Rozpoczęły się rozmowy Tuska, Junckera i Davutoglu o migracji
UE i Turcja próbują w piątek uzgodnić ostatecznie plan, który ma pomóc rozwiązać kryzys migracyjny. W negocjacjach wciąż są jednak problemy związane m.in. z tym, by zapewnić odsyłanym z Grecji uchodźcom odpowiednią ochronę i traktowanie w Turcji.
W piątek rano rozmowy z premierem Turcji Ahmetem Davutoglu prowadzą szef Rady Europejskiej Donald Tusk, przewodniczący KE Jean-Claude Juncker oraz premier sprawującej prezydencję Holandii Mark Rutte.
"Jestem przekonany, że uda się nam osiągnąć nasz cel, by pomóc wszystkim uchodźcom, a także pogłębić relacje UE-Turcja, co jest dobrą wiadomością dla naszego kontynentu" - mówił przed wejściem na spotkanie Davutoglu.
Przekonywał, że wartości humanitarne oraz europejskie są bardzo ważne dla Turcji, w której przebywa 2,7 mln uchodźców z Syrii. Podkreślał, że jego kraj i UE mają ten sam cel - pomoc uchodźcom, zwłaszcza z Syrii.
Unia chce jednak od Ankary, by w bardziej wiążący sposób zadeklarowała, że odsyłani z Grecji uchodźcy będą mieli w Turcji prawa i ochronę równorzędną do tych, jaką gwarantuje konwencja genewska.
Tymczasem rząd w Ankarze uważa, że już zapewnia uchodźcom odpowiednie traktowanie zgodne z międzynarodowymi wartościami, dlatego nie chce się zgodzić na dodatkowe zobowiązania w tej dziedzinie - twierdzą unijni dyplomaci.
Turcja utrzymuje tzw. geograficzny wyjątek od Konwencji genewskiej w sprawie statusu uchodźcy z 1951 r., który oznacza, że za uchodźców uznaje tylko uciekinierów z krajów członkowskich Rady Europy. Syryjczykom tureckie prawo przyznaje tzw. tymczasową ochronę.
Unijni przywódcy zdają sobie sprawę, że plan odsyłania uchodźców będzie dużym wyzwaniem logistycznym. Grecja może potrzebować nawet 3-4 tysiące dodatkowego personelu, aby sprawnie rozpatrywać wnioski o azyl i podejmować decyzje o odsyłaniu uchodźców do Turcji. UE podkreśla, że każdy przypadek ma być rozpatrywany indywidualnie.
Uchodźca musi mieć też prawo do odwołania się od decyzji odmawiającej przyznania azylu, co wymaga też ustanowienia wyspecjalizowanych sądów na greckich wyspach.
W nocy z czwartku na piątek przywódcy unijni rozmawiali we własnym gronie o stanowisku wobec Turcji. Udało im się wypracować podstawę do negocjacji z Ankarą, ale nie byli w stanie zgodzić się na projekt wspólnego unijno-tureckiego oświadczenia.
"Niektóre elementy deklaracji są trudne dla państw członkowskich" - informował dziennikarzy pragnący zachować anonimowość urzędnik unijny.
Po rozmowach Tuska, Junckera, Rutte i Davutoglu do stołu z tureckim premierem mają zasiąść liderzy wszystkich państw UE, by przypieczętować zawarcie porozumienia. Wstępnie spotkanie planowane jest na godz. 13.
Osiągniecie porozumienia nie będzie też łatwe ze względu na stanowisko Cypru. Dla wyspy problematyczna jest turecka propozycja dotycząca otwarcia pięciu nowych rozdziałów w negocjacjach w sprawie przystąpienia Turcji do UE. Nie zgadzają się na to władze w Nikozji, które od 40 lat uwikłane są w konflikt z Turcją wokół Tureckiej Republiki Cypru Północnego.
Aby znaleźć kompromis w nocy z czwartku na piątek Tusk negocjował z cypryjskim przywódcą, równocześnie kontaktując się telefonicznie z premierem Turcji.
Projekt planu unijno-tureckiego zakłada, że za każdego odesłanego do Turcji Syryjczyka kraje unijne przejmą jednego syryjskiego uchodźcę z tureckich obozów. Polsce zależało na tym, aby to rozwiązanie nie tworzyło nowych zobowiązań do przyjmowania uchodźców niż uzgodnione w ubiegłym roku programy przesiedleń i relokacji uchodźców.
Z Brukseli Krzysztof Strzępka i Anna Widzyk (PAP)