Zdaniem Baracka Obamy: USA i UE gotowe do izolacji Rosji za jej działania na Ukrainie
UE i USA potwierdziły w środę, że są zdeterminowane izolować Rosję i zaostrzyć sankcje, jeśli Moskwa będzie dalej destabilizować Ukrainę. Zapowiedziały też współpracę energetyczną, choć prezydent USA Barack Obama zwrócił uwagę na własne zasoby energii UE.
W środę w Brukseli odbył się szczyt UE-USA, który zdominowały wydarzenia na Ukrainie. "Jesteśmy zjednoczeni w naszej determinacji, by izolować Rosję i obciążyć ją kosztami wynikającymi z jej działań" - powiedział amerykański prezydent na konferencji prasowej. Dodał, że UE koordynowały dotychczasowe sankcje wizowe i finansowe wobec osób odpowiedzialnych za aneksję Krymu przez Rosję, a obecnie koordynują też przygotowania do nałożenia ostrzejszych sankcji, jeśli Rosja wkroczy dalej na Ukrainę.
Według Obamy ciągle jest czas na dyplomatyczne rozwiązanie kryzysu we współpracy ze społecznością międzynarodową. Jeśli jednak "Rosja będzie kontynuować aktualny kurs, izolacja pogłębi się, a sankcje zostaną zaostrzone", co przyniesie konsekwencje dla rosyjskiej gospodarki.
"Rosja jest sama. Jest sama, gdy próbuje bronić swoich działań w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. W UE jest jedność w tej sprawie, wśród 28 członków NATO panuje jedność, wszyscy członkowie G7 nakładają sankcje na Rosję" - podkreślił. "Jeżeli ktokolwiek z rosyjskich przywódców myślał, że świat nie przejmie się Ukrainą albo że uda się wbić klin między UE a USA, to w jasny sposób się przeliczył" - powiedział Obama.
Amerykański prezydent zasygnalizował, że sektor energii jest tą dziedziną, której mogłyby dotyczyć ewentualne sankcje gospodarcze wobec Rosji. Jak przyznał, sankcje takie "mogą mieć wpływ na światową gospodarkę", ale także na poszczególne kraje, szczególnie te uzależnione od dostaw gazu z Rosji. W tym kontekście zwrócił uwagę na konieczność dywersyfikacji dostaw gazu do UE. USA mogą pomóc w tym przedsięwzięciu, eksportując swój gaz skroplony (LNG), ale - jak ocenił Obama - Europa powinna liczyć też na własne zasoby energetyczne.
"Sytuacja na Ukrainie dowodzi potrzeby wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie i rozważamy nowe wspólne wysiłki, by osiągnąć ten cel. Cieszymy się z perspektywy eksportu w przyszłości amerykańskiego gazu LNG, ponieważ dodatkowe globalne dostawy przyniosą korzyści Europie i innym strategicznym partnerom" - głosi deklaracja po szczycie.
Obama zauważył, że USA umożliwiły licencjonowanie eksportu takiej ilości LNG, jaką UE zużywa codziennie. Jednak - zastrzegł - to prywatne firmy podejmują decyzje, gdzie ten gaz sprzedać. Zapowiedział, że gdy wejdzie w życie negocjowana obecnie umowa handlowa między UE a Ukrainą, wydawanie licencji na eksport LNG dla Europy będzie znacznie łatwiejsze.
W kontekście kryzysu na Ukrainie Obama nawiązał też do roli NATO. Powiedział, że Sojusz musi mieć pewność, że plany na wypadek zagrożenia dla wszystkich członków, w tym państw Europy Środkowej i Wschodniej, są aktualne, a także "zrobić więcej, aby zapewnić regularną obecność NATO w niektórych tych państwach, które mogą czuć się narażone" na niebezpieczeństwo. Obama przyznał też, że jest zaniepokojony malejącymi wydatkami na obronność w niektórych krajach NATO. "Jeśli mamy kolektywną obronę, to każdy musi się na to złożyć (...). Sytuacja na Ukrainie przypomina nam, że nasza wolność nie jest czymś darmowym. Musimy być gotowi płacić za wyposażenie, personel, potrzebne szkolenia" - zwrócił uwagę.
Pytany o plany NATO wobec Ukrainy i Gruzji Obama powiedział, że żaden z tych krajów "nie jest w tej chwili na drodze do członkostwa w NATO" i nie ma "natychmiastowych planów" dotyczących przyjęcia ich do Sojuszu. Zauważył, że jednym z powodów, dla których Ukraina nie ubiega się o członkostwo w NATO są jej skomplikowane relacje z Rosją.
UE i USA potwierdziły też w środę, że zależy im na szybkim zawarciu całościowej i ambitnej umowy o transatlantyckim partnerstwie handlowym i inwestycyjnym (TTIP). Umowa, nad którą negocjacje rozpoczęły się rok temu, ma doprowadzić do utworzenia największej na świecie strefy wolnego handlu. Jak podkreślono we wspólnym oświadczeniu, umowa ma być jednocześnie zgodna z wysokimi standardami ochrony konsumentów, zdrowia, środowiska oraz miejsc pracy, jakich oczekuje opinia publiczna.
"Opinia publiczna zarówno w USA, jak i w UE ma uzasadnione obawy, jeśli chodzi o umowę handlową" - przyznał Obama. Oświadczył, że nie ma zamiaru podpisać umowy, która osłabiałaby ochronę konsumentów i standardy ochrony środowiska.
Tematem obrad szczytu UE-USA był też ubiegłoroczny skandal wokół programu masowej inwigilacji elektronicznej prowadzonej przez amerykańską Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA), który zaciążył na relacjach transatlantyckich. Jak powiedział szef Rady Europejskiej Herman Van Rompuy, "Stany Zjednoczone i Unia Europejska podejmują kolejne kroki, by przywrócić zaufanie". Do wakacji gotowa ma być ramowa umowa dotycząca ochrony danych osobowych, która ma na równi traktować obywateli UE i USA. Amerykański prezydent zgodził się też na ponowną analizę decyzji "Safe Harbour" (Bezpieczna Przystań), która umożliwia amerykańskim firmom działającym na europejskim rynku przekazywanie danych swoich klientów do USA.
Obama odwiedził instytucje UE po raz pierwszy od kiedy został prezydentem USA i jest to jeden z przystanków w jego rozpoczętej w poniedziałek podróży po Europie. Kolejne punkty programu wizyty Obamy w Brukseli to m.in. spotkanie z szefem NATO i przemówienie w brukselskim Pałacu Sztuk Pięknych Bozar. Jeszcze w środę prezydent USA poleci do Rzymu, gdzie w czwartek spotka się z papieżem Franciszkiem oraz z prezydentem Włoch Giorgio Napolitano i premierem Matteo Renzim. (PAP)
