Leczenie glejaków będzie skuteczniejsze dzięki odkryciom bydgoskich naukowców
Specjaliści z Bydgoszczy opracowali nową metodę bardziej precyzyjnego diagnozowania glejaka, pozwalającą skuteczniej operować ten wyjątkowo groźny nowotwór mózgu.
Jej autorami są specjaliści z Centrum Onkologii i 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Politechniki Bydgoskiej, o czym informują na łamach „Nature Communications”. Twierdzą, że do praktyki klinicznej może ona trafić w ciągu kilku lat.
Inna technika obrazowania mózgu
– Wykazaliśmy, że w każdym przypadku jesteśmy w stanie wyznaczyć naciek glejaka poza obszarem uwidocznionym w rezonansie magnetycznym. Wskazuje to, że nawet najbardziej radykalna resekcja guza z użyciem obrazowania MRI w rzeczywistości pozostawiała znaczną część nowotworu, co skutkowało szybkim nawrotem choroby. Odkrycie jest konsekwencją naszego głównego osiągnięcia, polegającego na weryfikacji innej techniki obrazowania mózgu: badania PET z użyciem tyrozyny znakowanej fluorem – stwierdza prof. Maciej Harat z Politechniki Bydgoskiej, jeden z autorów nowej koncepcji badań i pierwszy autor artykułu prezentującego odkrycie.
Specjalista wyjaśnia, że obrazowanie glejaków za pomocą pozytonowej tomografii emisyjnej PET rozpoczyna się od podania pacjentowi nieszkodliwych ilością szybko rozpadającego się radioizotopu fluoru 18F, wprowadzonego do cząsteczek tyrozyny - aminokwasu odkładającego się w znacznie większym stężeniu w komórkach nowotworowych niż w zdrowym mózgu. Gdy cząsteczka tyrozyny znajdzie się wewnątrz nowotworu i atom radioizotopu ulegnie rozpadowi, jedna? z emitowanych cząstek będzie pozyton, antymaterialny odpowiednik elektronu.
Ponieważ elektronów w ciele pacjenta jest wiele, pozyton szybko trafia na któregoś z nich i anihiluje, czyli zamienia się w energię. Z punktu anihilacji wybiegają wtedy w przeciwnych kierunkach dwa fotony o charakterystycznej energii. Tomograf PET rejestruje pary takich fotonów i na podstawie różnic w czasach detekcji wyznacza miejsce, gdzie doszło do anihilacji, wskazując w ten sposób położenie komórek guza.
Badania prof. Macieja Harata, przeprowadzone wspólnie z prof. Bogdanem Małkowskim z CM UMK wykazały, że obiecującym wariantem obrazowania glejaków może być uzupełnienie rezonansu magnetycznego o tomografię PET z użyciem tyrozyny, przeprowadzaną w dwóch punktach czasowych. Dotychczas próby wykorzystania PET z tyrozyną jako markerem do wyznaczania granic złośliwych glejaków były wykonywane 20 do 40 minut po podaniu radioznacznika. Kluczowe okazało się przypuszczenie prof. Małkowskiego, że cząsteczki tyrozyny mogą być wychwytywane przez nowotwór wcześniej.
Nawet osiem miesięcy wcześniej
Stwierdzono, że gdy badanie przeprowadza się praktycznie natychmiast po podaniu znacznika, obraz guza jest inny, ponieważ wychwyt tyrozyny jest szczególnie intensywny w najbardziej agresywnych komórkach nowotworu. Co więcej, tak otrzymany obraz glejaka różniący od otrzymanego za pomocą MRI czy dotychczasowych metod obrazowania PET. Zauważono ponadto, że w niektórych przypadkach postępy choroby były widoczne za pomocą nowej metody nawet osiem miesięcy wcześniej niż w przypadku rezonansu magnetycznego.
– W neuroonkologii tomografia PET jest stosowana coraz szerzej na etapie diagnostyki czy monitorowania choroby, lecz do wyznaczenia celu operacji czy radioterapii wciąż˙ używa się MRI. Aby udowodnić większą przydatność PET z użyciem tyrozyny, musieliśmy nie tylko jednoznacznie zweryfikować, jaki charakter mają komórki w miejscach, gdzie obrazy z obu metod tak bardzo się różniły, ale także wykazać, że to właśnie we wczesnym okresie od podania tyrozyny wykrywamy najbardziej agresywne obszary złośliwych guzów – zaznacza prof. Maciej Harat.
Przydatność nowej metody obrazowania glejaków potwierdziły przeprowadzone u pacjentów biopsje mózgu. Na podstawie obrazowania PET, wykonanego w bydgoskim Centrum Onkologicznym, w 10. Wojskowym Szpitalu Klinicznym dokonano biopsji guzów mózgu: po uzyskaniu zgody od pacjentów pobierano niewielkie próbki z obszarów zmienionych w PET i/lub w MRI.
Szczegółowa analiza materiału biologicznego potwierdziła wyraźnie większą dokładność´ nowej metody obrazowania glejaków. Dzięki temu podczas operacji lub radioterapii będzie można nie tylko precyzyjniej usuwać komórki nowotworowe, ale także oszczędzić prawidłową tkankę mózgu.
– Zebrane dowody pozwolą nam lepiej zaplanować dalsze badania kliniczne i z nadzieją oczekiwać, że po wprowadzeniu do praktyki klinicznej wreszcie uzyskamy poprawę wyników leczenia tych jednych z najgorzej rokujących nowotworów u człowieka – podkreśla prof. Maciej Harat.
Zobacz także
Nowe logo UMK nie wszystkim się podoba
2015-04-03, 17:43Nowy symbol toruńskiej uczelni wzbudza wiele emocji. Internauci porównują go m.in. do sadzonego jajka lub logo galerii handlowej. Zarzucają, że to brak szacunku dla tradycji. Czytaj dalej »
Grudziądz przez dwa dni stolicą polskiej astronomii
2015-03-20, 11:25W mieście rozpoczęło się Ogólnopolskie Młodzieżowe Seminarium Astronomiczne. Kilkudziesięciu młodych pasjonatów astronomii omawia przygotowane wcześniej prezentacje. Czytaj dalej »
43. Grudziądzkie Dni Kopernikowskie
2015-02-27, 10:59Rozpoczynają się 43. Grudziądzkie Dni Kopernikowskie, w ramach których odbędzie się pokaz pt. 'My, muzyka i gwiazdy'. W trakcie seansu w grudziądzkim Planetarium zabrzmi muzyka elektroniczna, której towarzyszyć będą projekcje gwiazd… Czytaj dalej »
Grudziądz świętował imieniny Mikołaja Kopernika
2014-12-06, 14:186 grudnia, w samo południe mieszkańcy Grudziądza zebrali się przed Planetarium i Obserwatorium Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika, by świętować imieniny patrona placówki. Czytaj dalej »
Leszek Miller w Bydgoszczy
2014-10-27, 14:12Leszek Miller przebywa z wizytą w Kujawsko-Pomorskiem. Przewodniczący Sojuszu Lewicy Demokratycznej wsparł lokalnych kandydatów w wyborach samorządowych. Czytaj dalej »
Rozpoczął się dwudniowy "Kujawsko-Pomorski Salon Maturzystów"
2014-09-09, 11:31Kilkanaście uczelni z całej Polski promuje się w Toruniu podczas 'Kujawsko-Pomorskiego Salonu Maturzystów'. Czytaj dalej »
Piknik naukowy i rodzinny na bydgoskim Starym Rynku
2014-05-31, 17:27Piknikiem Naukowym i Rodzinnym kończy się Bydgoski Festiwal Naukowy. Czytaj dalej »
Toruński pomnik Kopernika w bydgoskiej koszulce
2014-05-27, 16:40W koszulkę z logo Bydgoszczy 'ubrano' pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu. To finał prezydeckiego zakładu o frekwencję w wyborach do Parlamentu Europejskiego. W Bydgoszczy była wyższa o 0,1 proc. Czytaj dalej »
Europejska Noc Muzeów w Toruniu pełna atrakcji
2014-05-17, 14:27Wejście na wieżę ratusza i spotkanie z siostrą Mikołaja Kopernika, to tylko niektóre atrakcje sobotniej Nocy Muzeów w Toruniu. Czytaj dalej »
Prelekcja Kopernikańska w Unisławiu
2014-05-12, 09:27'Jak Kopernik odkrył niebo?' dowiedzą się w poniedziałek mieszkańcy Unisławia. W auli Zespołu Szkół w Unisławiu rozpocznie się o godz. 18.00 Prelekcja Kopernikańska. Czytaj dalej »
Czasy Kopernika, epoka renesansu, obfitowała w geniuszy. Ludzi, jak sławny torunianin, którzy zmienili życie przyszłych pokoleń, ale osiągali oszałamiające sukcesy w wielu dziedzinach. Kopernik staje tu w jednym szeregu z Leonardem da Vinci czy Michałem Aniołem.
„Pozycja Kopernika w historii nauki, a jeszcze bardziej w historii cywilizacji jest szczególnie istotna. Można by zaryzykować twierdzenie, że ze względu na historyczną wartość naukowych idei i ich oddziaływanie na społeczeństwo czasy dzielą się na przed i po Koperniku” - uważa ksiądz Robert Janusz, profesor Akademii Ignatianum w Krakowie.