Prawosławni rozpoczynają obchody świąt Bożego Narodzenia

2022-01-06, 15:00  Polska Agencja Prasowa/inf. własne
Wnętrze greckokatolickiej, bazyliańskiej cerkwi pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej w Przemyślu. Fot. PAP/Darek Delmanowicz

Wnętrze greckokatolickiej, bazyliańskiej cerkwi pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej w Przemyślu. Fot. PAP/Darek Delmanowicz

W czwartek (6 stycznia) przypada wigilia Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego, czyli według tzw. starego stylu. W tym terminie święta obchodzą prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich, m.in. grekokatolicy i staroobrzędowcy.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (PAKP) formalnie używa kalendarza juliańskiego. Prawosławni duchowni zwracają uwagę, że to kalendarz o wiele starszy od gregoriańskiego (wprowadzonego w 1582 roku reformą papieża Grzegorza XIII) i był używany w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.

Według danych soboru biskupów PAKP, ponad 90 proc. prawosławnych parafii w kraju stosuje w życiu religijnym właśnie kalendarz juliański. Stałe święta (z wyjątkiem Wielkanocy, której data wyliczana jest w obu obrządkach w nieco inny sposób) wypadają wtedy trzynaście dni po katolickich. Wigilia Bożego Narodzenia według tego kalendarza przypada więc 6 stycznia w kalendarzu gregoriańskim.

Święta chrześcijan wschodnich poprzedzał 40-dniowy post, bardzo ściśle przestrzegany, zwłaszcza przez ostatnie dni przed świętami i w samą wigilię. W wigilię niektórzy wierni powstrzymują się nawet od picia napojów, aż do spożycia uroczystej, postnej kolacji.

Wierni Kościołów wschodnich mają kilka nazw wigilii. W zależności od regionu i tradycji, mówią na nią np. nawieczerie, soczelnik lub swiaty wieczer. Nazwa soczelnik pochodzi od „socziwa”, czyli gotowanej pszenicy polewanej miodem (według innych źródeł - soczystej kaszy), która była poprzednikiem współczesnej kutii robionej m.in. z maku i miodu, tradycyjnie zawsze obecnej na wigilijnym stole.

Posiłek wigilijny rozpoczyna się od modlitwy i dzielenia prosforą. Prosfora (od greckiego „prosphero” - przynoszę) to chleb liturgiczny używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii. Współcześnie ma kształt małych, mieszczących się w dłoni krążków, po upieczeniu podobnych do malutkich bułeczek. Przygotowaniem i wypiekiem prosfor zajmują się np. mniszki z monasterów (klasztorów).

W Białymstoku, który jest stolicą regionu, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych, organizowane były tradycyjnie spotkania dla osób, które z różnych względów nie mogą same przygotować lub nie mają z kim spożyć wigilijnej kolacji. W związku z obostrzeniami wynikającymi z pandemii koronawirusa, w tym roku - podobnie jak w poprzednim - formę spotkania zamieniono na wydawanie paczek z żywnością, w tym potrawami na stół wigilijny. Taką akcję prowadził m.in. Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia „Eleos”.

Boże Narodzenie według tzw. starego stylu rozpoczynają też grekokatolicy mieszkający m.in. na Podkarpaciu.

Jak zaznaczył dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach ks. Andrzej Żuraw, podobnie jak w Kościele zachodnim, również u wiernych obrządków wschodnich wieczerza wigilijna składa się z dwunastu dań. Na stole będą m.in. ryby, kilka rodzajów pierogów, żurek czy barszcz z uszkami. - Nie może zabraknąć także kutii – dodał ks. Żuraw.

W nocy wierni Kościołów wschodnich udadzą się do cerkwi na świąteczne uroczystości. W należności od lokalnej tradycji, najczęściej zaczynają się one o północy lub o godz. 2.00 nad ranem. Nie ma zwyczaju budowania szopek, a zamiast nich, w centralnej części świątyni ustawiona jest ikona przedstawiająca scenę narodzenia Chrystusa i krzyż. Świątecznym akcentem są choinki.

W toruńskiej cerkwii św. Mikołaja nabożeństwo rozpocznie się o godz. 23:00. Potrwa około 2 godzin.

- To nazywa się całonocne czuwanie. Tak jak przed każdym wielkim świętem święcone są chleby, olej, ziarno i wina, bo jak piszą starożytni ojcowie są one podstawą życia na ziemi. Później wierni są namaszczani tym olejem, tuż przed północą odprawiana jest jutrznia i a po niej święta liturgia - tłumaczy Mikołaj Hajduczenia, proboszcz toruńskiej parafii prawosławnej:

Nie ma dokładnych danych co do liczby prawosławnych w kraju. Hierarchowie polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest 450-500 tys. W poprzednim spisie powszechnym, które to dane uznawane są jednak przez duchownych za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Danych ze spisu przeprowadzonego w 2021 roku jeszcze nie ma.

Według danych GUS, grekokatolików jest w Polsce ok. 33 tys. Mieszkają m.in. w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i kujawsko-pomorskim. W latach 40. ubiegłego wieku Kościół greckokatolicki został zdelegalizowany przez władze komunistyczne; reaktywowano go na początku lat 90.

Dekanat kujawsko-pomorski jest jednym z 3 dekanatów diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. W jego składzie są 4 parafie: św. Mikołaja w Bydgoszczy, Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Grudziądzu, św. Mikołaja w Toruniu oraz św. Mikołaja we Włocławku.

Staroobrzędowcy, którzy również według kalendarza juliańskiego świętują Boże Narodzenie, to jedna z najmniejszych w kraju grup religijnych. Ocenia się, że jest ich 1-2 tys. Mieszkają głównie na Suwalszczyźnie.

A więcej o prawosławnych świętach Bożego Narodzenia dziś o 16:30 w audycji „Nasz mały świat”.

Mówią Mikołaj i Nadzieja Hajduczenia

Kraj i świat

Co się mówi o ataku w Moskwie O tym korespondent Polskiego Radia Maciej Jastrzębski

Co się mówi o ataku w Moskwie? O tym korespondent Polskiego Radia Maciej Jastrzębski

2022-02-24, 09:54
Müller: jeśli na teren Polski będą się przemieszczać uchodźcy z Ukrainy, otoczymy ich opieką

Müller: jeśli na teren Polski będą się przemieszczać uchodźcy z Ukrainy, otoczymy ich opieką

2022-02-24, 08:25
Służby: wrogie wojska zajęły dwie miejscowości w obwodzie ługańskim

Służby: wrogie wojska zajęły dwie miejscowości w obwodzie ługańskim

2022-02-24, 07:36
Prezydent Duda: NATO i UE odpowie na rosyjską brutalną agresję i nie pozostawi Ukrainy bez wsparcia

Prezydent Duda: NATO i UE odpowie na rosyjską brutalną agresję i nie pozostawi Ukrainy bez wsparcia

2022-02-24, 06:27
Szef MSZ Ukrainy: nasz kraj obroni się i wygra. Świat może i musi powstrzymać Putina

Szef MSZ Ukrainy: nasz kraj obroni się i wygra. Świat może i musi powstrzymać Putina

2022-02-24, 06:21
Rosja zaatakowała Ukrainę, wybuchy w Kijowie, Putin mówi o operacji specjalnej w Donbasie

Rosja zaatakowała Ukrainę, wybuchy w Kijowie, Putin mówi o „operacji specjalnej w Donbasie”

2022-02-24, 05:45
Stan wyjątkowy na Ukrainie Zakaz zgromadzeń, możliwa godzina policyjna

Stan wyjątkowy na Ukrainie! Zakaz zgromadzeń, możliwa godzina policyjna

2022-02-23, 20:57
Joe Biden ogłosił sankcje wobec spółki Nord Stream 2 i jej zarządu

Joe Biden ogłosił sankcje wobec spółki Nord Stream 2 i jej zarządu

2022-02-23, 20:21
Unijni liderzy zjadą do Brukseli. Rada UE przyjęła pakiet sankcji wobec Rosji

Unijni liderzy zjadą do Brukseli. Rada UE przyjęła pakiet sankcji wobec Rosji

2022-02-23, 16:48
Prezydent Andrzej Duda w Kijowie: Apelujemy do Rosji o pokój i spokój

Prezydent Andrzej Duda w Kijowie: Apelujemy do Rosji o pokój i spokój

2022-02-23, 14:54
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę