Statystyczny polski nauczyciel ma 42 lata i jest kobietą
Statystyczny polski nauczyciel ma 42 lata, wykształcenie wyższe i jest kobietą. Według MEN, w szkołach i przedszkolach pracuje blisko 470 tys. nauczycieli. 14 października przypada ich święto - Dzień Edukacji Narodowej.
Z danych MEN za rok szkolny 2013/2014 wynika, że najwięcej nauczycieli - ok. 265 tys. - pracuje w przedszkolach, placówkach wychowania przedszkolnego, punktach przedszkolnych i oddziałach przedszkolnych.
W szkołach podstawowych pracuje blisko 170 tys. nauczycieli, w gimnazjach - ponad 100 tys., w technikach - 45 tys., w liceach ogólnokształcących - blisko 42 tys., w zasadniczych szkołach zawodowych - 11,5 tys., w szkołach policealnych - 7 tys., w szkołach specjalnych przysposabiających do pracy - 3,5 tys. Blisko 390 tys. nauczycieli jest pełnozatrudnionych.
Najwięcej nauczycieli - 324 tys. - osiągnęło najwyższy stopień awansu zawodowego, czyli jest nauczycielami dyplomowanymi. Stopień nauczyciela mianowanego ma 178 tys. osób, nauczyciela kontraktowego - 108 tys. Nauczycieli stażystów jest 50 tys.
Z opublikowanego w tym roku "Raportu o stanie edukacji", przygotowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) - a noszącego podtytuł "Liczą się nauczyciele" - można dowiedzieć się, że przeciętny wiek nauczyciela w Polsce to 42 lata oraz że zawód ten należy do profesji mocno sfeminizowanych.
Raport podaje także, że nauczyciele uczący w gimnazjach i technikach są najmłodsi, a nauczyciele nauczania początkowego - najstarsi. Pierwszy etap edukacyjny (klasy I-III szkoły podstawowej) wyróżnia się także pod względem płci nauczycieli - jak wynika z Systemu Informacji Oświatowej, jedynie co setny nauczyciel nauczania początkowego to mężczyzna.
W grupie nauczycieli języków polskiego i rosyjskiego mężczyzną jest co dwudziesty, plastyki i niemieckiego - co dziesiąty, a matematyki - co siódmy. W grupie uczących historii, fizyki mężczyzną jest co trzeci, a wśród nauczycieli wychowania fizycznego mniej więcej co drugi. Najwięcej mężczyzn jest w grupie nauczycieli przysposobienia obronnego - dwóch na troje nauczycieli tego przedmiotu to mężczyźni.
Ogółem kobiety stanowią ok. 80 proc. nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w szkołach dla dzieci i młodzieży.
W raporcie IBE przytoczono wyniki badania dotyczącego motywacji nauczycieli do podjęcia się właśnie tego zawodu. Pokazują one, że droga do niego kobiet i mężczyzn często różni się.
Z deklaracji nauczycielek wynika, że dla zdecydowanej większości z nich zawód związany jest z pielęgnowaną od dzieciństwa pasją. Początkujące nauczycielki deklarowały, że już jako małe dziewczynki "bawiły się w szkołę", a ich pasja rozwinęła się dzięki spotkanym na ich ścieżce edukacyjnej nauczycielom.
Wśród motywów podjęcia pracy nauczycielki wymieniały przede wszystkim: miłość do dzieci, dobry kontakt z młodzieżą oraz chęć dzielenia się wiedzą. Ci, którzy zawód nauczyciela traktują jako pasję i powołanie podkreślali, że członkowie ich najbliższych rodzin (np. rodzice, rodzeństwo, dalsza rodzina) są lub byli związani zawodowo z oświatą.
Wśród badanych mężczyzn było więcej niż wśród kobiet osób, które przyznały, że o wyborze zawodu nauczyciela zadecydował przypadek. Wybierając studia, kierowali się oni wieloma przesłankami, w tym chęcią rozwijania pasji dziennikarskiej, miłością do literatury (tak deklarowali nauczyciele języka polskiego) czy możliwością studiowania bez konieczności zmiany miejsca zamieszkania.
Dzień Edukacji Narodowej obchodzony jest 14 października, w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej - pierwszego w Europie ministerstwa oświaty - która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce. Wprowadzono go w 1982 r., w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela. (PAP)