Historia – w Polskim Radiu PiK

Archiwum Dokumentów Fonicznych Polskiego Radia PiK (ADF) to ponad 100 tysięcy audycji. Pierwsze z nich pochodzą z 1946 roku – wcześniejsze zostały zniszczone przez niemieckich i radzieckich okupantów. Zachowane nagrania stanowią dźwiękową historię Kujaw, Pałuk, Kociewia, Krajny, Borów Tucholskich i innych regionów województwa. Kolejne pozycje ADF przedstawiają wydarzenia społeczne, gospodarcze, sportowe, religijne, kulturalne i są ważnym elementem dziedzictwa narodowego.

Polskie Radio Pomorza i Kujaw, jako pierwsza rozgłośnia w Polsce, udostępniło w 2009 roku wszystkie nagrania i dokumenty programowe na portalu: archiwum.radiopik.pl. Najważniejszym elementem dokumentacji papierowej są scenariusze audycji, często opatrzone pieczęcią cenzury. Teksty wygłoszone na antenie od 14 lutego 1945 roku zajmują ponad milion stron a sam proces digitalizacji i udostępniania na portalu zajmie kilka lat.

Bogactwo treści, zarówno w formie pisanej, jak i audialnej, może stanowić źródło wiedzy o regionie (i nie tylko) a specyfika dokumentów jest dodatkową atrakcją ułatwiającą jej poznanie. Radio z Historią, wykorzystując internetowe linki, tagi, słowa kluczowe itp., przedstawi prosty sposób na uzupełnienie wiadomości o Kazimierzu Wielkim, Mikołaju Koperniku, Andrzeju Szwalbe, Leonie Wyczółkowskim, Mennonitach, Krzyżakach, Krwawej Niedzieli oraz wielu innych postaciach, wydarzeniach, miejscowościach oraz obiektach związanych z regionem Pomorza i Kujaw.

---

Szesnaste w tym roku środowe spotkanie w audycji „Radio z Historią”, odnoszącej się do jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach, wypadło akurat na Wielki Tydzień. Przygotowując się do świąt, przypomnieliśmy wydarzenia i audycje, które zapisały się echem publikacji antenowych w danym tygodniu wiele lat temu? Prześledziliśmy efekty pracy naszych dziennikarzy, reporterów i reportażystów, które wypełniają bogate zbiory Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

4 maja 1945 roku Tadeusz Kański przedstawił „Sprawozdanie Naczelnika Wydziału Programowego” Polskiego Radia w Bydgoszczy. „Kolczyki Izoldy” to tytuł słuchowiska z wykorzystaniem poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, które zaprezentowane zostało 19 kwietnia 1954 roku. „Poemat o człowieku” to historia o Zygmuncie - robotniku z Wisłoka, którą 21 kwietnia 1954 roku przedstawił Wiesław Rogowski. Chłopiec o wspaniałym sercu był bohaterem słuchowiska Krystyny Królikowskiej pt. „Kryształowe serce”, z 18 kwietnia 1955 roku. Z cyklu „Ludzie i praca - Kamieniarze”, 21 kwietnia 1959 roku Ryszard Jankowski przedstawił reportaż pt. „Jak ze starego sztychu”. „Z Kolbergiem przez Kujawy” to tytuł audycji etnograficznej Anny Jachniny z 22 kwietnia 1963 roku. 21 kwietnia 1964 roku w audycji pt. „Longjumeau”, partyjną szkołę Lenina przybliżył Andrzej Woźniesieński. Obchody „XX lat Czerska” przedstawił Edward Mielniczek w reportażu z 19 kwietnia roku 1966. Reportaż pt. „Zakochany stary Wyczół” z 19 kwietnia 1968 roku, Regina Adamczak poświęciła malarzowi Leonowi Wyczółkowskiemu. W „Kronice sportowej” z 21 kwietnia 1969 roku, wydarzenia ze świata sportu przedstawił Mieczysław Dachowski. Wspaniali aktorzy wystąpili w słuchowisku pt. „Człowiek jak ośka” Jerzego Sulimy-Kamińskiego w reżyserii Wojciecha Maciejewskiego, zaprezentowanego 21 kwietnia 1975 roku. 19 kwietnia 1985 roku, w relacji z „Uroczystości 40 lecia rozgłośni” wypowiedzieli się radia na Pomorzu i Kujawach. 19 kwietnia 1989 roku do wysłuchania reportażu pt. „Fakturka”, sarkastycznie przedstawiającego absurdy PRL-u, zaprosił Zbigniew Ostrowski. W reportażu pt. „Widoki Bydgoszczy” z 21 kwietnia 1996 roku, Katarzyna Rodziewicz odniosła się do 650. rocznicy nadania praw miejskich Bydgoszczy. W audycji pt. „Taki jest świat” z 20 kwietnia 2003 roku, Maciej Jastrzębski opowiedział o świętach Wielkiej Nocy w Australii i misji polskiego Franciszkanina. 17 kwietnia 2003 roku, w audycji z cyklu „Mówimy to publicznie”, Maciej Jastrzębski porównał zwyczaje wielkanocne Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Fragmenty homilii Jana Pawła II wygłoszone podczas pielgrzymek do Polski, przedstawiła Ewa Dąbrowska w pierwszej części audycji pt. „Nie lękajcie się” z 17 kwietnia 2003 roku.

Za nami trzeci w kwietniu przedświąteczny środowy wieczór, który wybrzmiał echem wspomnień radiowej przeszłości zapisanej w materiałach, po które sięgamy z okazji jubileuszu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Za tydzień kolejna porcja dźwięków w kolejnym spotkaniu z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

To już piętnaste w tym roku środowe spotkanie w audycji „Radio z Historią”, która odnosi się w tym roku do jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Jakie wydarzenia i audycje zapisały się dokumentując dany tydzień wiele lat temu? Sprawdzimy podążając tropem efektów pracy naszych dziennikarzy, reporterów i reportażystów, które wypełniają bogate zbiory Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

9 kwietnia 1957 roku w audycji Stanisława Mędelskiego pt. „Uterenowiona rewolucja”, Henryk Adamczak wspomniał ważne wydarzenia z roku 1956. Życie i twórczość Janiny Ozimek, wiersze i piosenki przypomniała Anna Jachnina w audycji pt. „Kwiaty kujawskich pól” 10 kwietnia 2964 roku. Toruniana - zabytki, tradycje i kulturę przedstawiła Regina Adamczak w reportażu pt. „Spotkania toruńskie” z 13 kwietnia roku 1966. 12 kwietnia 1969 roku w audycji z cyklu „Dzień dobry-to my”, Adam Ochocki przedstawił humoreskę Jacka Biniaka pt. „O Jasiu, mamie i przestrogach”. Dom rodzinny Piotra Jankowskiego przedstawiła Urszula Łączkowska w reportażu pt. „Koncert Brandenburski” z 10 kwietnia 1971 roku. Głosem Grzegorza Galińskiego, 9 kwietnia 1973 roku o rodzinie i przodkach opowiedział Jerzy Sulima-Kamiński w słuchowisku pt. „Most Królowej Jadwigi”. W materiale pt. „Gawędy kujawskie” z 10 kwietnia 1977 roku, Ryszard Jankowski przedstawił opowieści dwóch gawędziarzy ludowych z Radziejowa. Historia Torunia w opowieści Bohdana Hniedziewicza zabrzmiała 15 kwietnia 1979 roku w reportażu pt. „Toruńskie legendy i rzeczywistość”. 15 kwietnia 1979 roku Krzysztof Rogoziński przedstawił słuchowisko pt. „Trzy listy-radiowa ballada stereofoniczna” w reżyserii Zenona Jarugi i z udziałem aktorów z teatru w Bydgoszczy. „Strajk rolników” przedstawił Włodzimierz Chłodziński w relacji z 13 kwietnia roku 1981. 10 kwietnia 1985 roku, historię bydgoskiego radiowęzła z roku 1945 opowiedział Maciej Tadeusz Krzyżanowski w reportażu Norberta Krawczyka pt. „Zanim odezwało się radio”. W rozmowie pt. „Bocianie gniazdo” z 11 kwietnia 1993 roku, Maria Dzięgielewska opowiedziała Andrzejowi Krystkowi o bocianich rodzinach. W audycji pt. „Historia na nowo pisana” z 9 kwietnia 1996 roku, Andrzej Krystek rozmawiał z autorami wielotomowego dzieła pt. „Polska - Dzieje Narodu Państwa i Kultury”. W reportażu pt. „Testament” z 9 kwietnia 1998 roku, Grzegorz Fafiński przedstawia emocjonującą opowieść o wojnie i czasach PRL-u oraz losach byłego żołnierza Armii Krajowej uwięzionego przez Urząd Bezpieczeństwa.

Drugi w kwietniu środowy wieczór zabrzmiał wspomnieniami radiowej przeszłości zapisanej w materiałach, po które sięgamy z okazji jubileuszu 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Za tydzień kolejna porcja dźwięków w kolejnym spotkaniu z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.

W drugą środę wiosny i pierwszą kwietniową spotkaliśmy się w audycji „Radio z Historią” już czternasty raz. Od początku 2025 roku odnosimy się w niej do jubileuszu 90-lecia Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Co zapisało się w antenowym kalendarzu w tym tygodniu wiele lat temu? Sięgnęliśmy po ślady przeszłości w materiałach, które zainteresowały naszych dziennikarzy, reporterów i reportażystów, oczywiście z bogatych zbiorów Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.

Na początek zapraszamy na „Imieniny”, audycję kulturalną Krzysztofa Nowickiego z 2 kwietnia 1965 roku. „Iwona wśród Potopielców” to tytuł słuchowiska Jerzego Sulimy-Kamińskiego, zaprezentowanego 3 kwietnia 1967 roku. 7 kwietnia 196 roku, w cyklu pt. „Opowieści wędrownicze”, Anna Jachnina i Elżbieta Górska zaprezentowały audycję etnograficzną pt. „Mówi Radiostacja Hindenburg”. Cmentarz zmarłych na cholerę w Wyrzysku przedstawił Adam Wojciechowski w audycji pt. „Ballady i romanse” z 2 kwietnia 1971 roku. „Jowita” to tytuł opowiadania Jadwigi Tyrankiewicz , zaprezentowanego 8 kwietnia 1972 roku. Pod tytułem „Zaczarowana dorożka” ukrywa się spotkanie z czarującym dorożkarzem z Ciechocinka, o którym Paweł Janicki opowiedział 3 kwietnia 1983 roku. Początki radia w Bydgoszczy wspominają Jeremi Przybora i Grzegorz Kardaś w reportażu Pawła Janickiego pt. „Takie to były czasy” z 7 kwietnia 1985 roku. 7 kwietnia 1998 roku, debatę na temat upadłości zakładów rowerowych „Romet” w Bydgoszczy przedstawił Paweł Janicki w audycji pt. „Czar dwóch kółek”. „Ks. Wacław Oszajca o poście” opowiada w audycji, którą Magda Kujawa zaprezentowała 7 kwietnia 2004 roku. Wspomnienia Karola Wojtyły i pontyfikat papieża Jana Pawła II przedstawił Maciej Jastrzębski w audycji pt. „Papież - podsumowanie” z 2 kwietnia 2005 roku.

Za nami pierwszy z pt.pięciu środowych wieczorów w kwietniu i porcja wiosennych wspomnień radiowej przeszłości, które zdobią jubileusz 90 lat dziejów Polskiego Radia na Pomorzu i Kujawach. Z pewnością kolejne spotkania będą równie interesujące. Ale o tym przekonamy się za tydzień, w kolejnym spotkaniu z cyklu „Radio z Historią”, korzystającego ze źródeł audialnych w Archiwum Dokumentów Fonicznych. Do wysłuchania audycji zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.