MSZ odtajnił szyfrogramy z 1989 r. wysłane do Polski z ambasad PRL

2013-06-04, 08:42  Polska Agencja Prasowa

MSZ opublikował depesze-szyfrogramy z 1989 r. wysyłane z ambasad PRL w Londynie, Paryżu, Rzymie i Kolonii do centralnych władz w Warszawie. To licząca 253 dokumentów korespondencja dotycząca Okrągłego Stołu i reakcji europejskich stolic na polską transformację.

"Prezentujemy na stronie internetowej MSZ dokumenty, w znakomitej większości depesze z naszych placówek w Europie Zachodniej. To ciekawa lektura, dlatego że są to dokumenty, które były wytwarzane w tym czasie +na gorąco+. To +żywa historia+" - powiedziała Małgorzata Mroczkowska, która w MSZ kieruje Biurem Archiwum i Zarządzania Informacją. Podkreśliła, że podczas lektury opublikowanej dokumentacji każdy będzie mógł samodzielnie przekonać się, jak w ówczesnym czasie polskiej transformacji pracowali ambasadorzy PRL.

"To materiał, który może zainteresować nie tylko wąskie grono historyków lub dyplomatów, ale też grono młodych osób, których interesuje to, jak przebiegała transformacja w Polsce" - zaznaczyła Mroczkowska.

Wśród najciekawszych dokumentów opublikowanych przez MSZ znajdują się m.in. szyfrogramy z Wielkiej Brytanii. Są to relacje urzędującego w ambasadzie PRL w Londynie Zbigniewa Gertycha, który opisywał reakcje brytyjskich władz na polską transformację, w tym swoją rozmowę z 20 marca 1989 r. z premier Wielkiej Brytanii. "Margaret Thatcher powiedziała mi w krótkiej rozmowie, że z uznaniem obserwuje działania władz PRL, zmierzające do stworzenia +nowego ładu społecznego+. Dotychczasowe rezultaty tych działań stawiają nas w awangardzie reform w KS (krajach socjalistycznych - PAP). Thatcher stwierdziła jednocześnie, że sukces reform zależy w dużej mierze od śmiałości i konsekwencji w płaszczyźnie gospodarczej, w której w istocie muszą zapaść najtrudniejsze decyzje" - brzmi fragment depeszy, która po rozszyfrowaniu trafiła na biurko m.in. gen. Wojciecha Jaruzelskiego, będącego w tym czasie przewodniczącym Rady Państwa.

W kwietniu 1989 r. ambasador Gertych relacjonował także brytyjskie reakcje na rezultaty obrad Okrągłego Stołu, które w szyfrogramie określane są literami "o.s.". "Generalnie w bardzo pozytywnych reakcjach oficjalnych kół brytyjskich (...) dotyczących +o.s.+ dominuje przekonanie o historycznym znaczeniu samego dojścia do obrad +o.s.+ i zdecydowana aprobata dla jej politycznych rezultatów. Podkreśla się odwagę i wyobraźnię uczestników procesu oraz umiejętność – zarówno po stronie rządowej, jak i opozycyjnej – zneutralizowania sił radykalnych. Kontynuacja reform wymagać będzie co najmniej identycznej determinacji i nie została jeszcze – zdaniem kół brytyjskich – całkowicie przesądzona" - czytamy w kolejnym fragmencie depeszy ambasadora.

Do lektury opublikowanej przez MSZ dokumentacji polskich ambasad końca PRL zachęca historyk prof. Andrzej Paczkowski. "Tam są różnego rodzaju smaczki, ciekawostki, czasami nawet na wpół anegdotyczne historyjki, ale istotne jest to, że są to dokumenty, które naprawdę wtedy powstały. To nie są wspomnienia, relacje, wywiad-rzeka, które są poza kontrolą. To są wszystko autentyczne dokumenty" - powiedział Paczkowski.

W jego ocenie ogólny obraz, jaki wyłania się z dokumentów, świadczy o dużej ostrożności ze strony europejskich stolic wobec zmian w Polsce w 1989 r. "Ostrożność i refleksja. Dobrze jest, żeby się w Polsce zmieniało, byle nie za szybko, byle to się nie wyłamało, nie zerwało z pęt, żeby się coś nie rozpętało" - relacjonował ówczesny międzynarodowy klimat wokół polskiej transformacji Paczkowski. "Ci, którzy chcieli szybkich, ostrych zmian, właściwie nigdzie nie mieli oficjalnego poparcia. Od strony państwowej przeważał nastrój lekkiego zaniepokojenia, że coś się może wydarzyć, co się nie powinno wydarzyć (...). Bo jeżeli nie poleje się krew, to sumienie mamy czyste, bo pomagamy, żeby ta krew się nie lała" - podkreślił historyk.

Publikowana na stronach MSZ dokumentacja jest kontynuacją wcześniej wydanych książek z serii "Dokumenty do dziejów PRL" opublikowanych przez Instytut Studiów Politycznych PAN. Ostatni tom z tej serii "Ku wielkiej zmianie" obejmuje 82 dokumenty pochodzące z archiwum MSZ, które zawierają korespondencję między ambasadą PRL w Waszyngtonie a MSZ w Warszawie w okresie od stycznia do października 1989 r. Dokumentacja - jak napisał we wstępie redaktor naukowy tej publikacji Henryk Szlajfer - w pełni potwierdza słowa ambasadora USA w Warszawie w latach 1983-1989 Johna R. Davisa, że "polityczne trzęsienie ziemi 1989 r. było wynikiem polskich dokonań". (PAP)

Kraj i świat

Od września tylko jedna godzina tygodniowo religii lub etyki w szkołach. Jest decyzja MEN

Od września tylko jedna godzina tygodniowo religii lub etyki w szkołach. Jest decyzja MEN

2025-01-17, 12:42
Mateusz Morawiecki: Chętnie zrzeknę się immunitetu. Wniosek o uchylenie trafił do Sejmu

Mateusz Morawiecki: Chętnie zrzeknę się immunitetu. Wniosek o uchylenie trafił do Sejmu

2025-01-16, 21:13
Nie żyje reżyser David Lynch. Największą sławę przyniósł mu serial Miasteczko Twin Peaks

Nie żyje reżyser David Lynch. Największą sławę przyniósł mu serial „Miasteczko Twin Peaks”

2025-01-16, 19:51
Szefowa MEN: W 2025 roku edukacja zdrowotna będzie przedmiotem nieobowiązkowym

Szefowa MEN: W 2025 roku edukacja zdrowotna będzie przedmiotem nieobowiązkowym

2025-01-16, 15:13
Jest wniosek o uchylenie immunitetu Mateuszowi Morawieckiemu. Chodzi o wybory kopertowe

Jest wniosek o uchylenie immunitetu Mateuszowi Morawieckiemu. Chodzi o wybory kopertowe

2025-01-16, 14:33
Rząd Izraela nie zatwierdzi porozumienia, dopóki Hamas nie wycofa dodatkowych żądań

Rząd Izraela nie zatwierdzi porozumienia, dopóki Hamas nie wycofa dodatkowych żądań

2025-01-16, 10:45
Minister Gawkowski: Waszyngton nie poinformował nas o ograniczeniu eksportu czipów

Minister Gawkowski: Waszyngton nie poinformował nas o ograniczeniu eksportu czipów

2025-01-15, 19:48
Mediatorzy: Osiągnięto porozumienie ws. zawieszenia broni między Izraelem a Hamasem

Mediatorzy: Osiągnięto porozumienie ws. zawieszenia broni między Izraelem a Hamasem

2025-01-15, 18:22
Prezydent Duda: Opowiadam się za tym, aby państwa NATO wystosowały zaproszenie dla Ukrainy

Prezydent Duda: Opowiadam się za tym, aby państwa NATO wystosowały zaproszenie dla Ukrainy

2025-01-15, 16:16
Donald Tusk: Polska prezydencja przełamie impas w sprawie akcesji Ukrainy do UE

Donald Tusk: Polska prezydencja przełamie impas w sprawie akcesji Ukrainy do UE

2025-01-15, 14:20
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę