"Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata". Uhonorowane cztery Polki
Uczestniczka Powstania Warszawskiego Janina Garbień, ps. "Jasia", odebrała medal "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata"/fot. Jacek Turczyk, PAP
To wyróżnienie dla osób, które ratowały Żydów przed nazistowską zagładą podczas II wojny światowej. Uroczystość wręczenia medali odbyła się w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie.
Medal "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata" odebrała Janina Garbień. Pośmiertnie uhonorowano nim także: jej zmarłą matkę Kazimierę Jasik oraz siostry: Marię Milaszewicz i Helenę Krawczyk. Wszystkie cztery kobiety były zaangażowane w ratowanie 10-letniej dziewczynki Larissy Sztorchan, obecnie Cain.
Ponad pół wieku po wojnie kobieta spotkała się z potomkami rodziny, której zawdzięcza ocalenie. - To wyjątkowa historia także z uwagi na fakt, że na uroczystość Larissa Cain przybyła z Paryża - mówiła ambasador Izraela w Polsce Anna Azari. Podkreśliła, że rzadko zdarza się, kiedy możemy uczestniczyć w uroczystości razem z udziałem żyjących Sprawiedliwych i osób ocalałych z Holokaustu.
Anna Azari w rozmowie z dziennikarzami podkreśliła, że osoby, które ratowały Żydów i ryzykowały swoim życiem i życiem bliskich wykazały się "wielkim bohaterstwem".
Larissa Cain ze wzruszeniem mówiła o trwającej do dzisiaj przyjaźni z Janiną Garbień i jej rodziną. - Czuję się jakby to była moja starsza siostra, to takie nadzwyczajne. Straciłam całą rodzinę, byłam zachwycona, bo miałam drugą rodzinę - opowiadała Larissa Cain.
Podkreśliła, że podczas ukrywania się cały czas towarzyszył jej strach. - Podczas wojny dzieci dokładnie wiedzą, co się dzieje - mówiła Larissa Cain.
Janina Garbień opowiadała o swoich wspomnieniach związanych z przechowywaniem żydowskiej dziewczynki. - Moja siostra uszyła jej sukieneczkę. Trzeba było popsuć parawan, żeby zdobyć materiał - wspominała Janina Garbień. Dodała, że jej rodzina kierowała się przekonaniem, że "trzeba uratować życie dziecka".
Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma profesor Paweł Śpiewak podkreślił, że instytucja ta posiada wiele dokumentów, w tym archiwum getta warszawskiego. Dodał, że w Instytucie powstały pierwsze w Polsce książki dotyczące ratowania Żydów. Podkreślił, że znajduje się tutaj specjalne biuro zajmujące się przekazywaniem informacji do Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie. Profesor Śpiewak nazwał ratujących Żydów "aniołami polskiego świata, polskiego nieba".
Polacy są narodem najczęściej uhonorowywanym medalem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata". Do stycznia tego roku wyróżnienie otrzymało ponad 6800 Polaków.