Sąd: J. Kaczyński nie musi przepraszać R. Sikorskiego za słowa w związku z katastrofą smoleńską
Mec. Elżbieta Kosińska-Kozak (front) na korytarzu sądowym. Warszawski sąd oddalił nieprawomocnie powództwo b. szefa MSZ Radosława Sikorskiego przeciwko prezesowi PiS Jarosławowi Kaczyńskiemu za wypowiedzi przypisujące Sikorskiemu "zdradę dyplomatyczną" w związku z działaniami po katastrofie smoleńskiej. Fot. PAP/Radek Pietruszka
Prezes PiS Jarosław Kaczyński nie musi przepraszać b. szefa MSZ Radosława Sikorskiego za swe wypowiedzi przypisujące mu "zdradę dyplomatyczną" w związku z działaniami po katastrofie smoleńskiej. Warszawski sąd oddalił w poniedziałek nieprawomocnie powództwo b. szefa MSZ.
"Pozwany w ocenie sądu działał w okolicznościach uchylających stan bezprawności, to jest działał w uzasadnionym interesie społecznym, a jego wypowiedzi mieściły się w granicach dozwolonej prawem krytyki, której zakres jest o wiele szerszy w stosunku do osób publicznych, niż wobec osób prywatnych" - wskazała w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie sędzia Anna Ogińska-Łągiewka. Jak wskazała zarówno Sikorski, jak i Kaczyński "są aktywnymi i znanymi uczestnikami dyskursu politycznego", politykami "o odmiennych poglądach politycznych".
Sędzia dodała, że z obu wywiadów prasowych Kaczyńskiego, których dotyczyła sprawa - "całej ich lektury, a nie tylko poszczególnych fragmentów - wynika negatywna ocena działań polskich władz bezpośrednio po katastrofie smoleńskiej, ówczesnego premiera Donalda Tuska i szefa MSZ Sikorskiego, do której pozwany, jako kierujący partią polityczną z dużym poparciem społecznym miał politycznie, społecznie, ale też prywatnie - jako brat zmarłego prezydenta - uzasadnione prawo, a poruszany temat wywoływał powszechne zainteresowanie wśród społeczeństwa".
"Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu w całości. (...) Z uwagi na pełnioną przez powoda w latach 2007-2014 funkcję szefa MSZ, informacja o jego ministerialnych kompetencjach i ich realizowaniu, bądź też nierealizowaniu, w konkretnej sytuacji politycznej po tzw. katastrofie smoleńskiej, z punktu widzenia obiektywnego ich odbioru przez rozsądnego, przeciętnego i uczciwego odbiorcę, stanowiła wiadomość o charakterze neutralnym, niepociągającą za sobą przeświadczenia przeciętnego odbiorcy o sprzeczności wypowiedzi Kaczyńskiego z jakimkolwiek przepisem prawa, czy normą moralną" - wskazała sędzia Ogińska-Łągiewka.
W związku z oddaleniem powództwa w wyroku zasądzono od Sikorskiego na rzecz Kaczyńskiego ponad 4,3 tys. zł "tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego".
W pozwie, który wpłynął do sądu w grudniu 2016 r., Sikorski domagał się od Kaczyńskiego przeprosin w Polskiej Agencji Prasowej i w onet.pl za słowa z wywiadów dla tych mediów, które - według powoda - naruszyły jego dobre imię, cześć i godność. Powód chciał też od pozwanego 30 tys. zł zadośćuczynienia na rzecz Fundacji dla Polski. Strona pozwana wnosiła o oddalenie pozwu.
W wywiadzie z października 2016 r. PAP pytała Kaczyńskiego o jego wypowiedzi nt. działań poprzednich władz, które mogły doprowadzić do katastrofy. "Wedle wiedzy, która do mnie dotarła, ale to nie jest wiedza pełna, nie mam dostępu do wiedzy zdobywanej w trakcie śledztwa, to rzeczywiście pewne dokumenty w tej sprawie odnaleziono. To, że różne rozmowy, telefony w sprawie przygotowania wizyty to była gra, a decyzja (o rozdzieleniu wizyt prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska - PAP) była podjęta dużo wcześniej, wydaje się całkowicie udowodnione. To już jest politycznie i moralnie, a być może także prawno-karnie bardzo ciężki zarzut" - mówił J. Kaczyński.
"Ale jest też sprawa wystąpienia zgodnie z prawem międzynarodowym zastępcy ambasadora Piotra Marciniaka do władz rosyjskich o eksterytorialność terenu, gdzie nastąpiła katastrofa. To rutynowa rzecz, a minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski zdecydował się wycofać z tej decyzji. To bardzo poważna sprawa. Trudno sądzić, żeby została podjęta bez wiedzy i zgody premiera Donalda Tuska. Jest mnóstwo rzeczy, o których do tej pory nie wiedzieliśmy" - dodał prezes PiS.
Kontynuował on ten temat w wywiadzie dla onet.pl. również z października 2016 r. "Żadne śledztwo smoleńskie nie jest na razie przeciwko komukolwiek. Zresztą moja wiedza nie pochodzi ze śledztw. Wiem więcej, choćby na temat tego, jak działała komisja Millera — co częściowo pokazała podkomisja ekspertów Antoniego Macierewicza, publikując nagrania, pokazujące, że poprzedni rząd działał pod dyktando Rosjan. Takich niebywałych działań było więcej. Wiceambasador w Moskwie Piotr Marciniak złożył notę w sprawie eksterytorialności miejsca katastrofy. Następnie polecono mu ją wycofać. To było posunięcie wykonane na polecenie Radosława Sikorskiego, ale czy bez wiedzy Tuska? Tu już jest bardzo poważny przepis kodeksu karnego — zdrada dyplomatyczna" - mówił J. Kaczyński.
"Stawką tej sprawy jest to, czy można bezkarnie używać kłamstwa w życiu publicznym, czy kłamstwo jest sposobem na sprawowanie władzy i wywieranie wpływu na opinię publiczną" - mówił przed tygodniem w sądzie Sikorski. Jak zaznaczał, "wystosowanie takiej noty nie byłoby nawet teoretycznie możliwe". W pozwie podkreślono m.in., że "tezy stawiane przez pozwanego są nieprawdziwe", a zarzut zdrady dyplomatycznej jest "bezprawny i szkalujący".
Strona pozwana odpowiadała, że wypowiedź miała szerszy kontekst i nie dotyczyła samego powoda, lecz była krytyczną oceną władz państwa wobec procedur podjętych po katastrofie. Pełnomocnik J. Kaczyńskiego, mec. Bogusław Kosmus, przywoływał zaś publiczne wypowiedzi Sikorskiego pod adresem przedstawicieli PiS - w tym J. Kaczyńskiego. Oceniał, że "mamy do czynienia z niezwykłą brutalizacją języka politycznego, także powód jest osobą która przyczynia się do tej brutalizacji i wraz z innymi dość wysoko ustawia poprzeczkę w tej kwestii".
Po wyroku pełnomocniczka Sikorskiego mec. Elżbieta Kosińska-Kozak powiedziała dziennikarzom, że wystąpi o uzasadnienie pisemne orzeczenia. "Decyzję co do apelacji będzie podejmował klient, ale nie ukrywam, że to uzasadnienie ustne mnie absolutnie nie przekonało. (...) W mojej ocenie interes społeczny nie może naruszać zasady, że mówimy prawdę, bo to jest przede wszystkim w interesie społecznym, żeby ludzie znali prawdę" - oceniła.
Pełnomocnik J. Kaczyńskiego nie był obecny na poniedziałkowym ogłoszeniu wyroku.
W trakcie procesu sąd w lutym przesłuchał m.in. dyplomatę, który w momencie katastrofy pełnił funkcję dyrektora departamentu wschodniego MSZ. Zeznał on, iż nota ambasady RP w Moskwie z 10 kwietnia 2010 r. dotyczyła zabezpieczenia pozostałości materialnych z miejsca katastrofy i nie była wycofywana. W maju przesłuchana była żona Sikorskiego Anne Applebaum.
Jedno z kilku prokuratorskich śledztw, prowadzonych w związku z katastrofą smoleńską, dotyczy tzw. zdrady dyplomatycznej. Art. 129 Kodeksu karnego przewiduje karę do 10 lat więzienia dla osoby, która w stosunkach z rządem obcego państwa działa na szkodę RP. (PAP)