Co będą czytać polscy uczniowie? Co dalej z wychowaniem do życia w rodzinie?

Pewne tytuły znikają z listy lektur, inne się na niej pojawiły. Ministerstwo Edukacji i Nauki podało wszystkie aktualne tytuły./fot. Pixabay

Zmiany w wykazie lektur, dodanie podstawy programowej z przedmiotu historia tańca i zmiana w grafiku zajęć z wychowania do życia w rodzinie – to najważniejsze punkty rozporządzenia podpisanego przez ministra edukacji i nauki, Przemysława Czarnka.

W piątek 13 sierpnia minister Przemysław Czarnek podpisał nowelizacje rozporządzeń określających m.in. wykaz lektur z języka polskiego na wszystkich etapach kształcenia. Zmiana ta będzie obowiązywać od 1 września 2021 r.

Zmiany – jak wskazuje MEiN – dotyczą głównie lektur uzupełniających (w przypadku klas I-III szkoły podstawowej – propozycji lektur do wspólnego i indywidualnego czytania) i „polegają na zaproponowaniu takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników)".

Z listy lektur dla klas I-III szkoły podstawowej usunięto następujące pozycje: Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz „Zaczarowana zagroda", Mira Jaworczakowa „Oto jest Kasia", Leszek Kołakowski „Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?" i Marcin Pałasz „Sposób na Elfa".

Zamiast tych lektur najmłodsi uczniowie będą mogli poznać takie utwory: Dorota Gellner „Wścibscy", Julita Grodek „Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie", Tom Justyniarski „Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca", Piotr Kordyasz „Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty), Zofia Kossak-Szczucka „Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata", Asa Lind „Piaskowy Wilk", Aleksandra i Daniel Mizielińscy „Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych".

Z kolei z listy lektur uzupełniających dla klas IV-VI szkoły podstawowej usunięto powieść Karola Maya „Winnetou", a w klasach VII-VIII książkę Nancy H. Kleinbaum „Stowarzyszenie Umarłych Poetów".

Jednocześnie rozszerzono listę lektur uzupełniających dla klas IV-VI o następujące pozycje: Carlo Collodi „Pinokio", John Flanagan „Zwiadowcy" Księga 1. „Ruiny Gorlanu", Emilia Kiereś „Rzeka", Zofia Kossak-Szczucka „Topsy i Lupus", Bolesław Leśmian „Klechdy sezamowe", Alan Aleksander Milne „Kubuś Puchatek", Longin Jan Okoń „Tecumseh", Ferdynand Antoni Ossendowski „Słoń Birara", Jacek Podsiadło „Czerwona kartka dla Sprężyny" i Louis de Wohl „Posłaniec króla".

Ponadto przeniesiono z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających dla klas IV-VI pozycję „Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi" Rafała Kosika.

Z listy lektur obowiązkowych dla klas VII-VIII przesunięto na listę lektur uzupełniających książkę Melchiora Wańkowicza „Ziele na kraterze". Przesunięto też z wykazu lektur uzupełniających z klas VII-VIII do wykazu lektur uzupełniających w liceach ogólnokształcących i technikach pozycję „Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty).

Z listy obowiązkowych lektur szkolnych w liceach i technikach w zakresie podstawowym usunięto wybrane wiersze Marcina Świetlickiego, a w zakresie rozszerzonym wykreślono: Jan Parandowski „Mitologia" część II „Rzym", François Villon „Wielki testament" (fragmenty), Piotr Skarga „Żywoty świętych" (fragmenty).

Z zalecanych dzieł teatralnych i filmowych zrezygnowano z „Apocalypsis cum figuris" reż. Jerzy Grotowski i „Zezowate szczęście" reż. Andrzej Munk, a z tekstów polecanych do samokształcenia zrezygnowano z pozycji: Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Barbara Parniewska, Ewa Popiel-Popiołek, Halina Ulińska „Film w szkolnej edukacji humanistycznej".

Jednocześnie rozszerzono listę lektur uzupełniających w zakresie podstawowym o następujące pozycje: „Kronika książąt polskich" (oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski), Juliusz Słowacki „Listy do matki" (fragmenty), Henryk Sienkiewicz „Listy z podróży do Ameryki" (fragmenty), Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni", Ryszard Krynicki – wybór wierszy, Adam Zagajewski – wybór wierszy, Witold Pilecki „Raport Witolda", Wiesław Kielar „Anus mundi", Zofia Kossak-Szczucka, „Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917-1919", Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie, John Ronald Reuel Tolkien „Władca pierścieni. Drużyna pierścienia".

Do lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym dodano pozycje: Zofia Kossak-Szczucka „Błogosławiona wina", Ferdynand Antoni Ossendowski – „Mocni ludzie", „Ludzie, zwierzęta, bogowie", Krystyna Lubieniecka-Baraniak „Gdy brat staje się katem", Jan Paweł II „Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty), „Tryptyk rzymski", „Pamięć i tożsamość" (fragmenty), „Fides et ratio" (fragmenty), Karol Wojtyła „Przed sklepem jubilera", Stefan Wyszyński „Zapiski więzienne", Paweł Zuchniewicz „Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o prymasie Wyszyńskim".

Listę zalecanych dzieł teatralnych i filmowych rozszerzono o „Przerwanie działań wojennych" reż. Juliusz Machulski, a listę tekstów polecanych do samokształcenia o pozycje: Jan Błoński „Język właściwie użyty. Szkice o poezji polskiej drugiej połowy XX wieku", Grażyna Borkowska „Pozytywiści i inni", Włodzimierz Dłubacz „O kulturę filozofii", Keith Houston „Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski", Czesław Jaroszyński i Piotr Jaroszyński „Kultura słowa. Podstawy retoryki klasycznej", Piotr Jaroszyński „Człowiek i nauka. Studium z filozofii kultury", Karl Jaspers "Idea uniwersytetu„ , Teresa Kowalik i Przemysław Słowiński „Królewski dar. Co Polska i Polacy dali światu", Jakub Z. Lichański Retoryka. Historia – Teoria – Praktyka", t. I i II, „O polską kulturę humanistyczną. Z Mieczysławem A. Krąpcem OP rozmawia Piotr S. Mazur", Ryszard Przybylski „Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego" (...).

Kolejna zmiana – obowiązująca od 1 września 2021 r. – polega na wykreśleniu zalecenia realizacji zajęć wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ) na pierwszej i ostatniej godzinie lekcyjnej.

- Zmiana nie nakłada obligatoryjnego obowiązku innego planowania rozkładu lekcji. Pozwoli natomiast dyrektorowi planować je w najbardziej optymalny sposób, bez narzucania, że powinny być one na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej. Zajęcia WDŻ nie są jedynymi zajęciami w szkole z podziałem na grupy. Nauczycielom przedmiotu WDŻ powinny zostać zapewnione takie same warunki pracy jakie mają inni nauczyciele – podkreśla MEiN.