W niedzielę rozpoczyna się szczyt klimatyczny ONZ w Katowicach

Konferencja w Katowicach potrwa blisko dwa tygodnie, do 14 grudnia. Fot. cop24.katowice.eu/pl.

W niedzielę w stolicy Górnego Śląska rozpoczyna się szczyt klimatyczny ONZ COP24. Najważniejszym zadaniem, jakie stoi przed państwami, to ustanowienie reguł wdrażania pierwszej globalnej umowy klimatycznej, jaką jest Porozumienie paryskie.

Konferencja w Katowicach potrwa blisko dwa tygodnie do 14 grudnia. Jest to oficjalna data zakończenia szczytu. Praktyka pokazuje jednak, że negocjacje "lubią" się przeciągnąć przynajmniej o dzień lub dwa.

Na konferencję w Katowicach oprócz głów państw, szefów rządów, ministrów, przyjedzie wielu przedstawicieli biznesu i organizacji pozarządowych. Według polskich władz w szczycie może brać udział ok. 30 tys. osób.

Głównym zadaniem, jakie stoi przed państwami to przygotowanie mapy drogowej (rulebook) wdrażania Porozumienia paryskiego.

Wynegocjowane w 2015 roku stolicy Francji porozumienie jest pierwszą globalną umową klimatyczną obligującą państwa do działań na rzecz klimatu. Porozumienie weszło w życie 4 listopada 2016 roku po tym, jak dokument ratyfikowało 55 państw odpowiedzialnych za 55 proc. globalnych emisji gazów cieplarnianych. Zacznie ono obowiązywać od 2020 roku. Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie internetowej Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) porozumienie ratyfikowało do tej pory 184 z 197 państw należących do UNFCCC w tym Polska. Prezydent USA Donald Trump zdecydował, że USA wyjdzie z tego porozumienia.

W Paryżu państwa zobowiązały się do utrzymania wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie mniejszym niż 2 st. C w stosunku do epoki przedindustrialnej i kontynuowanie wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatur do 1,5 st. C.

Porozumienie paryskie jako pierwsze zatarło różnicę między państwami rozwiniętymi - zobowiązanymi do ograniczania emisji - a rozwijającymi się - wolnymi od tych zobowiązań. Kraje, które ratyfikowały Porozumienie zobowiązały się działać na rzecz klimatu na podstawie dobrowolnie samodzielnie kształtowanych planów działań.

To w Katowicach mamy usłyszeć odpowiedź na pytanie jak to zrobić, kiedy i jak będą sprawdzane wyniki tych działań. Eksperci wskazują, że na grudniowym szczycie najprawdopodobniej przyjęte zostaną najważniejsze założenia, które będą dopracowywane na następnej konferencji klimatycznej w 2019 roku. Nieoficjalnie się mówi, że gospodarzem tego szczytu może być Brazylia.

W Katowicach państwa będą rozmawiały też nt. finansowania działań adaptacyjnych, inwestycji proekologicznych w biedniejszych krajach.

Mimo, że Porozumienie paryskie zobowiązuje solidarnie wszystkie państwa bez względu na ich zamożność do działań proklimatycznych, to wskazało jednocześnie, że państwa rozwinięte będą łożyć na ograniczanie skutków zmian klimatycznych w krajach rozwijających się.

Środki na ten cel powinny pochodzić zarówno ze środków publicznych, jak i prywatnych. Pieniędzmi zarządzać ma Zielony Fundusz Klimatyczny (GFC), który ma dysponować rocznym budżetem w wysokości 100 mld dolarów od 2020 roku. Po 2025 r. ma być wyznaczony nowy, ambitniejszy cel.

W stolicy Górnego Śląska będzie miał również miejsce finał rozmów na temat tego, jak poprawić skuteczność działań na rzecz klimatu. Poprzednia prezydencja prowadzona przez rząd Fidżi, mały kraj wyspiarski szczególnie narażony na skutki zmian klimatu, podsumuje przykłady i postulaty krajów, które już teraz chcą zwiększenia skuteczności polityki klimatycznej (podsumowanie procesu tzw. Talanoa Dialog).

Polska, która w Katowicach przejmie przewodnictwo nad negocjacjami - wiceminister środowiska Michał Kurtyka zostanie prezydentem COP24 - w trakcie szczytu będzie chciała przedstawić też kilka inicjatyw.

Pierwszą z nich jest deklaracja na rzecz sprawiedliwej transformacji, która ma zostać przyjęta podczas tzw. leaders day 3 grudnia. Uczestniczyć w nim będzie prezydent Andrzej Duda. Resort środowiska wyjaśnia, że deklaracja odnosi się do zapewnienia sprawiedliwej i solidarnej transformacji, która pozwoli ochronić klimat przy jednoczesnym utrzymaniu rozwoju gospodarczego i miejsc pracy.

Kolejną jest partnerstwo na rzecz działań w kierunku rozwoju elektromobilności i zeroemisyjnego transportu (Driving Change Together – Katowice Partnership for Electromobility.). To wspólna inicjatywa Polski i Wielkiej Brytanii, która ma za zadanie łączyć państwa, regiony, miasta i organizacje pozarządowe w działaniach na rzecz ekeltromobilności.

Trzecią inicjatywą są "Lasy dla Klimatu", która wskazuje na kluczową rolę lasów, zasobów przyrodniczych jako naturalnych pochłaniaczy CO2. Polska chce pochwalić się przy tym swoim projektem leśnych gospodarstw węglowych.

Na szczycie zapewne nie zabraknie też dyskusji na temat najnowszego raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), w którym jednoznacznie potwierdzono negatywne skutki zmiany klimatu. W dokumencie czytamy, że ogólnoświatowe redukcje emisji gazów cieplarnianych we wszystkich sektorach mają zasadnicze znaczenie w walce z globalnym ociepleniem. W dokumencie tym naukowcy dowodzą, że wzrost temperatury o 2 stopnie Celsjusza będzie miał katastrofalne skutki. Naukowcy wskazali ponadto, że aby nie przekroczyć tego progu do 2030 r. globalna antropogeniczna emisja CO2 musiałaby spaść o około 45 proc. w porównaniu z 2010 r., osiągając około 2050 r. poziom "zero netto". Oznacza to, że wszelkie ewentualne emisje musiałyby zostać zrównoważone poprzez wychwytywanie CO2 z atmosfery.

Po publikacji raportu, niektóre państwa jak i organizacje ekologiczne, zaapelowały o zwiększenie ambicji klimatycznych ponad to do czego zobowiązano się w Paryżu.

Jakie jest zdanie Polski na ten temat? Minister środowiska Henryk Kowalczyk przekonywał w niedawnej rozmowie z PAP, że na początek powinniśmy rozliczyć się ze swoich zobowiązań paryskich, a dopiero później myśleć o ambitniejszych celach redukcji emisji CO2. (PAP)