W całej Polsce uroczystości w 70. rocznicę powstania warszawskiego
Wyciem syren w piątek o godz. 17, a także wystawami, apelami pamięci i kwiatami na grobach poległych polskie miasta uczczą 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego, uważanego przez historyków za najkrwawszą i największą polską bitwą w XX wieku.
Wydarzenia upamiętniające rozpoczęcie powstania przygotowują Światowy Związek Żołnierzy AK, organizacje kombatanckie oraz instytucje państwowe we współpracy z władzami samorządowymi i miejskimi.
Instytut Pamięci Narodowej otworzy w regionalnych oddziałach ekspozycje archiwalnych zdjęć i dokumentów „Polska Walcząca”. „Centrala IPN w Warszawie przygotowała 15 paneli stanowiących trzon wystawy i dzięki temu taka sama część wystawy będzie prezentowana we wszystkich oddziałach w Polsce. Natomiast każdy oddział IPN stworzył też własną część regionalną tej wystawy” – poinformowała PAP Małgorzata Waksmundzka–Szarek, rzeczniczka oddziału rzeszowskiego IPN, który zainauguruje wystawę już we wtorek. Wernisażowi towarzyszyć będzie wykład Mirosława Surdeja „Próby udzielenia pomocy powstaniu warszawskiemu przez żołnierzy Podokręgu Rzeszowskiego oraz Okręgu Lwowskiego AK”.
Wystawa "Polska Walcząca" będzie prezentowana też m.in. w Poznaniu i Zielonej Górze.
W Łodzi z kolei IPN zaprezentuje wystawę na placu Katedralnym im. Jana Pawła II. Ekspozycja przybliży łódzkich bohaterów, m.in. gen. Franciszka Edwarda Pfeiffera, dowódcę obwodu AK Śródmieście, oraz Barbarę Nazdrowicz – 15-letnią łączniczkę poległą w powstaniu, której grób na Cmentarzu Starym w Łodzi był w Polsce Ludowej jedynym w mieście miejscem pamięci o powstaniu warszawskim.
Dokładnie o godz. 17 Muzeum Górnośląskie w Bytomiu otworzy wystawę „1947 Barwy Ruin. Warszawa i Polska w odbudowie na zdjęciach Henry'ego N. Cobba”. Prezentowane na niej barwne fotografie wykonał w 1947 r. Henry N. Cobb - wówczas student architektury na Harvardzie, który wraz z grupą amerykańskich architektów przyjechał do Europy w ramach projektu, mającego na celu zapoznanie się z planami powojennej odbudowy europejskich miast, w tym również Warszawy.
„Dni Pamięci” – to tytuł wystawy przygotowanej przez Muzeum AK w Krakowie. Znajdą się na niej fotografie dokumentujące powstanie oraz rekonstrukcje miejsc walki. „Dzięki gruzom ustawionym w sali ze zdjęciami, a także dzięki dźwiękom imitującym odgłosy, np. strzały karabinów, jakie towarzyszyły powstaniu, zwiedzający poczują atmosferę tamtych dni” – powiedział PAP Piotr Koziarz z Muzeum AK. W placówce odbędzie się też wykład o powstaniu oraz projekcja filmu "Powstanie Warszawskie" w reżyserii Krzysztofa Langa. Na 1 i 2 sierpnia muzeum planuje spacery krakowskimi śladami powstania warszawskiego.
Jednym z najważniejszych elementów toruńskich uroczystości ma być złożenie przez władze miasta kwiatów na grobie gen. Elżbiety Zawackiej. Zmarła pięć lat temu w wieku stu lat uczestniczka powstania warszawskiego była jedyną kobietą wśród cichociemnych. W Toruniu chętni wezmą też udział m.in. w grze miejskiej, podczas której dowiedzą się jak obsługiwać radiostację, telefon polowy czy przekazywać meldunki.
W Domu Pomocy Społecznej w Sopocie, gdzie przebywa obecnie troje uczestników i świadków powstania warszawskiego, na 1 sierpnia zaplanowano projekcję filmu dokumentalnego o zrywie powstańczym sprzed 70 lat, w reżyserii Jerzego Afanasjewa. Po filmie sopocianie będą śpiewać patriotyczne utwory.
Kielczanie już w czwartek, dzień przed głównymi uroczystościami na Skwerze Szarych Szeregów, obejrzą w Wojewódzkim Domu Kultury filmy Andrzeja Wajdy: „Kanał” i „Pierścionek z orłem w koronie”, których akcja nawiązuje do powstańczych wydarzeń. Także w weekend po 1 sierpnia w mieście nie zabraknie projekcji dokumentalnych filmów, a także widowiska historycznego „Gloria Victis – Godni Pamięci”, przygotowanego przez grupy rekonstrukcyjne z całej Polski.
Również w Koszalinie rekonstrukcja historyczna będzie atrakcją towarzyszącą obchodom 1 sierpnia. Inscenizację „Powstańcza barykada” zrealizują rekonstruktorzy z Bałtyckiego Stowarzyszenia Miłośników Historii Perun. Na ul. Dworcowej stanie barykada, powstańcy rozbroją kilku Niemców, czemu będą się przyglądać cywile ubrani w stroje z lat 40. Po inscenizacji na barykadzie pojawią się harcerze, którzy zaśpiewają utwory patriotyczne.
Kołobrzeg uczci rocznicę m.in. nadaniem jednemu z rond imienia Powstańców Warszawskich.
Szczecinianie pieśniami powstańczymi uczczą rocznicę w niedzielę 3 sierpnia, na jednym z miejskich placów. Uczestnicy spotkania otrzymają śpiewniki, wezmą udział w konkursach historycznych, a także skosztują chleba ze smalcem – przygotowanego według tradycyjnego, wileńskiego przepisu.
Z kolei we Wrocławiu główne obchody, z udziałem władz samorządowych i miejskich, odbędą się w poniedziałek 4 sierpnia. Ich elementem będzie m.in. pokaz spektaklu muzycznego opartego na „Pamiętniku z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego.
Opole ważne uroczystości planuje na 6 października, czyli w 70. rocznicę pierwszego transportu powstańców warszawskich do obozu jenieckiego Lamsdorf (pol. Łambinowice). W sierpniu natomiast opolanie złożą kwiaty i zapalą znicze m.in. w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach przed istniejącym na terenie dawnego obozu Pomnikiem Powstańców Warszawskich – Jeńców Stalagu 344 w Lamsdorf. (PAP)