Pion śledczy IPN: unieważniane są wyroki z PRL wobec ludzi z podziemia niepodległościowego

2017-08-23, 09:48  Polska Agencja Prasowa

Pion śledczy IPN doprowadza do unieważnień wyroków, które w PRL zapadały wobec żołnierzy i działaczy podziemia niepodległościowego. Od września 2016 r. do lipca br. prokuratorzy IPN skierowali do sądów 344 wnioski w tej sprawie; większość rozpatrzono pozytywnie.

"Wyroki, które zapadały po wojnie w latach 40. i w całym okresie PRL, dotyczyły zarówno żołnierzy podziemia niepodległościowego, zorganizowanej opozycji, jak i szeregu osób, które w jakikolwiek sposób prezentowały odmienne od ówczesnej władzy poglądy polityczne lub też - zdaniem owej władzy - mogły stanowić dlań zagrożenie" - powiedział PAP Andrzej Pozorski, dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zastępca Prokuratora Generalnego.

"Te wyroki w sposób dobitny dokumentują i wykazują, jak daleko sięgały i jak szeroki zakres miały represje ówczesnych władz stosowane wobec społeczeństwa" - dodał Pozorski. "Orzeczenia te łamały życie. Nierzadko młode, a wręcz bardzo młode, gdyż wyroki skazujące dotyczyły często osób w wieku niewiele powyżej 17 lat. Niszczono życie nie tylko skazanym, lecz także ich rodzinom i bliskim - brutalnie przekreślając ich plany na przyszłość (...). Najkrócej można powiedzieć, że ujawnione dotychczas wyroki dobitnie dokumentują ludzką krzywdę i cierpienia zadane w imię obcej ideologii" - podkreślił.

Wśród przykładów wyroków komunistycznych sądów, które obecnie unieważniono, prokurator Pozorski wskazał orzeczenia kary śmierci wobec żołnierzy Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, potajemnie pogrzebanych w dołach śmierci na tzw. Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. To także wyroki śmierci, które zapadły wobec żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, po wykonaniu egzekucji również skrycie pogrzebanych na terenie stołecznego Cmentarza Bródnowskiego.

Wiele wyroków dotyczyło osób, które krytykowały poddaną Moskwie władzę w Polsce. Unieważniono np. wyrok z 1948 r. wobec osoby, której zarzucono, że usiłowała przemocą obalić ustrój państwa, choć jej działanie polegało na rozpowszechnianiu wiadomości, że "Polską rządzą Rosjanie i niedługo zrobią z Polski 17. republikę radziecką". "W innej sprawie, również z 1948 r., została skazana osoba na kilkuletnie więzienie za to, że posiadała broń. Tylko że z naszej analizy wynika, że broń ta została podrzucona oskarżonemu przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, bo był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego i to miało go wyeliminować z udziału w wyborach z 1947 r." - opowiadał prokurator.

Niektóre wyroki komunistycznych sądów mogą zdumiewać. "Jako przykład możemy podać wyrok z 1950 r. skazujący na karę sześciu lat więzienia i przepadek mienia za posiadanie tzw. przepowiedni Wernyhory. Sąd wtedy uznał, że przepowiednia ta mogła wzbudzić przekonanie o nietrwałości ustroju" - mówił Pozorski. "Doprowadziliśmy też do unieważnienia wyroku w wymiarze jednego roku pozbawienia wolności wobec osoby, która zdjęła ze słupa dwie czerwone flagi, które były wywieszone jako dekoracja pierwszomajowa, a następnie je spaliła" - dodał.

Unieważnianie wyroków umożliwiła nowelizacja ustawy o IPN z 2016 r., dzięki której prokuratorzy Instytutu są uprawnieni do kierowania wniosków i występowania przed sądami w sprawach o uznanie za nieważne orzeczeń PRL-owskich sądów. Tryb unieważniania określa ustawa z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

"Po uzyskaniu takiego uprawnienia, w okresie ostatnich 10 miesięcy, a dokładnie od września 2016 r. do lipca 2017 r., prokuratorzy IPN skierowali do sądów łącznie 344 wnioski o uznaniu za nieważne wyroków zapadłych wobec osób represjonowanych. Dotychczas sądy rozpoznały 333 sprawy, z których zaledwie w ośmiu przypadkach odmówiły stwierdzenia nieważności wyroków, czyli 325 wniosków zostało uwzględnionych" - poinformował PAP Pozorski.

Pion śledczy IPN - jak podkreślił dyrektor Pozorski - jeszcze przed nowelizacją ustawy o IPN z ubiegłego roku, kierował wnioski do sądów o unieważnienie orzeczeń z PRL. "Niestety, sądy odmawiały prowadzenia postępowań w tych sprawach, uznając, że prokurator IPN nie ma w tym zakresie kompetencji" - przypomniał. Zapewnił też, że pion śledczy IPN będzie nadal zabiegał o unieważnienie wyroków sądów komunistycznych; w jego ocenie, takich spraw mogą być tysiące.

Orzeczenia o unieważnieniu wyroków, m.in. wojskowych sądów rejonowych z okresu PRL, oznaczają nie tylko uniewinnienie danej osoby i zrzucenie z niej piętna przestępcy, ale również otwierają represjonowanym i ich rodzinom drogę do domagania się zadośćuczynienia i odszkodowań od Skarbu Państwa.

Norbert Nowotnik (PAP)

Kraj i świat

Jego pacjenci nie mieli zębów albo już nie żyli. Stomatolog oszukał NFZ na ponad milion złotych

Jego pacjenci nie mieli zębów albo już nie żyli. Stomatolog oszukał NFZ na ponad milion złotych

2025-01-20, 12:06
CNN: Donald Trump planuje rozmowę z Władimirem Putinem w pierwszych dniach po inauguracji

CNN: Donald Trump planuje rozmowę z Władimirem Putinem w pierwszych dniach po inauguracji

2025-01-20, 09:39
Ośmioletnia dziewczynka spadła z wyciągu krzesełkowego w Białce Tatrzańskiej

Ośmioletnia dziewczynka spadła z wyciągu krzesełkowego w Białce Tatrzańskiej

2025-01-19, 17:14
Izrael: Pojazdy MKCK dotarły do więzienia, skąd mają zabrać 90 Palestyńczyków

Izrael: Pojazdy MKCK dotarły do więzienia, skąd mają zabrać 90 Palestyńczyków

2025-01-19, 16:24
Izrael: Weszło w życie porozumienie o rozejmie z Hamasem. Zawieszenie broni w Strefie Gazy

Izrael: Weszło w życie porozumienie o rozejmie z Hamasem. Zawieszenie broni w Strefie Gazy

2025-01-19, 11:19
USA: Inauguracja prezydentury Donalda Trumpa to seria ceremonii, wieców i parad

USA: Inauguracja prezydentury Donalda Trumpa to seria ceremonii, wieców i parad

2025-01-19, 09:33
Tragedia na Dominikanie: utonęły trzy osoby z Polski. Miały je wciągnąć silne prądy

Tragedia na Dominikanie: utonęły trzy osoby z Polski. Miały je wciągnąć silne prądy

2025-01-18, 18:03
Nie wiedzą, co dzieje się z ich bliskimi. Chcemy, by słyszano nas nie tylko na Ukrainie

Nie wiedzą, co dzieje się z ich bliskimi. „Chcemy, by słyszano nas nie tylko na Ukrainie”

2025-01-18, 17:36
Straż Graniczna: Aleksandr Łukaszenka wywiózł migrantów w kierunku Rosji

Straż Graniczna: Aleksandr Łukaszenka wywiózł migrantów w kierunku Rosji

2025-01-18, 16:58
Rafał Trzaskowski: W 2026 roku musimy wydawać na obronność pięć procent PKB

Rafał Trzaskowski: W 2026 roku musimy wydawać na obronność pięć procent PKB

2025-01-18, 13:19
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę