Pierwsze w Polsce pamiątkowe monety z wizerunkami Żołnierzy Wyklętych
Fundacja Muzeum Żołnierzy Wyklętych, które ma powstać w Ostrołęce (Mazowieckie), przygotowuje serię pierwszych w Polsce numizmatów z wizerunkami żołnierzy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego. Wydanie numizmatów ma wesprzeć budowę muzeum.
Pamiątkowe monety w dwóch nominałach „1 Wilk” oraz „10 Wilków” bite są w mosiądzu i srebrze. Pierwsza z serii, wydana w obu nominałach, przedstawia na awersie wizerunek sanitariuszki 5. Wileńskiej Brygady AK Danuty Siedzikówny ps. „Inka” (1928-46).
Jak poinformował w czwartek PAP Jacek Karczewski, pełnomocnik prezydenta Ostrołęki ds. utworzenia Muzeum Żołnierzy Wyklętych, kolejne numizmaty, przedstawiające m.in. prezesa zrzeszenia Wolność i Niezawisłość ppłk Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług” (1913-51) oraz rtm. Witolda Pileckiego (1901-48) zostaną wydane jeszcze w marcu.
„Naszym celem jest uwiecznienie na numizmatach wszystkich Żołnierzy Wyklętych, którzy zostaną zgłoszeni przez osoby indywidualne lub organizacje działające na rzecz upamiętnienia ich walki. Docelowo kolekcja będzie swego rodzaju pomnikiem dla heroicznych obrońców naszej ojczyzny” – podkreślił Karczewski.
Jak dodał Fundacja Muzeum Żołnierzy Wyklętych czeka na podpowiedzi i propozycje postaci, które powinny zostać upamiętnione na pamiątkowych numizmatach. W planach są m.in. monety z wizerunkami żołnierza AK por. Józefa Kurasia ps. „Ogień” (1915-47), sierż. Józefa Franczaka ps. „Lalek” (1918-63) i mjr Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka” (1910-51).
„Oprócz tych najbardziej znanych postaci, chcielibyśmy przedstawić na monetach żołnierzy, oficerów i dowódców, o których pamięć trwa bardziej w wymiarze lokalnym. Nie wyznaczamy ostatecznego terminu zakończenia akcji wydawania monet” - zaznaczył Karczewski. Wyjaśnił, że pamiątkowe monety będą wydawane jako forma zbiórki publicznej. „Monety, niezwykle starannie wybite, chcemy ofiarować osobom, które wspierają budowę Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce” – powiedział.
Każdy darczyńca, który ofiaruje przynajmniej 10 zł otrzyma monetę mosiężną „1 Wilka”, a ofiarodawcy, którzy przekażą 100 zł otrzymają srebrną monetę próby 999.9 o nominale „10 Wilków”. Karczewski podkreślił, że nazwa numizmatów nawiązuje symbolicznie m.in. do postaci płk Aleksandra Krzyżanowskiego, ps. „Wilk” (1895-1951) żołnierza Wojska Polskiego, komendanta Okręgu Wileńskiego AK, a także wiersza Zbigniewa Herberta pt. „Wilki”, poświęconego losom Żołnierzy Wyklętych.
Średnica pamiątkowych monet w obu nominałach wynosić będzie 32 mm. Rewers każdej z monet przedstawiał będzie budynek dawnego aresztu śledczego UB w Ostrołęce, gdzie powstaje Muzeum Żołnierzy Wyklętych.
1 marca w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na terenie byłego aresztu śledczego w Ostrołęce zaprezentowana zostanie oficjalnie makieta przyszłego Muzeum Żołnierzy Wyklętych, przedstawiająca koncepcję odremontowanego i zaadaptowanego na potrzeby ekspozycyjne obiektu. Placówka ma powstać m.in. przy wsparciu ostrołęckiego samorządu.
W założeniu muzeum pełniło będzie rolę centrum naukowego i edukacyjnego, poświęconego historii Żołnierzy Wyklętych, oddziałów i organizacji z terenu całej Polski, w tym działających w granicach II Rzeczpospolitej. Stała ekspozycja prezentowała będzie pamiątki podziemia antykomunistycznego, w tym broń, dokumenty i fotografie. Częścią wystawy ma być m.in. zainscenizowana leśna kwatera partyzancka.
Według szacunków, w 1945 r. do czynnego podziemia antykomunistycznego należało od 120 do 180 tys. osób, z czego w ponad 300 leśnych oddziałach partyzanckich służyło do 17 tys. żołnierzy. W walkach z NKWD, KBW, UB i MO poległo ponad 8,5 tys. osób. Blisko 80 tys. osób z podziemia antykomunistycznego zostało aresztowanych i trafiło do więzień. Wielu z nich zmarło w wyniku tortur lub zostało straconych w egzekucjach po procesach pokazowych. (PAP)