Zdaniem ekspertów, przeciwnicy JOW zostali w domach
Mimo że większość głosujących opowiedziała się w referendum za wprowadzeniem jednomandatowych okręgów wyborczych, to tak naprawdę ciężko orzec, co Polacy tak naprawdę o tym sądzą - oceniają eksperci. Według nich 50-proc. próg frekwencji zniechęcił przeciwników JOW do głosowania.
Jak poinformowała Państwowa Komisja Wyborcza frekwencja w niedzielnym referendum wyniosła 7,80 proc., co oznacza, że referendum nie jest wiążące. Na pytanie dotyczące wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu "tak" odpowiedziało 78,75 proc. głosujących.
Politolog z UW Olgierd Annusewicz powiedział PAP, że na podstawie wyników referendum trudno tak naprawdę stwierdzić, co Polacy sądzą na temat wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych i zmiany ordynacji wyborczej.
"A to dlatego, że konstrukcja referendum jest obarczona wadą - jego wynik jest wiążący wtedy, gdy weźmie w nim udział co najmniej połowa uprawnionych do głosowania. To powoduje, że obywatel, który sprzeciwia się jakiemuś rozwiązaniu i głosowałby na +nie+ w odpowiedzi na pytanie referendalne, ma większe szanse na osiągnięcie swojego celu nie idąc głosować" - mówił.
"Można powiedzieć, że jeśli ktoś jest zwolennikiem JOW, to prawdopodobnie wziął udział we wczorajszym referendum i zapewne oddał głos na +tak+. Przeciwnicy, w większości, zostali w domach" - uznał. "My głosujemy także nie idąc do wyborów" - dodał politolog.
Jak podkreślił, są oczywiście i tacy wyborcy, którzy chodzą do urn z obywatelskiego obowiązku, ale frekwencja w tym referendum pokazała, że są oni w mniejszości.
Annusewicz mówił, że z wyników referendum wynikałoby, że zwolennicy JOW stanowią od 6 do 7 proc. wyborców, ale takie szacunki obarczone są bardzo dużym ryzykiem. "Trudno jest powiedzieć, jaka była mobilizacja wśród zwolenników jednomandatowych okręgów wyborczych i jaka ich część poszła zagłosować" - dodał.
Socjolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego dr Jarosław Flis ocenia, że przeciwko zaangażowaniu obywateli w referendum działał "cały splot okoliczności". "Ogólnopolskie partie w tym czasie zainteresowane były układaniem list na wybory parlamentarne, dlatego ich kampania referendalna była żadna. Nie widać było, by ci, którzy mieli zmiany przegłosować w Sejmie, podejmowali inicjatywę i uwiarygadniali swoją aktywnością możliwość wprowadzenia zmian. Wyborcy tych partii widząc, że ich siła polityczna nie angażuje się w referendum, sami stwierdzali, że nie warto się tym interesować" - ocenił.
Zdaniem Flisa nawet stanowiska partii w kwestii jednomandatowych okręgów wyborczych nie były do końca klarowne. "Dwie główne partie miały w zasadzie podobne stanowisko: PO była za, bo opowiadała się za systemem niemieckim, PiS był przeciw, bo opowiadał się za systemem niemieckim" - stwierdził socjolog. Nawiązał do systemu ordynacji funkcjonującego w Niemczech, gdzie połowa mandatów jest przydzielana zgodnie z systemem proporcjonalnym, połowa deputowanych pochodzi z wyboru w jednomandatowych okręgach wyborczych.
Flis również uważa, że 50-proc. wymóg frekwencji to "fatalny błąd" w konstrukcji referendum. "Ci, którzy zmian nie chcą, nie głosują, bo oddanie głosu mogłoby oznaczać de facto poparcie rozwiązania, któremu się sprzeciwiają - gdyby swoim głosem na +nie+ przyczynili się do przekroczenia progu frekwencji w głosowaniu, w którym większość głosowała na +tak+. Logiczne jest więc, że przy tej konstrukcji referendum ludzie nie chcą głosować" - powiedział socjolog. Zwrócił uwagę, że przeciwne jednomandatowym okręgom PSL nie agitowało za głosowaniem przeciwko JOW, lecz po prostu zniechęcało do udziału w referendum.
Podobne sytuacje - według niego - obserwujemy w referendach lokalnych, gdy chodzi o odwołanie rady, wójta, burmistrza czy prezydenta - ci, którzy tego nie chcą, nie idą głosować i referendum jest nieważne, bo nie spełnia wymogu frekwencji. (PAP)