Wielkopiątkowa tradycja strojenia Grobu Pańskiego
Zgodnie z polską tradycją Groby Pańskie w kościołach buduje się na Wielki Piątek. Od lat nawiązują one do aktualnej sytuacji w kraju i na świecie. Groby często symbolizowały trudne polskie doświadczenia.
Tradycja strojenia Grobu Pańskiego istnieje od średniowiecza. W XVIII w. zwyczaj ten zanikł prawie w całej Europie. Zachował się tylko na terenie Austrii, Węgier, Polski i południowych Niemiec.
Grób Pański jest symboliczną dekoracją przygotowywaną w kościołach w Wielkim Tygodniu na pamiątkę śmierci Chrystusa. W różnych okresach historycznych starano się wprowadzać do grobów aktualne motywy. W czasach rozbiorów, okupacji niemieckiej oraz stanu wojennego ustrojony grób odzwierciedlał aktualne przeżycia narodu polskiego.
W Wielki Piątek i Wielką Sobotę wierni tłumnie odwiedzają groby. Mieszkańcy Warszawy pamiętają kolejki przed kościołem Matki Boskiej Łaskawej (księży jezuitów) w czasie stanu wojennego na Starym Mieście, w którym szczególnie dbano o aktualną wymowę Grobu Pańskiego.
W ubiegłych latach wystroje grobów Chrystusa budziły wiele kontrowersji, a zwłaszcza groby w kościele św. Brygidy w Gdańsku, które przygotowywał nieżyjący już ks. prałat Henryk Jankowski.
We wczesnym średniowieczu Najświętszy Sakrament był zanoszony po liturgii eucharystycznej na przechowanie do zakrystii lub bocznej kaplicy. Z tego zwyczaju wywodzi się procesja do kaplicy adoracji w Wielki Czwartek.
Od czasów Karola Wielkiego niemal w całej Europie trwał paraliturgiczny obrzęd składania pod kamienną płytą grobową samego krzyża lub Chrystusa w postaci eucharystycznej. W niektórych kościołach składano w ten sposób krzyż, a w jego centrum puszkę z Najświętszym Sakramentem. Hostię w monstrancji nad wyobrażeniem grobu Chrystusa po raz pierwszy wystawiono w kościele jezuitów w Monachium. Dopiero w epoce baroku wprowadzono dodatkowo figurę zmartwychwstałego Jezusa przykrytego całunem.
Na zakończenie liturgii Wielkiego Piątku do przygotowanego wcześniej Grobu Bożego zanoszono w procesji krzyż (w XV wieku), później krzyż i monstrancję z Najświętszym Sakramentem (w XVI w.). (PAP)