Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu, w rodzinie kupieckiej. Zmarł przed 21 maja 1543 r. we Fromborku. Był wielkim człowiekiem epoki renesansu, duchownym, doktorem prawa kanonicznego, lekarzem, urzędnikiem, dyplomatą, matematykiem, ekonomistą, strategiem wojskowym, kartografem, filologiem, a przede wszystkim astronomem zaliczanym do największych uczonych w dziejach nauki.
Dziełem życia Mikołaja Kopernika jest wydane w 1543 roku „De revolutionibus orbium coelestium” (O obrotach sfer niebieskich). Na jego kartach uczony przedstawił model układu planetarnego oparty o obserwacyjne i matematyczne dowody, że Ziemia wraz z innymi planetami krąży wokół Słońca. Heliocentryczny system stał się najważniejszym przełomem w światowej nauce od czasów starożytnych, nazwanym później „przewrotem kopernikańskim”.
Przypadająca w 2023 roku 550. rocznica urodzin astronoma wszech czasów stanowi znakomitą okazję do przypomnienia i popularyzacji dokonań Mikołaja Kopernika. W tym miejscu staramy się zebrać informacje dotyczące obchodów wielkiego jubileuszu, a także ciekawostki dotyczące uczonego.
Dywany, talerze, przyciski do papieru, pudełka do cygar, a także stroje z filmu o Koperniku z 1972 roku - to wszystko zobaczymy na wystawie „Pamięć bardzo rzeczowa. Wystawa pamiątek kopernikańskich". Ekspozycja przygotowywana jest w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu./fot. Iwona Muszytowska-Rzeszotek
Dywany, talerze, przyciski do papieru, pudełka do cygar, a także stroje z filmu o Koperniku z 1972 roku – to wszystko zobaczymy na wystawie „Pamięć bardzo rzeczowa. Wystawa pamiątek kopernikańskich”. Ekspozycja przygotowywana jest w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Przedmioty są sentymentalną podróżą w przeszłość. Szczególnie bogato jest reprezentowany rok 1973, kiedy to obchodzone były 500. urodziny astronoma. Iwona Muszytowska-Rzeszotek rozmowę o pamiątkach rozpoczęła od przejrzenia inwentarza z kuratorką Alicją Lubowicką. Zapisane są w nim niezwykle cenne informacje.
– Ta historia szybko mija na naszych oczach, co widzimy oglądając strony tego inwentarza – mówi Alicja Lubowicka. – Pierwsza pamiątka, która została tutaj wpisana to są lata 60., czyli dużo szybciej niż kojarzymy otwarcie samego Domu Mikołaja Kopernika w latach 70. Tych wpisów jest ponad 1200, a w ramach jednego może być nawet 27 drobnych przedmiotów, więc niech państwo sobie policzą, ile tego dobra tak naprawdę w naszej kolekcji jest.
Pod numerem 161 kryje się...
– Jest to wpis z 1976 roku, mała szklanka z wizerunkiem Mikołaja Kopernika, która była rozpowszechniana w sklepach gospodarstwa domowego w okresie obchodów 500-lecia urodzin wielkiego astronoma w 1973 roku. Widzimy, że dar pochodził od pani Haliny Żytkowicz z Torunia. Z ciekawszych rzeczy mamy także lupkę filatelistyczna z wizerunkiem Mikołaja Kopernika, która tak naprawdę pokazuje nam fenomen organizacji różnego rodzaju przedsięwzięć w tym 1973 roku. Niemal do każdego przedsięwzięcia produkowane były pamiątki z Kopernikiem.
Na wystawie są także pamiątki starsze.
– Mamy między innymi bilety na odczyty z 1873 roku. Na odwrocie tego biletu widzimy nagłówek, na którym napisane jest hasło: „Godne widzenia” i mamy wymienioną całą listę miejsc, które w Toruniu związane są z Mikołajem Kopernikiem, a które warto zwiedzić, jak się ktoś na obchody w 1873 roku do Torunia wybierał (...).
Wystawa pamiątek kopernikańskich w Domu Mikołaja Kopernika dostępna będzie od piątku (27 stycznia).
Więcej w relacji Iwony Muszytowskiej-Rzeszotek.
Relacja Iwony Muszytowskiej-Rzeszotek (Popołudnie z nami)
Mural przy ul.Gagarina, Planetarium, kampus uniwersytecki, Dom Glazurowy - to niektóre miejsca w Toruniu opisane na nowym portalu poświęconym Mikołajowi Kopernikowi. Pod adresem kopernikanski.torun.pl działa strona, która ma pomóc w… Czytaj dalej »
Prowadzone prace przez specjalistów Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK w Toruniu mają uratować cenny XVII-wieczny ikonostas od dalszego zniszczenia. Ozdobę odkryto na strychu cerkwi w Nowoberezowie na Podlasiu. Eksperci… Czytaj dalej »
O tajemnicach wszechświata i o tym, czy poza Ziemią istnieje życie, dyskutują młodzi naukowcy podczas 50. Ogólnopolskiego Młodzieżowego Seminarium Astronomicznego organizowanego przez grudziądzkie Planetarium. Czytaj dalej »
Wyjątkowa wystawa jednego obrazu dostępna jest w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu. „Ekstaza Kopernika' to dzieło Daniela Pawłowskiego - artysty pochodzącego z Włocławka. Czytaj dalej »
Poruszanie się z mapą, testy wiedzy i biegi sprawnościowe - to część zadań, jakie 700 harcerzy z całego kraju podejmuje w Toruniu. Trwa tam 41. Ogólnopolski Rajd Kopernikański. Czytaj dalej »
- Uczniowie klas V-VIII szkół podstawowych nie dowiedzą się niczego o Mikołaju Koperniku. Nie zgadzamy się na to - mówili podczas konferencji w Toruniu miejscy radni z klubu Prawa i Sprawiedliwości. - Chodzi o zmiany w podstawie programowej… Czytaj dalej »
W Bibliotece Głównej toruńskiej Książnicy w ubiegłym roku wypożyczono o 21 procent więcej książek i audiobooków, po gry planszowe zgłosiło się o 22 procent pasjonatów. Rośnie również liczba czytelników zapisanych do bib… Czytaj dalej »
Rok Kopernikański dobiega końca! Po dwunastu miesiącach świętowania 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w Toruniu przyszedł czas na symboliczne zamknięcie i podsumowanie tego czasu. Czytaj dalej »
Toruński Uniwersytet Mikołaja Kopernika świętuje 551. rocznicę urodzin swojego patrona. Głównym punktem uroczystości było nadanie profesorowi Jerzemu Bogdanowi Gajewskiemu tytułu doktora honoris causa UMK. Czytaj dalej »
W Toruniu kończą się obchody jubileuszu 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. W poniedziałek (19 lutego) ostatnie z nich, zamykające ubiegłoroczne świętowanie. O 17:00 w Ratuszu Staromiejskim uroczystość połączona z wręczeniem… Czytaj dalej »
Rok 2023, na całym globie jest rokiem Mikołaja Kopernika. 550 lat temu, 19 lutego 1473 roku, w Toruniu urodził się człowiek, jeden z kilku, którzy w radykalny sposób, zmienili nasze dzieje.
Czasy Kopernika, epoka renesansu, obfitowała w geniuszy. Ludzi, jak sławny torunianin, którzy zmienili życie przyszłych pokoleń, ale osiągali oszałamiające sukcesy w wielu dziedzinach. Kopernik staje tu w jednym szeregu z Leonardem da Vinci czy Michałem Aniołem.
„Pozycja Kopernika w historii nauki, a jeszcze bardziej w historii cywilizacji jest szczególnie istotna. Można by zaryzykować twierdzenie, że ze względu na historyczną wartość naukowych idei i ich oddziaływanie na społeczeństwo czasy dzielą się na przed i po Koperniku” - uważa ksiądz Robert Janusz, profesor Akademii Ignatianum w Krakowie.
