Otwarto pierwszy w Polsce ośrodek oferujący radioterapię protonową
Pierwszy w Polsce ośrodek oferujący radioterapię protonową - Centrum Cyklotronowe Bronowice (CCB) - otwarto w czwartek na terenie Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. To szansa dla chorych na nowotwory i dla naukowców.
Na razie nie wiadomo, jakie rodzaje nowotworów będą leczone w Krakowie metodą radioterapii protonowej. Do końca października ma być gotowa rekomendacja Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, a do końca listopada wycena świadczeń.
Budowa Centrum Cyklotronowego Bronowice trwała cztery lata i kosztowała ponad 265 mln zł. Powstał ośrodek badawczy i terapeutyczny wyposażony w cyklotron Proteus C-235, z halą eksperymentalną służącą do badań fizykom, ze stanowiskiem do radioterapii nowotworów gałki ocznej oraz dwoma stanowiskami do nowotworów umiejscowionych w innych częściach ciała.
Jak podkreślił podczas uroczystego otwarcia Centrum dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN prof. Marek Jeżabek, Polska dołączyła do grona kilkunastu krajów, w których działa obecnie ponad 50 ośrodków oferujących radioterapię protonową.
"Jesteśmy jedynym ośrodkiem radioterapii protonowej w Polsce i chcemy, żeby Centrum służyło całemu polskiemu środowisku lekarskiemu, zarówno do badań naukowych, jak i leczenia pacjentów" – mówił mediom prof. Jeżabek.
W Instytucie Fizyki Jądrowej PAN do tej pory leczeni byli chorzy z czerniakiem gałki ocznej - małopolski oddział NFZ podpisał umowę ze Szpitalem Uniwersyteckim, a świadczenia te są wykonywane na terenie IFJ. Od 2013 r. do końca października br. z tej możliwości skorzystało 101 osób. W 2013 r. NFZ na ten cel przeznaczył 1 mln 260 tys. zł, w 2014 r. - 2 mln 415 tys. i taką samą kwotę w tym roku.
Na razie nie wiadomo, jakie inne rodzaje nowotworów będzie można leczyć w Centrum Cyklotronowym Bronowice. Eksperci przekazali w maju MZ rekomendację dot. stosowania radioterapii protonowej w leczeniu ponad 80 różnych typów nowotworów według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10.
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w pierwszej kolejności ocenia zasadności stosowania tej terapii w przypadku dziesięciu rodzajów nowotworów, m.in. nowotworów podstawy czaszki, oponiaków złośliwych, wysoko zróżnicowanych glejaków, wybranych guzów ośrodkowego układu nerwowego oraz niektórych nowotworów dziecięcych. Prezes Agencji ma wydać rekomendację w tej sprawie do końca października. "Jednocześnie trwa intensywny proces w obszarze wyceny świadczeń. Analizujemy koszty i zbieramy dane. (…) Zakładamy, że cały ten proces zakończy się ze strony Agencji do końca listopada" – mówiła w czwartek dyrektor Wydziału Taryfikacji w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji dr Gabriela Sujkowska.
Terapia protonowa to nowoczesna metoda leczenia nowotworów stosowana w kilkunastu ośrodkach na świecie, głównie w USA i Europie Zachodniej. Do naświetlania zmian nowotworowych wykorzystuje się promieniowanie protonowe. Ma ono tę zaletę, że pozwala skoncentrować optymalną dawkę w samym guzie nowotworowym, oszczędzając zdrowe tkanki położone płycej. Ale specjaliści podkreślają, że terapia protonowa nie jest najlepszą metodą do leczenia wszystkich rodzajów nowotworów.
"My z tą terapią przecieramy w Polsce szlaki. To procedura – poza leczeniem nowotworów oka - nowa, która musi być zarejestrowana. Chcemy ją jak najszybciej uruchomić" - mówił dyrektor Centrum Onkologii Oddział w Krakowie dr Jerzy Jakubowicz. "Sądzę, że w ciągu miesiąca, maksymalnie dwóch zaistnieje szansa skierowania tu pierwszych pacjentów" – dodał. Jak wyjaśnił, do realizacji radioterapii protonowej wskazane zostały trzy krakowskie placówki: Szpital Uniwersytecki, Centrum Onkologii i Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie. Do tych ośrodków będą w przyszłości trafiać chorzy z całego kraju i z nich będą przewożeni do Centrum Cyklotronowego Bronowice.
Konsultant krajowy ds. radioterapii onkologicznej dr Rafał Dziadziuszko mówił, że zależy mu na powszechnym i równym dostępie pacjentów z całej Polski do tej nowoczesnej metody leczenia. "Ważne jest także, by wyniki leczenia były zbierane we wspólnym rejestrze" – podkreślił.
Jak poinformowała PAP p.o. rzecznika prasowego NFZ Sylwia Wądrzyk, w latach 2010-2014 do prezesa Funduszu wpłynęły 102 wnioski dotyczące radioterapii protonowej poza Polską: 62 z nich dotyczyło nowotworu oka, a 40 – nowotworów innych narządów. Pacjenci korzystali z leczenia w Niemczech (73 zgody), Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i USA. W dwóch przypadkach decyzja NFZ była odmowna z uwagi na możliwość przeprowadzenia terapii w kraju.
Koszty oszacowane przez ośrodki zagraniczne na podstawie zgód wydanych na leczenie poza granicami kraju w ostatnich pięciu latach wyniosły w sumie 11 mln 755 tys. zł. Najdroższe świadczenie wykonane w USA kosztowało 1 mln 267 tys. zł, najtańsza była protonoterapia oka w ośrodku niemieckim - 18,1 tys. zł. Średni szacunkowy koszt protonoterapii w ośrodkach niemieckich wyniósł niemal 93 tys. zł, a w ośrodkach francuskich ok. 250 tys. zł.
Z cyklotronu Proteus C-235 korzystają także naukowcy, m.in. fizycy, inżynierowie i radiobiolodzy, którym produkowane przez cyklotron wiązki protonów służą m.in. do badania właściwości materii i wrażliwości materiałów biologicznych na promieniowanie. (PAP)
