audycja Ewy Dąbrowskiej z cyklu „Pierwszy Dzień Tygodnia”. O świątecznych jarmarkach, o Adwencie i Mikołajkach opowiadała audycja „Czatuj” Adriany Andrzejewskiej z 4 grudnia 2015 roku. Do akcji pomocowych w Adwencie odniosła się Ewa Dąbrowska w audycji „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 8 grudnia 2012 roku. „Zwyczaje świąteczne” przybliżyła Anna Jachnina w audycji o tematyce etnograficznej z 31 grudnia 1981 roku. Adwentowe ciasto z bakaliami znalazło się 28 listopada 2016 roku w menu „Kuchni PiK-a” Iwony Muszytowskiej-Rzeszotek. Rozważania o Adwencie wypełniły „Wieczorne spotkania” Ewy Dąbskiej z 11 grudnia 2012 roku. O „Koncercie Adwentowym” organizowanym przez Akademię Muzyki Dawnej w Bydgoszczy, rozmawiali goście Ewy Dąbskiej w audycji z 16 grudnia 2018 roku. Pytania o Mikołaja zadawała dzieciom Magda Jasińska w audycji pt. „Mikołajki przedszkolaki” z 5 grudnia 2004 roku. Do książki pt. „Zabawka Boga” autorstwa Tadeusza Biedzkiego, odniosła się Ewa Dąbrowska w audycji „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 30 listopada 2013 roku.

Coraz bliżej święta i coraz więcej spraw pozostających jeszcze do załatwienia zanim usiądziemy przy wigilijnym stole. Chwilą oddechu mogą być jednak kolejne grudniowe spotkania z publikacjami naszych dziennikarzy w spotkaniach z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.