Posłowie za prezydenckim projektem dot. poszukiwań ofiar komunizmu
Wznowienie ekshumacji ofiar komunistycznego terroru na Łączce na warszawskich Powązkach umożliwi projekt nowelizacji ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz niektórych innych ustaw, który w środę został przyjęty przez sejmową komisję administracji i cyfryzacji.
"Prace ekshumacyjne na warszawskich Powązkach - na kwaterze "Ł", zwanej Łączką - zostały wstrzymane z tego względu, że IPN nie mógł na podstawie istniejących norm prawnych kontynuować ekshumacji. Okazało się bowiem, że w miejscach potencjalnego pochówku ofiar komunizmu znajdują się późniejsze groby, z lat 80. Tych nowszych pochówków dokonano w tym miejscu za pozwoleniem władz komunistycznych, które z pełną premedytacją chciały przykryć dowody swoich zbrodni z lat 40. W latach 80. na Łączce chowano prominentów dawnego systemu, ale także zwyczajnych ludzi, niezwiązanych z ówczesną władzą" - powiedział PAP poseł sprawozdawca Tomasz Szymański (PO).
"Nie mieliśmy do tej pory żadnych instrumentów prawnych, żeby wznowić ekshumacje, choć spodziewamy się, że pod tymi późniejszymi grobami leży ok. 90 niezidentyfikowanych ofiar komunizmu, zapewne także rotmistrz Pilecki. Stąd prezydencka inicjatywa ustawodawcza, żeby przygotować odpowiednie zmiany regulujące możliwości prowadzenia ekshumacji. To ważna, trudna i delikatna materia, ponieważ tam spoczywają ludzie. I to, czy ktoś był prominentnym działaczem poprzedniego systemu, nie ma tutaj znaczenia, grobom należy się szacunek. Ta nowelizacja to wyjście z patowej sytuacji, w której się znaleźliśmy. Mam nadzieję, że ustawa zostanie teraz szybko przegłosowana w Sejmie" - dodał Szymański.
We wtorek do prezydenckiego projektu nowelizacji ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych pozytywnie ustosunkował się rząd, który dokonał też wstępnego oszacowania skutków finansowych proponowanej nowelizacji. Rada Ministrów uważa, że wszystkie koszty obowiązywania nowej regulacji powinny być finansowane w ramach limitu wydatków określonych w ustawie budżetowej na dany rok.
Prezydent Bronisław Komorowski skierował projekt nowelizacji do Sejmu w ub. roku. Celem inicjatywy jest umożliwienie godnego pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-56, straconych na mocy wyroków sądowych, zamordowanych lub zmarłych w siedzibach urzędów bezpieczeństwa, więzieniach, obozach, zabitych w czasie walk bądź pacyfikacji.
Projekt obejmuje zmiany w trzech ustawach - o grobach i cmentarzach wojennych; o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz o IPN. Wprowadza prawne podstawy ekshumacji i przeniesienia grobu w inne miejsce, a także związaną z tym procedurę postępowania przeprowadzaną na podstawie decyzji wojewody na wniosek prezesa IPN.
Proponowana w nowelizacji procedura ekshumacji i przenoszenia grobów jest kilkuetapowa i zakłada udział rodzin w ustaleniu nowej lokalizacji grobu. Nowelizacja doprecyzowuje także przepisy definiujące pojęcie grobu wojennego i umożliwienie objęcia ochroną miejsc spoczynku ofiar komunizmu. Uzupełnia również przepisy określające funkcje badawcze i edukacyjne IPN i wprowadzające normy określające szczególny tryb postępowania przy realizacji badań naukowych i poszukiwawczych ofiar. Porządkuje też reguły związane z procesem podjęcia i prowadzenia poszukiwań i badań. Nowelizacja umożliwi wznowienie prac na Łączce, ale też w innych miejscach pochówku ofiar komunistycznego terroru rozsianych po całym kraju. (PAP)