150 lat temu urodził się gen. J. Dowbor-Muśnicki - dowódca Powstania Wielkopolskiego

2017-10-25, 08:27  Polska Agencja Prasowa

150 lat temu, 25 października 1867 r., w Garbowie na ziemi sandomierskiej urodził się gen. Józef Dowbor-Muśnicki, dowódca I Korpusu Polskiego w Rosji i Wojsk Wielkopolskich w czasie powstania. „Pociągało mnie tylko wojsko” - pisał generał u schyłku życia we wspomnieniach.

Józef Dowbor-Muśnicki w wieku 14 lat wstąpił do Korpusu Kadetów w Petersburgu. Jego dwaj bracia byli oficerami w rosyjskiej armii. „Służąc w obcych szeregach nie zapomnieliśmy jednak nigdy o tem, co nam rodzice wskazywali, a mianowicie to, że Polska odrodzić się musi i potrzebować będzie ludzi odpowiednio i wszechstronne wykształconych, a zatem i wojskowych” - wspominał Dowbor-Muśnicki.

Przez ponad 30 lat służył w wojsku rosyjskim. Był oderwany od środowiska polskiego, dlatego, jak sam przyznawał, mówił nie najlepiej po polsku. Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w 1905 r., a podczas I wojny światowej doszedł do stopnia generała i stanowiska dowódcy korpusu.

W 1917 roku został organizatorem I Korpusu Polskiego w Rosji. Rok później władze bolszewickie bezskutecznie usiłowały zlikwidować tę formację. Dochodziło nawet do starć zbrojnych. Korpus został zdemobilizowany w maju 1918 roku pod naciskiem Niemców. Biograf generała Piotr Bauer pisał, że Dowbor-Muśnicki uważał to wydarzenie nie za likwidację korpusu, lecz za warunek przewiezienia go do kraju, chociaż bez uzbrojenia, i zachowanie w ten sposób kadr dla Wojska Polskiego.

W listopadzie 1918 r. Dowbor-Muśnicki spotkał się z Józefem Piłsudskim, jednak nie otrzymał od niego żadnego istotnego stanowiska wojskowego. Gdy w styczniu 1919 doszło do próby prawicowego zamachu stanu, spiskowcy uwzględniali w swoich planach Dowbora-Muśnickiego. Generał podszedł z ostrożnością do całego przedsięwzięcia, obiecując, że jeśli zamach się uda, to rozważy przyjęcie stanowiska ministra wojny.

Również w styczniu 1919 roku Dowbor-Muśnicki, wskazany jako kandydat przez Piłsudskiego, objął po wyznaczeniu go przez Naczelną Radę Ludową stanowisko dowódcy polskich sił zbrojnych w byłym zaborze pruskim. Zdaniem historyka Piotra Bauera Piłsudski chciał się pozbyć generała, którego traktował za rywala. Piłsudski uważał, że Dowbor nie poradzi sobie w Wielkopolsce i zrazi do siebie tamtejszą ludność. Tak się jednak nie stało.

Gen. Józef Dowbor-Muśnicki przejął oficjalnie dowództwo nad Powstaniem Wielkopolskim 16 stycznia 1919 roku, którego pierwszym dowódcą był Stanisław Taczak.

Dowbor-Muśnicki zreorganizował oddziały powstańcze i przeforsował decyzję o poborze poszczególnych roczników, a także organizował regularną Armię Wielkopolską, która w szczytowym momencie liczyła ponad 100 tys. żołnierzy.

„Brakowało oficerów a gen. Dowbor-Muśnicki przywiózł ze sobą około 200 oficerów z I Korpusu. Szeregowi poznaniacy i ci oficerowie z zaboru rosyjskiego dogadali się ze sobą, bo były to czasy, gdy jednoczono się dla odzyskania niepodległości” - mówił PAP Jarosław Łuczak, kierownik Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego.

Za zasługi w organizacji wojska gen. Józef Dowbor-Muśnicki został mianowany przez Naczelną Radę Ludową generałem broni. Po włączeniu w drugiej połowie 1919 r. Wojsk Wielkopolskich do Wojska Polskiego, Dowbor-Muśnicki został dowódcą frontu wielkopolskiego istniejącego do maja 1920 roku.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej, na początku sierpnia 1920 roku Piłsudski zaproponował niewykorzystanemu dotąd generałowi objęcie dowództwa frontu południowego. Propozycji tej Dowbor-Muśnicki nie przyjął, powodowany obawą, że Piłsudski kieruje go na stracony odcinek walk, by można było go obciążyć winą za niepowodzenia.

Dowbor-Muśnicki uważał natomiast, że powinien dowodzić oddziałami wielkopolskimi, które formował. „Elementarna zasada organizacji wymagała, bym to wojsko prowadził na polu walki” - podkreślał. Odmowa Dowbora-Muśnickiego traktowana była nawet przez ludzi mu życzliwych jako poważny błąd. Jesienią 1920 roku, po złożeniu wniosku o dymisję, Dowbor-Muśnicki został przeniesiony do rezerwy a następnie w stan spoczynku.

Gdy w maju 1926 r. marszałek Józef Piłsudski dokonał zamachu stanu, politycy wielkopolscy rozważali zbrojne przeciwstawienie się mu i widzieli tutaj rolę dla gen. Dowbora-Muśnickiego. Generał uważał jednak, że ewentualne postanowienie o stłumieniu rebelii musi wyjść od prezydenta, rządu lub Sejmu. Jednocześnie obawiał się o bezpieczeństwo państwa i jego granice, gdyby doszło do wojny domowej.

Po 1926 roku przebywał głównie w swoim majątku w Batorowie, w Wielkopolsce. Napisał wspomnienia. Kończył je prośbą do bliskich mu ludzi „o wybaczenie mi tego wielkiego błędu, że nie narzuciłem Polsce ustroju, który odpowiadałby naszym ideałom. Realne do tego możliwości posiadałem”.

Zmarł 26 października 1937 roku w Batorowie. Pochowany został w Lusowie.

Dwie córki generała zostały zamordowane podczas II wojny światowej: Janina Lewandowska w Katyniu, Agnieszka Dowbor - Muśnicka w Palmirach. (PAP)

Kraj i świat

Premier: Nie zostawimy mieszkańców terenów popowodziowych z ich problemami

Premier: Nie zostawimy mieszkańców terenów popowodziowych z ich problemami

2024-09-25, 11:34
Operatorzy od dziś mają obowiązek blokowania połączeń telefonicznych od oszustów

Operatorzy od dziś mają obowiązek blokowania połączeń telefonicznych od oszustów

2024-09-25, 08:49
Rząd przyjął projekt ustawy o usuwaniu skutków powodzi. Zawarto w nim szereg zasiłków

Rząd przyjął projekt ustawy o usuwaniu skutków powodzi. Zawarto w nim szereg zasiłków

2024-09-24, 20:00
Premier: Chcemy przeznaczyć 23 mld zł na pomoc w trakcie powodzi oraz plan odbudowy

Premier: Chcemy przeznaczyć 23 mld zł na pomoc w trakcie powodzi oraz plan odbudowy

2024-09-24, 13:22
Dzieci nie mają lekcji, zamknięte przedszkola i placówki oświatowe. Krajobraz po powodzi

Dzieci nie mają lekcji, zamknięte przedszkola i placówki oświatowe. Krajobraz po powodzi

2024-09-24, 12:30
Operacja Feniks na terenach popowodziowych. Służby przegrupowują siły w Lubuskiem

Operacja „Feniks" na terenach popowodziowych. Służby przegrupowują siły w Lubuskiem

2024-09-23, 19:55
Wojewoda dolnośląski: Sto kontenerów mieszkalnych trafi na tereny zniszczone przez powódź

Wojewoda dolnośląski: Sto kontenerów mieszkalnych trafi na tereny zniszczone przez powódź

2024-09-23, 17:46
Prezydent Duda zaapelował do Polonii o udział w amerykańskich wyborach

Prezydent Duda zaapelował do Polonii o udział w amerykańskich wyborach

2024-09-23, 08:23
Hezbollah wystrzelił w kierunku Hajfy ponad sto rakiet, Izrael odpowiedział atakiem

Hezbollah wystrzelił w kierunku Hajfy ponad sto rakiet, Izrael odpowiedział atakiem

2024-09-22, 11:21
Moja i Twoja Nadzieja powraca. Gwiazdy polskiej sceny muzycznej łączą siły [wideo]

„Moja i Twoja Nadzieja” powraca. Gwiazdy polskiej sceny muzycznej łączą siły [wideo]

2024-09-21, 20:59
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę