Naukowcy o zmianach w prawie o ochronie zwierząt doświadczalnych

2014-12-19, 17:36  Polska Agencja Prasowa

Lokalne komisje etyczne nie będą w stanie podejmować kompetentnych decyzji – ostrzega przewodniczący Krajowej Komisji Etycznej, prof. Krzysztof Turlejski, komentując uchwaloną w piątek ustawę o ochronie zwierząt doświadczalnych. Są też naukowcy, którzy te nowe prawo uważają za korzystne.

To, w jaki sposób ustawa reguluje skład lokalnych komisji etycznych, negatywnie wpłynie na przebieg prac tych komisji – uważa prof. Turlejski, neurolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego.

Komisje te udzielają zgody na prowadzenie badań z udziałem zwierząt. Oceniają przy tym, czy planowane doświadczenie ma dostateczne uzasadnienie naukowe lub edukacyjne, by zrównoważyć jego uciążliwość dla badanych zwierząt.

Uchwalona w piątek ustawa przewiduje, że 12-osobowe lokalne komisje etyczne składać się będą w połowie z naukowców prowadzących eksperymenty (biologów, weterynarzy czy lekarzy), a w połowie – z humanistów (prawników czy etyków) oraz przedstawicieli organizacji społecznych (NGO), których będzie nie mniej niż trzech. Kworum w tych komisjach ma wynosić 50 proc., a przegłosowanie wniosku będzie wymagać dwóch trzecich głosów pozytywnych.

"Boję się, że skutki tak zaplanowanego systemu będą opłakane" - mówi Turlejski. "Mamy perspektywę stworzenia komisji, których połowę stanowić będą ludzie nieznający ani fizjologii zwierząt, ani metodyki badań naukowych. Tymczasem będą oni musieli nie tylko oceniać wnioski, ale później również prowadzić kontrole, do czego zabraknie im kompetencji".

Według prof. Turlejskiego przy takim składzie komisji liczba niekompetentnych decyzji, jakie będą podjęte, będzie bardzo duża. "Z mojej praktyki wynika, że aż ponad 80 proc. obiekcji wobec wniosków o badania z udziałem zwierząt zgłaszali dotychczas wcale nie przedstawiciele NGO, tylko sami naukowcy. Oni wiedzieli, że badanie zaplanowane w taki, a nie inny sposób grozi +zmarnowaniem+ zwierząt czy uzyskaniem bezwartościowych wyników" - przypomniał.

Prof. Turlejski szacuje, że dotychczas wśród wniosków o badania z udziałem zwierząt bezbłędnych w chwili złożenia było tylko ok. 10-20 proc. Często komisja wskazywała błędy lub sugerowała zmiany, a wniosek stawał się przez to bardziej racjonalny i dopracowany. Ostatecznie odrzucano 2-5 proc. wszystkich wniosków, czyli od kilku do kilkunastu rocznie. Taki tryb (negocjacyjny) rozpatrywania wniosków przyjęto także w Anglii, z tym samym skutkiem - dodał.

Z kolei naukowcy, którzy w czasie prac nad ustawą zabiegali o większą ochronę zwierząt uważają, że zmiany przyniosą dobre efekty.

"Teraz można liczyć na to, że częściej będzie zdarzało się, że lokalna komisja etyczna uzna jakieś doświadczenie za niedopuszczalne ze względów etycznych. To byłby ogromny krok w stosunku do praktyki funkcjonowania dotychczasowego prawa" - powiedział PAP wiceprzewodniczący Krajowej Komisji Etycznej (KKE), dr hab. Tomasz Pietrzykowski - prawnik, który podczas sejmowych prac nad projektem ustawy reprezentował stronę społeczną.

"Do tej pory przygniatająca większość, bo aż 98 proc. propozycji eksperymentów zgłaszanych przez badaczy do lokalnych komisji etycznych, uzyskiwała zgodę, bo liczebnie przeważali w nich przedstawiciele środowisk eksperymentatorów. Inne środowiska, w tym przedstawiciele organizacji pozarządowych, nie miały zbyt wiele do powiedzenia, a wnioski przyjmowano często dość machinalnie, dzięki większości posiadanej przez samych eksperymentatorów" - powiedział Pietrzykowski.

Jego zdaniem proces badania wniosków będzie teraz przebiegał bardziej wnikliwie, rygorystycznie i efektywnie.

Mimo wprowadzenia wielu poprawek projekt wciąż zawiera poważne wady - powiedział PAP prof. Andrzej Elżanowski z PAN i Polskiego Towarzystwa Etycznego, który brał udział w konsultacjach i sejmowych pracach nad projektem, zabiegając o zwiększenie ochrony zwierząt. Jedna z nich dotyczy zabijania zwierząt wyłącznie dla pozyskania organów i tkanek. Zgodnie z nową ustawą każda procedura z wykorzystaniem zwierząt wymaga zgody komisji etycznych. Wyjątkiem jest uśmiercanie zwierząt dla pobrania tkanek. Zwierzęta zabite w tym celu znajdą się jednak w specjalnym wykazie, dzięki czemu znana będzie informacja na temat ich liczby.

"Po wejściu w życie nowej ustawy liczba zwierząt używanych do doświadczeń automatycznie zmniejszy się w statystykach, bo te zabijane +tylko+ na tkanki i narządy nie będą wliczone" - tłumaczy prof. Elżanowski.

Za drugi ważny problem prof. Elżanowski uważa przekazanie Inspekcji Weterynaryjnej nadzoru nad warunkami wykonywania doświadczeń na zwierzętach. "Inspekcja nie wykonuje nawet nadzoru wynikającego z ustawy o ochronie zwierząt, a teraz ma nadzorować także to" - ocenił prof. Elżanowski. - Dotychczas taką kontrolę, np. wizję lokalną, mogły prowadzić komisje etyczne. Teraz nie będą miały do tego prawa" - dodał.

Uchwalona w piątek ustawa dostosowuje polskie prawo do zapisów dyrektywy unijnej, uwzględniającej odkrycia dotyczące odczuwania i wyrażania przez zwierzęta bólu, cierpienia i stresu. Obowiązująca w Polsce ustawa z 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach nie uwzględnia wszystkich regulacji unijnych. Według projektodawców nowa ustawa ma zmniejszyć cierpienie zwierząt i ograniczyć ryzyko prowadzenia doświadczeń zbędnych i nieuzasadnionych. (PAP)

Kraj i świat

Apel do prezydenta Komorowskiego ws. terenów b. Stoczni Gdańskiej

2014-12-19, 17:34

Wiceszef MSW: Polska przyjmie syryjskich uchodźców

2014-12-19, 17:34

B. agent CBA Tomasz Kaczmarek oskarżony

2014-12-19, 17:33

Łukaszenka w niedzielę spotka się z Poroszenką w Kijowie

2014-12-19, 17:32

Przepisy o badaniach prowadzonych na zwierzętach

2014-12-19, 17:31

Krajowa Rada Prokuratury zarzuca Radzie Naukowej IPN naruszanie niezależności

2014-12-19, 17:29

Prezydent podpisał postanowienie ws. nowej misji w Afganistanie

2014-12-19, 17:28

MF liczy, że projekt noweli Ordynacji podatkowej trafi w styczniu do Sejmu

2014-12-19, 17:27

Rosyjskie banki zaczynają odczuwać skutki dewaluacji rubla

2014-12-19, 17:26
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę